Din dersi ders kitaplarında toplumsal cinsiyet üzerine bir analiz (1929-2018)
Analysing of the religious courses textbooks through gender (1929-2018)
- Tez No: 698668
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEKİ SALİH ZENGİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Eğitim ve Öğretim, Religion, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 318
Özet
Toplumsal cinsiyet, özellikle son yıllarda farklı disiplinler tarafından hakkında çok fazla çalışma yapılsa da geçmişten günümüze kadar taşınmış, çözüme kavuşturulamamış bir sorun alanıdır. Bu soruna ve beraberinde getirdiği diğer sorun alanlarına bağlı olarak dünyanın her yerinde özellikle kadınlar olmak üzere pek çok insan acı çekmektedir. Bu çalışma toplumsal cinsiyet sorununun geleceğe daha derinleşmiş bir sorun olarak ya da çözüm sürecine katkı sağlayarak aktarılmasında önemli bir etkisi bulunan ders kitapları üzerinden yürütülmüştür. Örgün eğitimin gerçekleştirilmesinde önemli bir araç olan ders kitapları öğrencilerin çeşitli toplumsal kültürel roller edinmesinin yanında cinsiyet rollerinin de kazanılmasında aktif rol oynamaktadır. Ders materyallerindeki cinsiyet temsillerinin kültürel değerleri, davranışları, tutumları etkilediği ve ders kitaplarında sunulan cinsiyet rolleri ve kalıpları ile aktarılan mesajların öğrencilerin kimlik, öz saygı gelişimini ve cinsiyetlere karşı tutumlarını şekillendirdiği çeşitli araştırmalar tarafından kanıtlanmıştır. Bu nedenle, derslerde kullanılan her türlü materyal ile birlikte ders kitaplarının toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi önyargılardan ve olumsuz mesajlardan arındırılması, özel bir hassasiyet ve titizlik gözetilerek hazırlanması, seçilmesi ve kontrol edilmesi gereklidir. Bu çalışmada, 1929 – 2018 yılları arasında, Türk Milli Eğitim Bakanlığı'nca yayınlanan ve devlet okullarında kullanılan Din Dersi ders kitapları toplumsal cinsiyet açısından analiz edilmiştir. Araştırmanın teorik bölümünde toplumsal cinsiyet; toplumsal cinsiyet kimliği, rolleri, kalıpları ve ayrımcılığı bağlamında ele alınmıştır. Bu bölümde doküman incelemesi, literatür taraması gibi nitel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın uygulama bölümünde 89 yıllık süreçte kullanılan DD ders kitapları dönemlere ayrılarak karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Ders kitaplarındaki görsel ve metinlerde yer alan kadın ve erkek figürler toplumsal cinsiyet unsurları açısından içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda belirlenen tüm kategorilerde toplumsal cinsiyet unsurları açısından tüm dönemlerde erkekler lehine sayısal üstünlük tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Gender is an unresolved problem area that has been carried over from the past to the present, although many studies have been carried out by different disciplines, especially in recent years. Due to this problem and the other problem areas it brings with it, many people, especially women, suffer all over the world. This study was carried out through textbooks that have an important effect on the transfer of the gender problem to the future as a deeper problem or by contributing to the solution process. Textbooks, which are an important tool in the realization of formal education, play an active role in getting of gender roles as well as various social and cultural roles. Various studies have proven that gender representations in education materials affect cultural values, behaviors, attitudes, and messages conveyed by gender roles and patterns presented in textbooks shape students' identity, self-esteem development, and attitudes towards gender. For this reason, it is necessary to examine the textbooks, along with all kinds of materials used in education, to be examined in terms of gender, free from prejudices and negative messages, to be prepared with special sensitivity and meticulousness, to be selected and controlled. In this study, the Religious textbooks published by the Turkish Ministry of National Education and used in public schools between 1929 and 2018 were analyzed in terms of gender. In the theoretical part of the research, gender handled with the contexts of gender identity, gender roles, gender stereotypes, and gender discrimination. In this part, qualitative research methods such as document analysis and literature review are used. In the application part of the research, the Religious textbooks used in the 89-year time were divided into periods and analyzed comparatively. Male and female figures in textbooks and texts were subjected to content analysis in terms of gender elements. In all categories determined as a result of the research, in terms of gender factors, numerical superiority was determined in favor of men in all periods.
Benzer Tezler
- Sosyal bilgiler eğitimi alanındaki toplumsal cinsiyet ile ilgili araştırmalar üzerine bir meta-sentez çalışması
A meta-synthesis study on research on social gender in the field of social studies education
AYŞE YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAfyon Kocatepe ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET KÜRŞAT KOCA
- Türkiye'de ders kitaplarında yurttaşlık: Cumhuriyet'in kuruluş yıllarından bugüne kavramsal dönüşüm
Citizenship in textbooks of Turkey: Conceptual transformation from founding years to present
FATMA GÜRSES
Doktora
Türkçe
2010
Siyasal BilimlerGazi ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN GÜRKAN PAZARCI
- Çok kültürlülük kapsamında yabancı dil olarak Türkçe ve İngilizce öğretimi kitaplarının analizi: Yedi İklim ve Speakout B1-B2 örneği
Analysis of teaching Turkish and English as foreign languages textbooks within the scope of multiculturalism: The example of Yedi İklim and Speakout B1-B2
MELİKE KILIÇ GÖKÇAKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MESUT GÜN
- Diyanet İşleri Başkanlığı 4-6 yaş Kur'an kursları etkinlik kitapları ve Milli Eğitim Bakanlığı okul öncesi eğitim kurumları etkinlik kitapları içeriğinin toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi
An investigation of the contents of 4-6 age Qur'an courses activity books and ministry of national education pre-school education institutions activity books in terms of gender
KÜBRA PEŞKERSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH AKIN
- Politicizing the de-policitized: The representation of disability in Turkey's textbooks
Depolitize olanı politize etmek: Türkiye'deki ders kitaplarında engellilik temsili
MELİKE ERGÜN
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Eğitim ve Öğretimİstanbul Bilgi ÜniversitesiKültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KENAN ÇAYIR