COVİD-19 pandemisi sürecinde bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları üzerine etki eden faktörlerin incelenmesi
Investigation of the factors affecting the healthy lifestyle behaviors of individuals during the COVID-19 pandemic
- Tez No: 700976
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DUYGU AYHAN BAŞER
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Covid-19 pandemisi 2019 sonlarından beri toplumlara ve kişilere sağlıklı yaşam biçimi algısını hatırlatmıştır. İnsanlarda bazı pozitif ve negatif sağlık davranışları artma veya azalma şeklinde değişim göstermiştir. Bu çalışmada pandemi döneminde SYBDÖ-II (Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği-II) ve sigara, alkol kullanma davranışları, beslenme, fiziksel aktivite durumu ve ek supleman kullanımını içeren sorularla 18 yaş üstü bireylerin yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi ve bu davranışlarla ilişkili olabilecek olan değişkenlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada 82 sorudan oluşan bir anket, elektronik ortamda katılımcılarla paylaşılmıştır. Ankette sosyodemografik bilgiler, sağlıkla ilgili bilgiler, pandemi öncesi/sonrası sigara, alkol, multivitamin, gıda takviyesi kullanımı, uyku, fiziksel aktivite ve beslenme durumları, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği-II ve Koronavirüs Anksiyete Ölçeği uygulanmıştır. Toplamda 649 kişi çalışmaya dahil edilmiştir. Katılımcıların %59,6'sı kadın, %40,4'ü erkekti. %67,5'i üniversite mezunu, %45,6'sı sağlık personeli idi. %16,5'unun kronik hastalığı vardı. KAÖ (Koronavirüs Anksiyete Ölçeği) puanı ortalaması 2,04 ±3,27, SYBDÖ-II (Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği-II) puanı ortalaması 123,49±18,47'dir. Total SYBDÖ-II puanı 35 yaş üstü grupta ve sağlık dışı meslek mensuplarında daha yüksekti. Alt ölçek puanları ise değişkenlik göstermekle beraber, genel olarak multivitamin ve gıda takviyesi başlayan ve kullananlarda, egzersiz yapanlarda, pandemi sürecinde daha düzenli beslenenlerde anlamlı düzeyde daha yüksekti. Evliler manevi gelişim ve beslenme alt gruplarında daha yüksek skora sahipti, stres yönetiminde ise bekarlar daha iyi durumdaydı. Ve çalışmanın genelinde sağlık mensuplarının alt ölçek puanlarında ve total puanda daha kötü durumda oldukları görülmüştür. Katılımcıların %73,8'i hiç sigara kullanmamışken, %79,3'ü hiç alkol kullanmamıştır. Kadınlarda, sağlık personellerinde sigara içme oranı daha düşüktü. Sigara kullanmayanlarda stres yönetimi alt puanı daha yüksekti. Alkol kullanma 35 yaş altında ve bekarlarda daha fazlaydı ve yine bu gruplar pandemide daha çok tüketimi artırma davranışı göstermişti. Evde çocuk olmayanlarda alkol kullanma ve pandemide aynen devam etme eğilimi daha fazlaydı. Katılımcıların %27,1'i multivitamin kullanmakta olup; %9,9'u pandemi döneminde başlamıştır. %22,1'i ise gıda takviyesi kullanmakta olup; %14,3'ü pandemi döneminde kullanmaya başlamıştır. Sağlık personelleri multivitaminleri gıda takviyelerine göre daha çok tercih etmiştir. Evliler her ikisinde de bekarlara göre daha çok kullanma eğilimide olmuştur. Katılımcıların %65,9' unun beslenme düzeni pandemi öncesine göre aynı iken, %17,0'ının beslenmesi pandemi öncesine göre daha düzenliydi. Katılımcıların %44,7'si pandemi öncesinden beri düzenli egzersiz yapmıyorken, %21,7'si eskiden yaparken pandemi sürecinden beri yapamıyordu. %13,2'si ise pandemi döneminde egzersiz yapmaya başlamıştı. Bu sonuçlara göre kişilerin egzersiz durumu pandemiden negatif şekilde etkilenmiştir. Bu çalışma ile kişilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının birçok sosyodemografik ve sağlıkla ilgili faktörden etkilendiğini saptadık. Pandeminin sağlıkla ilgili bazı davranışları kısa vadede değiştirdiğini gözlemledik. Koronavirüs anksiyetesi de bu faktörlerden biridir ve sağlıklı yaşam biçimi ile bu anksiyete azalmaktadır. Pandeminin daha uzun vadeli etkilerini saptamak henüz mümkün görülmemekle beraber buna yönelik çalışmalar gereklidir.
Özet (Çeviri)
The Covid-19 pandemic has reminded societies and individuals of the perception of a healthy lifestyle since the end of 2019. Some positive and negative health behaviors in humans have changed in the form of increase or decrease. In this study, it was aimed to evaluate the lifestyle behaviors of individuals over the age of 18 and to examine the variables that may be related to these behaviors, with the HLBS-II (Healthy Lifestyle Behaviors Scale-II) and questions including smoking, alcohol use behaviors, nutrition, physical activity status and additional supplement use during the pandemic period. In this study, a questionnaire consisting of 82 questions was shared with the participants in the social media. Sociodemographic information, health-related information, pre-/post-pandemic smoking, alcohol, multivitamin, food supplement use, sleep, physical activity and nutritional status, Healthy Lifestyle Behaviors Scale-II and Coronavirus Anxiety Scale were applied in the questionnaire. A total of 649 people were included in the study. 59.6% of the participants were female and 40.4% were male. 67.5% of them were university graduates and 45.6% were health personnel. 16.5% had a chronic disease. The mean score of the COAS (Coronavirus Anxiety Scale) is 2.04 ± 3.27, and the mean score of SYBDS-II (Healthy Lifestyle Behaviors Scale-II) is 123.49±18.47. Total HLBS-II score was higher in the group over 35 years old and in non-health professions. Although the subscale scores varied, they were significantly higher in those who started and used multivitamin and food supplements, exercised, and fed more regularly during the pandemic process. Married people scored higher in the spiritual growth and nutrition subgroups, while singles performed better in stress management. And throughout the study, it was observed that healthcare professionals were in worse condition in subscale scores and total scores. While 73.8% of the participants have never smoked, 79.3% have never used alcohol. The rate of smoking was lower in females and healthcare professionals. Stress management sub-score was higher in non-smokers. Alcohol use was higher in those under the age of 35 and in singles, and these groups also showed more consumption-increasing behavior during the pandemic. Those who did not have children at home had a higher tendency to use alcohol and to continue in the pandemic. 27.1% of the participants use multivitamins; 9.9% of them started during the pandemic period. 22.1% of them use food supplements; 14.3% of them started using it during the pandemic period. Healthcare professionals preferred multivitamins more than food supplements. Married people tended to use it more than singles in both. While the diet of 65.9% of the participants was the same as before the pandemic, the nutrition of 17.0% was more regular than before the pandemic. While 44.7% of the participants had not been exercising regularly since before the pandemic, 21.7% of them had not been able to do it since the pandemic process. 13.2% of them started to exercise during the pandemic period. According to these results, the exercise status of people was negatively affected by the pandemic. In this study, we determined that people's healthy lifestyle behaviors are affected by many sociodemographic and health-related factors. We observed that the pandemic changed some health-related behaviors in the short term. Coronavirus anxiety is one of these factors, and this anxiety decreases with a healthy lifestyle. Although it is not yet possible to detect the longer-term effects of the pandemic, studies are needed.
Benzer Tezler
- COVID-19 pandemi sürecinde bireylerin fiziksel aktivite düzeyinin sağlıklı yaşam biçimi ve sağlık algısı üzerine etkisi
The effect of individuals physical activity level on healthy lifestyle and perception health in the COVID-19 pandemic process
TOLGAHAN DEMİRBAŞ
- Pandemi sürecinde yetişkin bireylerin COVID-19 korkusu, sağlıklı yaşam davranışları ile beslenme bilgi düzeylerinin belirlenmesi
Determination of adult individuals' fear of COVID-19, healthy living behaviors and nutritional knowledge levels during the pandemia period
AYŞE SALTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Beslenme ve DiyetetikAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURAL ERZURUM ALİM
- Tüketim kültürü değişimi bağlamında işlevini yitiren/ölü alışveriş merkezlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of dead malls in the context of consumption cultural change
EDA VELİBAŞOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLÇİN PULAT GÖKMEN
- Bursa'daki Aile Sağlığı Merkezlerine başvuran bireylerin kanser tarama testlerine katılımlarını etkileyen faktörlerin ve COVID-19 pandemisinin bu duruma etkisinin değerlendirilmesi
The evaluation of factors which affect the cancer screening service participation of individuals applying to family HEALTH centers in Bursa and of the COVID-19 pandemic's impact on such factors
ERDİNÇ SEVİNÇ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiBursa Uludağ ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEŞİM UNCU
- Covıd-19'un bireylerin beslenme alışkanlıkları üzerine etkisi Yalova ili örneği
The affect of covid-19 on the nutritional habits of individuals Yalova province example
BENGÜSU KAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Beslenme ve DiyetetikSağlık Bilimleri ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜVEN BEKTEMÜR