Türev ürün kullanımının banka riski ve performansına etkisi: Geçiş ülkeleri ile gelişmekte olan ülkeler örneği
The effects of usage of derivatives products on bank risk and performance: Evidence from emerging and developing countries
- Tez No: 704203
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞÜKRİYE GÜL REİS
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
Finansal türevler, sermaye piyasasının ve tezgahüstü piyasalarının verimliliğini artıran enstrümanlar olup, riskten korunma, spekülasyon ve arbitraj amacıyla kullanılmaktadır. Bankalar, finansal piyasanın riskine, belirsizliğine karşı korunma sağlamak ve geleneksel banka operasyonlarından elde edilecek gelirden daha fazla gelir elde etmek için finansal türevleri kullanmaktadırlar. Literatürde yapılan çalışmalarda daha çok gelişmiş ülkelerde türev kullanımının banka riski ve performansı üzerine etkisinin araştırıldığı ancak geçiş ve gelişmekte olan ülkelerde türev kullanımının banka riski ve performansı üzerinde durulmadığı görülmüştür. Bu doğrultuda bu tez çalışmasında geçiş ve gelişmekte olan ülkelerde türev kullanımının banka riski ve performansı üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla, geçiş ve gelişmekte olan ülkelerde türevleri kullanan ve sürekli faaliyet gösteren bankaların 2011-2018 yıllarına ait yıllık bilanço ve gelir tablosu verileri kullanılarak elde edilen verilerle iki örneklem oluşturulmuştur. Birinci örneklem 8 geçiş ülkesinde sürekli olarak faaliyet gösteren 50 bankadan oluşmaktadır. İkinci örneklem ise, 21 gelişmekte olan ülkede sürekli olarak faaliyet gösteren 181 bankadan oluşmaktadır. Çalışmada, bilanço ve gelir tablosundan elde edilen veriler kullanılarak panel veri regresyon analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, geçiş ülkeleri örnekleminde banka riskini temsil eden Z skoru ile türev ürünlerinin kullanımı arasında negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu ve türev ürünlerin kullanımının bankaların riskini azalttığını tespit edilmiştir. Gelişmekte olan ülkelerin örnekleminde ise, bu ilişkinin pozitif olduğu ve türev ürünlerin kullanımının bankaların riskini arttırdığı sonucuna varılmıştır. Her iki örneklemde banka performansını temsil eden aktifler karlılığı ile türev ürünlerinin kullanımı arasında herhangi bir ilişki bulunmuştur. Geçiş ülkelerinin örnekleminde banka performansını temsil eden riske göre düzeltilmiş kar ile türev ürünlerinin kullanımı arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunmuştur ve türev ürünlerin kullanımının bankaların riske göre düzeltilmiş karını arttırdığı bulunmuştur. Gelişmekte olan örneklemde ise herhangi bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Financial derivatives are instruments that increase the efficiency of over the counter and capital markets and tools use for hedging, speculation, and arbitrage purpose. Banks use financial derivatives to protect themselves against risk and uncertainty and to gain revenue beyond that available from traditional bank operations. It has been observed that the studies conducted in the literature have mainly tested the effect of using derivatives on bank risk and performance in developed countries, whereas this relationship has not been investigated or examined in developing or transition countries. In this direction, the effects of derivatives use on bank risk and performance in transition and developing countries have been investigated in this thesis. For this purpose, two samples were created by using the data obtained from the annual balance sheet and income statement data of banks that use derivatives and operate in transition and developing countries over the period 2011-2018. The first sample consists of 50 banks operating in 8 transition countries. The second sample consists of 181 banks operating in 21 developing countries. In the study, Panel data regression analysis was used for analyzing the data obtained from the banks' balance sheet and income statement. Even though there are similarities and differences in the results in both samples, it has been determined that financial derivatives uses have an effect on bank risk and performance in both samples. According to the results, it was found that there is a negative and statistically significant relationship between the Z score, which represents bank risk, and the use of derivatives products in the sample of transition countries, and that the use of derivatives reduces the risk of banks. In the sample of developing countries, the relationship is positive and the use of derivatives increases the risk of banks. In both samples, no relationship was found between the profitability of assets, which represents bank performance, and the use of derivative products. In the sample of transition countries, it was found that there is a significant and positive relationship between the risk-adjusted profit, which represents bank performance and the use of derivatives, and that the use of derivatives increases the risk-adjusted profit of banks. There was no relationship in the developing sample between risk-adjusted profit and the use of derivatives.
Benzer Tezler
- Firmaların türev ürün kullanım düzeyleri ile finansal başarısızlık durumlarının belirlenmesine yönelik Bist 100 endeksi'nde bir araştırma
A research in Bist 100 index on determination of derivatives usage levels and financial failure of companies
HACER KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İşletmeKaramanoğlu Mehmetbey Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA MORTAŞ
- Türev ürünlerin kullanımı ile bankaların kârlılık performansı arasındaki ilişkinin analizi
Analysis of the relationship between the use of derivative products and the profitability performance of banks
ÜMİT TURA
Doktora
Türkçe
2021
BankacılıkBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiBankacılık ve Finans Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERUDUN KAYA
- Türk bankacılık sektöründe kullanılan türev ürünlerin banka kârlılığı üzerine etkisi
Impact of the derivatives used in the Turkish banking sector on bank profitability
ERİNÇ BAYRİ
- Türev ürün kullanımının Türkiye bankacılık sektörüne etkisi: katılım bankacılığı analizi
Effect of derivatives on Turkish banking sector: Analysis of participation banking
ABDURRAHMAN AHMET ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BankacılıkGiresun ÜniversitesiUluslararası Ticaret ve Lojistik Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜZEYYEN ESRA ATUKALP
- Türev ürün kullanımının bankaların faiz oranı, döviz kuru ve operasyonel riskine etkisi: Türk bankacılık sektöründe bir uygulama
The effect of the derivatives used by the banks on the interest rate risk, exchange rate risk and operational risk of banks: The case of Turkish banking industry
EŞREF KULOĞLU