Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının vatandaşlık eğitimi odaklı politik okuryazarlığının geliştirilmesi
Developing political literacy of social studies teacher candidates for citizenship education
- Tez No: 705659
- Danışmanlar: PROF. DR. CEMİL ÖZTÜRK, DOÇ. DR. AHMET KATILMIŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Öğretmen eğitimi, politik okuryazarlık, politik okuryazarlık eğitimi, sosyal bilgiler, vatandaşlık eğitimi, Teacher educaiton, political literacy, political literacy education, social studies, citizenship education
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 454
Özet
Uluslararası literatürde politik okuryazarlık, ilk etapta politik eğitim amaçlı ortaya çıkmış ancak zamanla vatandaşlık eğitimi amaçlı ele alınmıştır. Günümüzde de vatandaşlık eğitimi kapsamında ele alınmaya devam etmektedir. Avrupa ülkeleri, daha adil bir dünyaya ve vatandaşlara sahip olabilmek adına eğitim programlarında politik okuryazarlığa yer vermektedir. Politik okuryazarlık, vatandaşlık eğitiminin üç temel bileşeninden birini oluşturmaktadır. Vatandaşlık eğitimi için çok önemli bir unsur olan politik okuryazarlık, bireylerin bilgi, beceri ve değerleri kullanarak yönetime katılmasıdır. Bu yönetim ailede, okulda, iş yerinde, ülkede ve dünyada ele alınabilmektedir. Diğer bir ifade ile bireylerin bir aile yönetimindeki politikayı ya da bir ülke yönetimindeki politikayı analiz edip değerlendirmesi ve katılımda bulunmasıdır. Politik okuryazarlık, kararlar alınırken ve politik katılım sağlanırken bireylerin hoşgörü, adalet, saygı gibi demokratik değerleri benimsemesi ve kullanmasıdır. Politik okuryazarlık bireylerin bilgi, beceri ve değerlere sahip etkili ve etkin vatandaşlar olmasını sağlamaktadır. Sosyal bilgiler, Amerika kıtasında toplumsal kaynaşmayı sağlamak için vatandaşlık eğitimi amaçlı bir ders olarak ortaya çıkmıştır. Vatandaşlık eğitimini temel alan sosyal bilgilerde politik okuryazarlık önemli bir yer edinmektedir. 21. yüzyılda politik okuryazar vatandaşların yetiştirilmek istenmesi ile Avrupa Birliği ülkeleri başta olmak üzere bazı ülkeler, programlarında politik okuryazarlığa yer vermektedir. Türkiye'de de 2018 yılında Sosyal Bilgiler Öğretim Programı'nda bir beceri olarak politik okuryazarlığa yer verilmiştir. Ancak tam anlamı ile politik okuryazarlığın bilinmediği, sosyal bilgiler öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının politik okuryazarlık düzeylerinin iyi olmadığı da ilgili literatürde görülebilmektedir. Politik okuryazarlığı tam anlamıyla bilen ve politik okuryazar bireyler yetiştirebilecek düzeyde politik okuryazar olan sosyal bilgiler öğretmenlerinin olması önem arz etmektedir. Bu nedenle bu doktora tezinde sosyal bilgiler öğretmen adaylarının vatandaşlık eğitimi amaçlı politik okuryazarlığının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği lisans programında okuyan ve“Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar”dersini alan ikinci sınıf öğrencileri ile bu çalışma gerçekleştirilmiştir. 2018-2019 eğitim ve öğretim döneminde bir dönem boyunca, nitel bir araştırma deseni olan eylem araştırması ile sosyal bilgiler öğretmen adaylarının politik okuryazarlık gelişimi incelenmiştir. Araştırmada 2N formu, gözlem, görüşme, araştırmacı yansıtıcı günlüğü, öğrenci yansıtıcı günlüğü, etkinlik çalışma kâğıtları ve öz değerlendirme formlarından elde edilen veriler, betimsel ve içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırmada geçerlik ve güvenirliği sağlamak adına veri toplama araçları ve politik okuryazarlık eğitimi etkinliklerine yönelik uzman görüşleri alınmıştır. Eylem araştırması Danışma/Geçerlik Komitesi belirlenmiştir. Araştırmacı, verileri iki farklı zamanda analiz etmiş ve bunun yanı sıra ikinci bir araştırmacının da verileri analiz etmesi istenmiştir. Verilerin analizinde katılımcılara ait görüşlerden sık sık doğrudan alıntılar yapılmıştır. 2N formu, gözlem, görüşme, araştırmacı yansıtıcı günlüğü, öğrenci yansıtıcı günlüğü, etkinlik çalışma kâğıtları ve öz değerlendirme formlarından elde edilen bulgulara göre şu sonuçlara ulaşılmıştır: Politik Okuryazarlık Eğitimi [POLOKE], sosyal bilgiler öğretmen adaylarının politik okuryazarlığının geliştirilmesinde etkili olmuştur. Sosyal bilgiler öğretmen adayları, eğitim sonrasında politik okuryazarlık bilgi, beceri ve değerler bakımından önemli derecede gelişim göstermiştir. Politik okuryazarlık ailede, okulda, iş yerinde, ülkede, dünya yönetiminde var olan politika üzerine bilgi, beceri ve değerleri kullanarak politik katılım sergilemek olarak tanımlanmıştır. Sosyal Bilgiler öğretmen adayları politik okuryazarlığı bilgi, beceri ve değerler boyutunda tanımlarken en çok empati, politik katılım becerileri ile hoşgörü ve adalet değerleri üzerinde durmuştur. Bu beceri ve değerler, politik okuryazarlığın literatürdeki temel politik okuryazarlık beceri ve değerleridir. Kendilerini eğitim sonrasında politik okuryazar bir birey olarak gören sosyal bilgiler öğretmen adayları, POLOKE'nin politik okuryazarlığını geliştirdiğini belirtmektedirler. Vatandaşlık eğitimi ve öğretmen eğitimi kapsamında donanımlı, etkili vatandaşlar ve öğretmenler yetiştirebilmek için sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programlarında ve eğitim fakültesindeki diğer öğretmenlik eğitimi programlarında politik okuryazarlığa mutlaka yer verilmesi gerektiğini düşünmektedirler. Politik okuryazarlık eğitiminin tartışmaya dayalı olması, farklı yöntem ve teknikleri içermesi, öğrencilerin derste aktif olması hoşa giden durumu yansıtmaktadır. Ancak araştırma kapsamında veri elde edebilmek için yansıtıcı günlük ve öz değerlendirme formlarının doldurulmasından diğer bir ifade ile çok fazla yazı yazılmasından çok da memnun olmadıkları görülmektedir. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler öğretmen eğitiminde vatandaşlık eğitimi amaçlı politik okuryazarlık eğitimine yer verilmesi, politik okuryazar vatandaş olan öğretmenlerin yetiştirilmesi, politik katılımın sağlanması için demokratik sınıf ortamının yaratılması ve politik okuryazarlık eğitimi kapsamında araştırmaların arttırılması gerektiği önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Political literacy first emerged for political education in the international literature, but but has been addressed for citizenship education in time. Today, it also continues to be addressed within the scope of citizenship education. European countries include political literacy in their education programs in order to have a fairer world and citizens. Political literacy constitutes one of the three basic components of citizenship education. Political literacy, which is a very important element for citizenship education, is the participation of individuals in management by using knowledge, skills and values. In other words, it means that individuals analyze and evaluate the policy of a family or the policy of a country and participate in it. Political literacy is to use and adoption of democratic values such as tolerance, justice and respect while making decisions and ensuring political participation. It enables individuals to become effective and active citizens with knowledge, skills and values. Social studies has emerged as a lesson for citizenship education to ensure social cohesion in the American continent. Political literacy also has an important place in social studies based on citizenship education. With the aim of raising politically literate citizens in the 21st century, some countries, especially the European Union countries, include political literacy in their programs. Besides in some countries, in Turkey political literacy has been included as a skill in the 2018 Social Studies Curriculum. However, it can be seen in the relevant literature that political literacy is not known exactly and the political literacy levels of social studies teachers and teacher candidates are not good. There should be social studies teachers who are fully aware of political literacy and who are politically literate enough to raise politically literate individuals. Therefore, in this doctoral thesis, it is aimed to develop the level of the political literacy of social studies teacher candidates for citizenship education. With this purpose, this study was carried out with the second grade students who are studying at Ege University, Faculty of Education Social Studies Teacher Education undergraduate program and taking the“New Approaches in Social Studies”course. During one semester in the 2018-2019 academic year, the development of political literacy of social studies teacher candidates was examined through action research, which is a qualitative research design, for one semester. In this study, the data obtained from 2N form, observation, interview, researcher reflective diary, student reflective diary, activity worksheets and selfassessment forms were analyzed by descriptive and content analysis. Expert opinions on data collection tools and political literacy training activities were obtained in order to ensure validity and reliability in the study. Moreover, the Action Research Advisory/Validity Committee has been established. The researcher analyzed the data at two different times and a second researcher was also asked to analyze the data. While analyzing the data, there are frequent direct quotations from the opinions of the participants. According to the findings obtained from the 2N form, observation, interview, researcher reflective diary, student reflective diary, activity work papers and self-assessment forms, these results were obtained: The Political Literacy Education [POLOKE] has had an impact on the development of political literacy of social studies teacher candidates. Social studies teacher candidates improved significantly in terms of political literacy knowledge, skills and values after the education. Political literacy is defined as demonstrating political participation by using knowledge, skills and values on politics in the family administration, school administration, business administration, country and world administration. While Social Studies teacher candidates defined political literacy in terms of knowledge, skills and values, they mostly focused on empathy, political participation skills, tolerance and justice values. These skills and values are the main skills and values of political literacy in the literature. Social studies teacher candidates, who see themselves as a politically literate individual after education, state that POLOKE has developed their political literacy. They think that political literacy should definitely be included in social studies teacher education programs and other teacher education programs in the faculty of education in order to train qualified and effective citizens and teachers within the scope of citizenship education and teacher education. The fact that political literacy education is based on discussion, that it includes different methods and techniques, and that the students are active in the course reflect the pleasant situation. However, it is seen that they are not very satisfied with filling the reflective diary and selfassessment forms, in other words, writing too many writings in order to obtain data within the scope of the research. As a result of the research, it is suggested that social studies teacher education should include political literacy education for citizenship education, to train teachers to make them politically literate citizens, to create a democratic classroom environment to ensure political participation and to increase researches within the scope of political literacy education.
Benzer Tezler
- Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının vatandaşlık algıları
Citizenship perceptions of social studies teacher candidates
MUHAMMET YAVUZAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKER DERE
- Ortaokul öğrencilerinin çizimlerinde sosyal bilgiler dersi ve öğrenme-öğretme süreci
Social studies lesson and learning-teaching process in middle school students' drawings
FATMA ÖZGE BAYRAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimKütahya Dumlupınar ÜniversitesiSosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DÖNDÜ ÖZDEMİR ÖZDEN
- Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının vatandaşlık yeterliliklerini geliştirmeye yönelik etkinlik temelli bir model oluşturma
To develop citizenship competencies of social studies teacher candidates designing an activity-based model
ABDULLAH CEVDET KIRIKÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAMZA AKENGİN
YRD. DOÇ. DR. GÜL TUNCEL
- Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının vatandaşlık algıları ile politik ilgi ve katılımları arasındaki ilişkinin incelenmesi
An analysis of the relationship between citizenship perceptions and political interests and participation of pre-service social studies teachers
BERNA KAYA
- Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının etkin vatandaşlık kavramına ilişkin bilişsel yapılarının incelenmesi
Examining the cognitive structures of social studies teacher candidates regarding the concept of effective citizenship
ZEYNEP YENİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYSUN AYNUR YILMAZ