11. yüzyılda kadına, Divânu Lugâti't-Türk ve Kutadgu Bilig üzerinden karşılaştırmalı bir bakış
A comparative view on women in the 11th century through Divânu Lugâti't-Türk and Kutadgu Bilig
- Tez No: 705916
- Danışmanlar: PROF. DR. TUFAN GÜNDÜZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiyat Araştırmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 90
Özet
İslâmiyet'in kabulüyle yaşamları farklılaşmaya başlayan Türkler, eskiye ait bir çok gelenek ve göreneklerini sürdürmekle birlikte, yeni bir kültür ve medeniyet ortamına dahil olmuşlardır. Bu durum farklı milletlerle kültürel etkileşim kurmalarına ortam hazırlamıştır. Kısaca, Türklerin, İslâmiyeti kabul etmeleri; sosyal, siyasal, kültürel anlamda hızlı değişim sürecine girmeleriyle sonuçlanmıştır. Orta Asya'da İlk Türk İslâm devleti olan Karahanlılar (11.-12. Yüzyıl) yeni oluşan Türk-İslâm Medeniyeti'nin başlangıcı evresi sayılabilir. Bu dönemde kaleme alınan eserlerde de yeni medeniyet dairesinin oluşmasına dair geçiş dönemi izlerini takip etmek mümkündür. Bu nedenle aynı dönemde kaleme alınan Kutadgu Bilig ve Divânu Lugâti't- Türk adlı eserler üzerinden Türk kadınının toplumsal, idari ve ekonomik hayatı bu çalışmanın temel konusudur. 11. Yüzyılda Türk kadınlarının sosyal statülerini belirleme bakımından zengin bir karşılaştırma yapma imkanı sağlayan iki eser üzerinden, İslâm Medeniyetine giriş ile birlikte Türk kadının sosyo-kültürel değişimi izlenmiştir. Metin analizi yöntemiyle Divânu Lugâti't- Türk ve Kutadgu Bilig adlı eserler üzerinden kadını ilgilendiren sözcükler, kelime grupları, ikilemeler, deyim ve atasözleri incelenerek konulara göre tasnif edilmiştir. Nitel araştırma ve literatür taraması yöntemleri kullanılarak konu hakkında ülkemizde ve ülke dışında yapılan araştırmalar ve yayınlardan da istifade edilmiştir. Çalışmanın sonucunda dinî ve siyasî konuları ihtiva eden eserlerde kadınların toplum hayatındaki yerinin sınırlandırıldığı, dil ve folklora dair eserlerde ise aksine onları, sosyal hayatın ana parçası olarak gördükleri düşüncesi ispatlanmıştır. Bununla birlikte aynı dönemde yazılan iki eserde kadının bireysel ve toplumsal hayattaki yaşam alanı anlaşılmış, toplumun kadına yüklediği değerlerin izahı yapılmış ve yaşanılan kültür değişmesinin kadına olan etkisi tespit edilmiştir. Eserlerin yazıldığı dönemde toplumun kadına olan yaklaşımından hareketle Türk kültürünün medeniyetler çerçevesinde durduğu noktanın tespiti, ayrıca Kaşgarlı Mahmud ve Yusuf Has Hâcib' in kişiliği ile Türk toplumuna bakışlarının temelleri ortaya konulmuştur. Elde edilen kadına ait kültürel ögeler sayesinde ise Arap ve İran kültürlerinden, Türk kültürünün ne derece etkilendiği anlaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
The Turks, whose lives began to differ with the acceptance of Islam, have been included in a new culture and civilization environment, while maintaining many of their old traditions and customs. Compendiously, the Turks' acceptance of Islam; social, political and cultural changes have resulted in the rapid change process. Karakhanids (11th-12th century), that the first Turkish-Islamic state in Central Asia, can be considered the beginning phase of the newly formed Turkish-Islamic Civilization. It is possible to follow the traces of the transition period regarding the formation of the new civilization circle in the works written in this period. Therefore, the social, administrative and economic life of Turkish women is the main subject of this study through the works named Kutadgu Bilig and Divânu Lugâti't- Türk, which were written in the same period. The socio-cultural change of Turkish women with the ingression to Islamic Civilization has been followed through two works that provide a rich comparison in terms of determining the social status of Turkish women in the 11th century. The words, word groups, reduplications, idioms and proverbs that concern women through the works called Divânu Lugâti't- Türk and Kutadgu Bilig have been examined and classified according to the subject by text analysis method. By using qualitative research and literature review methods, researches and publications made in our country and abroad on the subject were also benefited from. In consequence of the study, it has been proven that the place of women in social life is limited in works containing religious and political subjects, and on the contrary, they see them as the main part of social life in works on language and folklore. However, in two works written in the same period, the living space of women in individual and social life was understood, the values that society imposed on women were explained, and the effect of the change in culture on women was determined. Based on the society's approach to women in the period when the works were written, the determination of the point of Turkish culture within the framework of civilizations, as well as the personality of Kaşgarlı Mahmud and Yusuf Has Hacib, and the foundations of their views on Turkish society were revealed. Thanks to the cultural elements of the woman obtained, it was understood how much Turkish culture was affected by Arab and Iranian cultures.
Benzer Tezler
- Hafız Mehmed Sebati Divanı'nın transkripsiyonlu metni ve incelenmesi
Hafız Mehmed Sebati and his divan, textual analysis
NAGİHAN KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MEHMET EMİN ERTAN
- Margaret Fuller as a hioneer woman writer of the nineenth century: Departure from male culture, myths and ideology
Margaret Fuller: 19. yüzyıl öncü kadın yazarı
ŞERİFE KÜÇÜKAL
Doktora
İngilizce
1998
Amerikan Kültürü ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAmerikan Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVİNÇ ÖZER
- Beyaz yaka çalışanların kadın yöneticilere karşı tutumlarına yönelik bir inceleme
A research on the attitudes of white collar employees towards women managers
BUSE ÖREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İşletmeGalatasaray Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BELGİN BAHAR
- Karacaoğlan'ın şiirlerinde kadın ve kadın süslemeleri
Başlık çevirisi yok
RİFAT AYDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Halk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. F. AHSEN TURAN
- Wendy Wasserstein: A chronicler of the womens movement a study of Wend Wasserstein and her plays
Başlık çevirisi yok
LALE NALBANT (HOCAZADE)
Yüksek Lisans
İngilizce
1994
Amerikan Kültürü ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAmerikan Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NUR GÖKALP