10-14 yaş arası çocuğu olan ebeveynlerin iş-aile çatışması ve evlilik doyumları ile ebeveyn yetkinlikleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Examination of relationships among work-family conflict, marital satisfaction and parental self-efficacy in parents with children aged 10-14 years
- Tez No: 706020
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MAKBULE KALI SOYER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: İş-aile çatışması, ebeveyn yetkinlik algısı, evlilik doyumu, puberte (erken ergenlik dönemi), ebeveyn, Work-family conflict, perceived parental self-efficacy, marital satisfaction, puberty (early adolescence), parents
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
Bu çalışmanın amacı, 10-14 yaş arası çocuğu olan ebeveynlerde iş-aile çatışma düzeyleri, evlilik doyumu ve ebeveyn yetkinlik algıları arasındaki ilişkileri ve evlilik doyumunun, iş-aile çatışması ve ebeveyn yetkinlik algısı arasındaki aracı rolünü incelemektir. Buna ek olarak araştırma değişkenlerinin sosyodemografik özelliklere göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, İstanbul'da yaşayan ve çocukları 10-14 yaş arasında olan 275 katılımcı (167 anne ve 108 baba) oluşturmaktadır. Veriler ilköğretim 4. sınıfta ve ortaokul kademesinde çocuğu olan velilerden, İstanbul Avrupa ve Anadolu yakasındaki okullara ve sosyal medya platformlarından ulaşılarak çevrimiçi olarak uygun örnekleme yöntemi ile toplanmıştır. Araştırmada verileri toplamak için araştırmacı tarafından oluşturulan Kişisel Bilgi Formu, ebeveyn yetkinlik algısını ölçmek amacıyla Caprara ve diğerleri (2004) tarafından geliştirilip, Demir ve Gündüz (2014) tarafından uyarlanan Ebeveyn Yetkinlik Ölçeği, evlilik doyum düzeylerini belirlemek amacıyla geliştirilen Evlilik Yaşamı Ölçeği (Tezer, 1996) ve iş-aile çatışması düzeylerini belirlemek amacıyla Haslam ve diğerleri (2015) tarafından geliştirilip Akın ve diğerleri (2017) tarafından uyarlanan İş-Aile Çatışması Ölçeği (İAÇÖ) kullanılmıştır. Araştırmada analiz öncesinde verilerin normallik testleri yapılarak betimsel istatistikleri sunulmuştur. Araştırmadaki değişkenler arası ilişkileri belirlemek amacıyla korelasyon analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırmada iş-aile çatışmasının, ebeveyn yetkinliğine etkisinde evlilik doyumunun aracı rolünü analiz etmek amacıyla SPSS 22 programı ve Process Makro eklentisinin 4. Versiyonu kullanılmıştır. Normallik varsayımı karşılandığından araştırmadaki değişkenlerin, sosyodemografik değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğini incelemek amacıyla parametrik testler olan Bağımsız Örneklem T Testi ve Tek Yönlü Varyans analizi (ANOVA) yapılmıştır. Varyansların homojen olmadığı durumlarda Kruskal Wallis-H testi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda cinsiyet değişkenine göre evlilik doyumu anlamlı bir farklılık gösterirken, iş-aile çatışma düzeyi ve ebeveyn yetkinlik algısı cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Erkek ebeveynlerin evlilik doyumları kadın ebeveynlere kıyasla daha yüksek bulunmuştur. Eşin çalışma durumu değişkenine göre iş-aile çatışması ve ebeveyn yetkinlik algısı anlamlı bir farklılık gösterirken, evlilik doyumunun eşin çalışma durumuna göre anlamlı bir farklılık göstermediği bulgulanmıştır. Eşi çalışan ebeveynlerin iş-aile çatışma düzeyi, eşi çalışmayan ebeveynlere göre daha düşük bulunmuştur. Ebeveyn yetkinliği ise eşi çalışan ebeveynlerde, eşi çalışmayan ebeveynlere kıyasla daha yüksek bulunmuştur. İş-aile çatışma düzeyi, evlilik doyumu ve ebeveyn yetkinlik algısı değişkenlerinin, yaş, eğitim düzeyi, aylık gelir durumu, haftalık çalışma saati ve çocuk sayısı değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği bulgulanmıştır. Araştırmada iş-aile çatışması, evlilik doyumu ve ebeveyn yetkinlik algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler olduğu saptanmıştır. Yapılan regresyon analizleri sonucunda iş-aile çatışmasının, evlilik doyumunu ve ebeveyn yetkinlik algısını negatif yönde anlamlı şekilde yordadığı bulgulanmıştır. Evlilik doyumu, ebeveyn yetkinlik algısını pozitif yönde anlamlı şekilde yordamıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda oluşturulan model, yapılan aracılık analizi neticesinde desteklenmiştir. Buna göre, 10-14 yaş arası çocuğu olan ebeveynlerde iş-aile çatışması ve ebeveyn yetkinlik algısı arasındaki ilişkide evlilik doyumunun kısmi aracı rolü olduğu saptanmıştır. Ebeveyn yetkinlik algısının iş-aile çatışma düzeyi tarafından yordayıcılığı evlilik doyumunun aracı değişken olarak dahil edilmesiyle artmıştır. Dolayısıyla iş-aile çatışması arttığında, evlilik doyumu azalırken, ebeveyn yetkinlik algısı da azalmaktadır. İş-aile çatışması ebeveyn yetkinliğini hem doğrudan hem de evlilik doyumu aracılığıyla etkilemektedir. Araştırma bulguları literatür ışığında tartışılmış, araştırmanın sınırlılıklarından yola çıkılarak araştırmacılara ve uygulayıcılara öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study aimed to investigate relationships among work-family conflict, marital satisfaction and perceived parental self-efficacy and the mediating role of marital satisfaction between work-family conflict and perceived parental self-efficacy in parents with children aged 10-14 years. Additionally, these variables were examined to examine whether these variables indicate significant differences according to some socio-demographic variables. The study group includes 275 parents (167 mother; 108 father) who reside in Istanbul and have children aged 10-14 years. The parents were reached by convenience sampling method through primary and secondary schools and via social media platforms. The data was collected through online forms. In order to collect data, Turkish adaptation form of Perceived Parental Self-Efficacy Scale (Demir ve Gündüz, 2014), developed by Caprara et al. (2004), Turkish version of the Work-Family Conflict Scale (Akın et al., 2017), developed by Haslam et al. (2015), Marital Life Scale developed by Tezer (1996) and personal information form developed by the researcher in the study. Before data analysis, tests of normality of the data were assessed. In addition, descriptive statistics of the variables were presented in the table. Correlation analysis were implemented in order to investigate relationships among study variables. The mediating role of marital satisfaction in the relationship between work-family conflict and parental self-efficacy was analyzed via SPSS version 22 and Process Makro version 4.0 in SPSS. As the normality assumption of the data was accepted, parametric tests which are The Independent Samples t Test and One-way ANOVA were used in order to determine whether the study variables indicate significant differences according to some socio-demographic variables. When the assumption of homogeneity of variance was violated, then Kruskal Wallis-H test was used to determine differentiation between groups. The results showed that there is a statistically significant difference between women and men in marital satisfaction levels. Marital satisfaction levels of men were higher than women. Work-family conflict and perceived parental self efficacy did not show significant differences in terms of gender. Work-family conflict and perceived parental self efficacy showed significant differences in terms of being dual earner or single earner family. The parent with working spouse indicated lower work-family conflict levels than the parent with non-working spouse. The parent with working spouse indicated higher perceived parental self-efficacy than the parent with non-working spouse. On the other hand, marital satisfaction did not show significant differences in terms of being dual earner or single earner family. Work-family conflict, marital satisfaction and perceived parental self-efficacy did not show significant differences in terms of age, education level, monthly income, weekly working hours and the number of children. As a result of the correlation analysis, it was found that there were statistically significant relations among work family conflict, marital satisfaction and perceived parental self efficacy. Work-family conflict significantly negatively predicted marital satisfaction and perceived parental self-efficacy. Marital satisfaction positively predicted perceived parental self-efficacy. The proposed study model was supported by the mediation analysis. The result showed that there was partial mediation role of marital satisfaction between work-family conflict and perceived parental self-efficacy. In other words, for parents with children aged 10-14 years, work-family conflict affected perceived parental self-efficacy through mediation of marital satisfaction. This meant that as work-family conflict increases, marital satistaction decreases and subsequently perceived parental self-efficacy decreases. The findings of the study were discussed through literature. Recommendations for further research and practitioners were presented based on the limitations of the study.
Benzer Tezler
- Otizm spektrum bozukluğu tanısı olan çocukların ebeveynlerinin içselleştirilmiş damgalanma algısının; Depresyon, anksiyete ve aile işlevselliğine olan etkilerinin araştırılması
Perception of internalized stigma of parents of children with autism spectrum disorder; Investigating the effects of depression, anxiety, and family functioning
FATMA EFE
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
UZMAN HÜSEYİN AKSOY
- 0-10 yaş arası çocuğu olan ebeveynlerin ateş hakkındaki bilgi, davranış ve tutumlarının değerlendirilmesi
Knowledge, atti̇tudes and behavi̇ors regardi̇ng management of fever among parents wi̇th chi̇ldren between 0 and 10 years of age
MERVE NUR DEMİRKAYNAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE ZEYNEP TUZCULAR VURAL
- Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde (Diyarbakır-Şanlıurfa-Mardin) görev yapan aile hekimliği çalışanlarının ve 0-5 yaş çocuğu olan ebeveynlerin 0-5 yaş arası çocuklarda malnütrisyon, beslenme ve ek gıdaya geçiş ile ilgili bilgi, tutum-davranış ve farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi
Family medicine employees working in the Southeastern Anatolia Region (Diyarbakır-Şanlıurfa-Mardin) and parents of 0-5 age group children; evaluation of knowledge, attitude-behavior and awareness levels of malnutrition, nutrition and transition to supplementary food in children between 0-5 years old
TOLGAHAN KARA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiÇukurova ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERSİN AKPINAR
- 12-18 yaş arası çocukların Covİd-19 enfeksiyonu geçirme veaşılanma durumlarının değerlendirilmesi
Children 12-18 years old to get Covid-19 infection andevaluation of vaccination situations
AYÇA KILIÇ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık BakanlığıÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESMA ALTINEL AÇOĞLU
