Yapısal eşitlik modeli ile akademik personelin iş tatmini ve tükenmişlik düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi örneği
Investigation of the relationship between structural equality model and academic staff's job satisfaction and burnout level: Sivas Cumhuriyet University example
- Tez No: 706483
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜDAVERDİ BİRCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İstatistik, İşletme, Statistics, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: İş Tatmini, Tükenmişlik Düzeyi, Yapısal Eşitlik Modellemesi, Yol(path) Analizi, Akademik Personel, Job Satisfaction, Burnout Level, Structural Equation Modelling, Path Analysis, Academic Staff
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 159
Özet
İnsanlık tarihinin tüm zamanlarında, iş tatmini ve tükenmişlik kavramları, kaçınılmaz bir süreç olarak karşımıza çıkmıştır. Kavramların literatüre girmesi 19. yy ile başlamış olsa da, çoğu kez iş görenlerin yüz yüze kaldıkları kavramlardır. Bu kavramların önemi ve sonuçları oldukça önemli olup, yapılacak bilimsel çalışmalar ile etkileri ve sonuçları kontrol altında tutulması önem arz etmektedir. Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) gözlenen ve gizli değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi ile birbiri üzerinde oluşturmuş olduğu doğrudan ve dolaylı etkileri bir arada görmemizi sağlayan bir tekniktir. Bu etkileri ayrıca bir şema şeklinde görselleştirip, karmaşık etki modellerinin sunumunu kolaylaştırmamızı sağlamaktadır. Yapılan bu çalışmada, veriler 20 sorudan oluşan Minnesota İş Tatmin Ölçeği ve 22 sorudan oluşan Maslach Tükenmişlik Ölçekleri kullanılarak elde edilmiştir. Çalışmanın ana kütlesi Sivas Cumhuriyet Üniversitesinde çalışmakta olan 1963 akademik personel olup, anket çalışması 416 kişiye uygulanarak, akademik personelin iş tatmini ve tükenmişlik düzeylerini, Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) ile karşılaştırılması amaçlanmıştır. Ölçeklere uygulanan Açıklayıcı Faktör Analizi(AFA) ile ölçeklerin alt boyutlara ayrılması sağlanmıştır. Elde edilen alt boyutlara göre, iş tatmini ölçeğinin 4 faktörü; içsel tatmin, dışsal tatmin, maddi tatmin ve yöneticiden tatmin olmuştur. Tükenmişlik ölçeğinin ise 3 alt boyutu; duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı olmuştur. Bu ölçeklerin geçerliliği ise Doğrulayıcı Faktör Analizi(DFA) ile sınanmıştır. Modele ilişkin on iki adet hipotez kurularak, ölçek faktörlerine ait doğrudan etkileri ve yönlerini ortaya çıkartmak için Yol(path) Analizi uygulanmıştır. Elde edilen analiz bulgularına göre, akademik personelin içsel tatmini ile duygusal tükenmesi arasında negatif yönde, maddi tatmin ile duygusal tükenmesi arasında negatif yönde, içsel tatmini ile kişisel başarısı arasında negatif yönde, içsel tatmini ile duyarsızlaşması arasında negatif yönde, yönetici tatmini ile duyarsızlaşması arasında negatif yönde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu gözlenmiş olup, kurulan H1, H3, H5, H9, H12 hipotezleri kabul edilmiştir (P0,05). Demografik özeliklere göre, ölçek faktör ortalamaları incelenerek, bu özelikler arasında fark olup olmadığı, normal dağılım özelliği sağlayan özelikler arasındaki farklılıklar T Testi ile normal dağılmayan özelikler arasındaki farklılıklar Mann Whitney U testi ile incelenmiştir. İnceleme sonucunda, yaş, cinsiyet, eğitim durumu, çocuk sahibi olup olmama durumlarına göre faktör ortalamaları normal dağılım göstermemiş olup, Mann Whitney U testi sonuçlarına göre de ortalamalar arasında farklılık bulunamamıştır. Sadece medeni duruma göre yapılan Mann Whitney U testi sonuçlarının ortalamalar arasında Tükenmişlik Ölçeği Kişisel Başarı faktöründe anlamlı farklılık bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
In all times of human history, the concepts of job satisfaction and burnout have emerged as an inevitable process. Although the introduction of these concepts into the literature began in the 19th century, they are often the concepts that employees face. The results of these concepts are of great significance, and it is also important to keep their effects and results under control with the scientific studies to be done. The Structural Equation Model (SEM) is a technique that allows us to see the causality relationship between observed and latent variables and the direct and indirect effects they have created on each other. It also allows us to visualize these effects in the form of a diagram and facilitates the presentation of complex effect models. In this study, the data is obtained by using the Minnesota Job Satisfaction Scale consisting of 20 questions and the Maslach Burnout Scales consisting of 22 questions. The main mass of the study consists of 1963 academic staff working at Sivas Cumhuriyet University, and it is aimed to compare the job satisfaction and burnout levels of academic staff with the Structural Equation Model (SEM) by applying the questionnaire to 416 people. With the Explanatory Factor Analysis (EFA) applied to the scales, it is ensured that the scales are divided into sub-dimensions. According to the sub-dimensions obtained, the 4 factors of the job satisfaction scale are; internal satisfaction, external satisfaction, material satisfaction and satisfaction from the manager. The burnout scale has 3 sub-dimensions; emotional exhaustion, depersonalization, and personal accomplishment. The validity of these scales is tested with Confirmatory Factor Analysis (CFA). By establishing twelve hypotheses regarding the model, Path Analysis is applied to reveal the direct effects and aspects of the scale factors. According to the analysis findings obtained, there is a negative relationship between internal satisfaction and emotional exhaustion of academic staff, a negative relationship between financial satisfaction and emotional exhaustion, a negative relationship between internal satisfaction factor and personal success factor, a negative relationship between internal satisfaction factor and depersonalization factor, and manager satisfaction factor. It is observed that there is a statistically significant negative relationship between depersonalization and depersonalization, and the hypotheses H1, H3, H5, H9, H12 are accepted (P0.05). By examining the scale factor averages according to the demographic characteristics, whether there is a difference between these features, the differences between the features that provide the normal distribution feature, the differences between the features that provide the normal distribution feature and the differences between the features that are not normally distributed or not are examined with the Mann Whitney U test. As a result of the examination, the factor averages did not show a normal distribution according to age, gender, educational status, and whether they have children or not, and no difference is found between the averages according to the Mann Whitney U test results. A significant difference is found in the Burnout Scale Personal Success factor between the averages of the Mann Whitney U test results, which are performed only according to marital status.
Benzer Tezler
- Kurumsal itibar algısının iş tatminine etkisinde örgütsel özdeşleşmenin aracı rolü ve bir araştırma
The organizational indentifications mediating role on corporate reputation perception influence on job satisfaction: A reserarch
METİN IŞIK
- The effects of distributed leadership and psychological empowerment on faculty turnover as mediated by organizational commitment and job satisfaction
Dağıtımcı liderlik ve psikolojik güçlendirmenin örgütsel bağlılık ve iş memnuniyeti aracı rolünün fakülteden ayrılma üzerindeki etkileri
AHMAD TARIQ SHIR AHMAD
Doktora
İngilizce
2022
İşletmeİstanbul Ticaret Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
Prof. Dr. AHU TUĞBA KARABULUT
- Türkiye'deki havayolu pilotlarının işten ayrılma niyetini etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve analizi
Determination and analysis of factors affecting turnover intentions of airline pilots in Turkey
MUHAMMET ABDULHAK DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FETHİ ÇALIŞIR
- İş karakteristikleri, işyeri güvenliği, iş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkileri: Çok kültürlü ortamda bir çalışma
Job chararacteristics, workplace safety, job satisfaction and organizational citizenship behaviour relations: A multi-cultural work
ALİ TANIŞ
Doktora
Türkçe
2017
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriSüleyman Demirel ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER TURUNÇ
- Akademik etik değerlerin, işkoliklik ve psikolojik sözleşme ihlali ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between academic ethical values, workaholism and psychological contract breach
EDİB ALİ PEHLİVANLI