İşin anlamlı bulunması ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki
The relationship between the finding work meaningful and organizational citizenship behavior
- Tez No: 708056
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Öğretmen, İşin Anlamlı Bulunması, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Teacher, Finding the Work Meaningful, Organizational Citizenship Behavior
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 237
Özet
Bu araştırma ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim okullarında çalışan öğretmenlerin işlerini anlamlı bulma düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışı gösterme düzeyleri arasındaki ilişki belirlemek için yapılmıştır. Araştırmanın evrenini; 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Kahramanmaraş ili merkez ilçeleri Dulkadiroğlu ve Onikişubat ilçelerinde bulunan devlete ait ilkokul, ortaokul ve ortaöğretimde görev yapan 9.443 öğretmen oluşturmaktadır. Örneklem ise basit seçkisiz örnekleme yöntemlerinden biri olan“tabakalı örnekleme yöntemi”kullanılarak oluşturulmuş olan 450 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın verilerini toplamak için araştırmacı tarafından geliştirilen“Kişisel Bilgi Formu”, Göçen ve Terzi'nin geliştirdiği“Eğitim Örgütleri İçin Anlamlı İş Ölçeği”, Polat'ın Türkçe'ye uyarladığı“Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği”ve Taşdan ve Yımaz'ın Türkçe'ye uyarladığı“Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği”kullanılmıştır. Araştırmada verilerin analizi SPSS 22.0 programı ile yapılmıştır. Bu çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modeli ve korelasyonel araştırma modeli kullanılmıştır. Değişkenler için ayrı ayrı normallik varsayımları kontrol edilmiş olup normal dağılımın olduğu değişkenlerde parametrik; normal dağılımın olmadığı değişkenlerde ise parametrik olmayan analiz yöntemleri uygulanmıştır. Buna göre; normal dağılım gösteren değişkenlerde yapılan fark analizlerinde iki grubun olduğu durumlarda bağımsız örneklemler t testi kullanılırken; ikiden fazla grubun olduğu durumlarda Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) kullanılmıştır. ANOVA ile yapılan analizlerde ortaya çıkan anlamlı farklılığın hangi ikili gruplar arasında olduğunu belirleyebilmek amacıyla Post Hoc çoklu karşılaştırma analizlerinden LSD testi uygulanmıştır. Normal dağılım göstermeyen değişkenlerde yapılan fark analizlerinde ikiden fazla gruplu kategorik değişkenlerde Kruskal-Wallis H testi uygulanmıştır. Kruskal-Wallis H testinde ortaya çıkan anlamlı farklılığın hangi ikili gruplar arasında olduğunu belirleyebilmek amacıyla ise Bonferroni Correction (Bonferroni düzeltmesi) ile analiz yapılmıştır. Araştırma problemlerinde yer alan“İki değişken arasında ilişki var mıdır ?”sorusunun cevabını bulabilmek amacıyla ise Korelasyon analizi gerçekleştirilmiştir. Yapılan korelasyon analizinde alt boyutlarda inceleme yapıldığı için Çoklu Korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçeklere Doğrulayıcı Faktör Analizi yapılmış ve bunun için MPlus 8.0 programından faydalanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre ölçeklerin yeterli yapı geçerliğine sahip olduğu görülmüştür. Ölçeklerin güvenirlik düzeylerini belirlemek için Cronbach's Alpha katsayısı hesaplanmış ve yeterli güvenirlik düzeyinde oldukları rapor edilmiştir. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin işlerini anlamlı bulma düzeyleri ile birinci ve ikinci örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeğine göre örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki düzeyleri“anlamlı”olarak bulunmuştur. Öğretmenlerin işlerini anlamlı bulma düzeyleri yüksek seviyede bulunmuştur. Değişkenlere göre ise cinsiyet, yaş, mezuniyet, mesleki kıdem, okul türü, kurumda çalışılan süre, medeni durum, görev türü, kurumdaki öğretmen sayısı, kadrolu olup olmama, okul çevresinin sosyoekonomik düzeyi ve ödül alıp almama değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği; branş değişkenine göre anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur. Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık gösterme düzeyleri birinci ve ikinci örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeklerine göre“yüksek”seviyede bulunmuştur. Değişkenlere göre ise cinsiyet, yaş, mezuniyet, mesleki kıdem, branş, kurumda çalışılan süre, medeni durum, kurumdaki öğretmen sayısı, kadrolu olup olmama, okul çevresinin sosyoekonomik düzeyi ve ödül alıp almama değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği; okul türü değişkenine göre birinci ölçekte anlamlı farklılık göstermediği, fakat ikinci ölçekte anlamlı farklılık gösterdiği; görev türü değişkenine göre birinci ölçekte anlamlı farklılık gösterdiği, fakat ikinci ölçekte anlamlı bir farklılık göstermediği bulunmuştur. Birinci örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeğine göre örgütsel vatandaşlık davranışı düzeyinin %14'ünü işi anlamlı bulma düzeyi açıkladığını, ikinci örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeğine göre örgütsel vatandaşlık davranışı düzeyinin %12'sini işi anlamlı bulma düzeyi açıkladığı bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
This research was conducted to determine the relationship between the levels of finding their job meaningful and the levels of organizational citizenship behavior of primary, secondary and high school teachers. The target sample of the research consists of 9,443 teachers working in public primary, secondary and high schools in the 2020-2021 academic year and in the central districts of Kahramanmaraş province, Dulkadiroğlu and Onikişubat. The sample, on the other hand, consists of 450 teachers, who were chosen by using the“stratified sampling method”, which is one of the simple random sampling methods. To collect the data of the research,“Personal Information Form”developed by the researcher,“Meaningful Work Scale for Educational Organizations”developed by Göçen and Terzi,“Organizational Citizenship Behavior Scale”adapted to Turkish by Polat and the“Organizational Citizenship Behavior Scale”adapted into Turkish by Taşdan and Yımaz were used. The analysis of the data in the research was made with the SPSS 22.0 program. In this study, descriptive survey model and correlational research model, which are quantitative research methods, were used. Normality assumptions were checked for each variables, and parametric analysis methods were applied for the variables with normal distribution and nonparametric analysis methods were applied for the variables without normal distribution. According to this; While independent samples t-test is used in cases where there are two groups in difference analyzes performed on normally distributed variables; One-Way Analysis of Variance (ANOVA) was used in cases where there were more than two groups. LSD test, one of the Post Hoc multiple comparison analyzes, was applied in order to determine between which pairs the significant difference emerged in the analyzes performed with ANOVA. The Kruskal-Wallis H test was used for categorical variables with more than two groups in the difference analyzes performed on the variables that did not show normal distribution. Analysis was performed with Bonferroni Correction in order to determine between which pairs the significant difference revealed by the Kruskal-Wallis H test. Correlation analysis was carried out in order to find the answer to the question in the research problems,“Is there a relationship between two variables?”. Confirmatory Factor Analysis was performed on the scales used in the research and MPlus 8.0 program was used for this. According to the results of the analysis, it was seen that the scales had sufficient construct validity. To determine the reliability levels of the scales, the Cronbach's Alpha coefficient was calculated and it was reported that they were at a sufficient level of reliability. As a result of the research, the relationship levels between teachers' levels of finding their jobs meaningful and organizational citizenship behavior according to the first and second organizational citizenship behavior scales were found to be“significant”. Teachers' levels of finding their jobs meaningful were found high. According to the variables, there is no significant difference according to the variables of gender, age, graduation, professional seniority, type of school, time worked in the institution, marital status, type of job, number of teachers in the institution, being a permanent staff member, socioeconomic level of the school environment and whether or not to receive an award; It was found that there was a significant difference according to the branch variable. Teachers' levels of demonstrating organizational citizenship were found“high”according to the first and second organizational citizenship behavior scales. According to the variables, there is no significant difference in gender, age, graduation, professional seniority, branch, time worked in the institution, marital status, number of teachers in the institution, being permanent or not, socioeconomic level of the school environment, receiving an award or not variables. But it was found that according to the school type variable, there was no significant difference in the first scale, while there was a significant difference in the second scale, and it was also found that there was a significant difference in the first scale according to the task type variable, while there was no significant difference in the second scale. According to the first organizational citizenship behavior scale, 14% of the organizational citizenship behavior level explained the level of finding the job meaningful, and according to the second organizational citizenship behavior scale, 12% of the organizational citizenship behavior level explained the level of finding the job meaningful.
Benzer Tezler
- The relations of perceived destructive leadership and self-construals with employees' psychological disharmony and organizational cynicism: the roles of need thwarting, psychological contract breach and task significance
Algılanan yıkıcı liderlik ve benlik kurgularının çalışanlarda psikolojik uyumsuzluk ve örgütsel sinizm ile ilişkileri: İhtiyaç engellenmesi, psikolojik sözleşme ihlali ve işin anlamlılığının rolleri
REMZİ GÜNEŞ
Doktora
İngilizce
2020
PsikolojiMarmara Üniversitesiİşletme (İngilizce) Ana Bilim Dalı
DOÇ. SEÇİL TAŞTAN
- Okul yöneticilerinin örgütsel stres faktörlerinin incelenmesi (Uşak ili örneği)
School administrators organizational stress analysis of factors (Uşak case)
UFUK KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimUşak ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
YRD. DOÇ. DR. MEHMET AKİF HELVACI
- Müzik öğretmenlerinin örgütsel stres kaynakları ve başaçıkma tarzları
The organisational stress factors and management styles of music instructors
MELİKA ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eğitim ve ÖğretimYeditepe ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL EKŞİ
- Koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinde çalışan hemşirelerin iş doyumu etkenlerinin irdelenmesi
A study on the factors affecting the job satisfaction of the nurses working at preventive and curative health services and the related factors
SEÇİL AKSAYAN
- Soma Elektrik Üretim ve Ticaret Anonim Şirketi tesislerinde çalışan işçilerde bazı sosyodemografik faktörlerle yaşam kalitesinin ilişkisi
The Relationship of some sociodemographic factors with quality of life in the Soma Elektrik Üretim ve Ticaret Anonim Şirketi workers
HAKAN BAYDUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Halk SağlığıCelal Bayar ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. ERHAN ESER