Klasik Türk şiirinde cülûsiye
Cülûsiye in classical Turkish poetry
- Tez No: 709077
- Danışmanlar: PROF. DR. ORHAN KURTOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 488
Özet
Tür, edebiyat bilimi açısından incelendiğinde edebi metinlerin konuları temel alınarak çeşitli gruplara ayrılması sonucu oluşan kategorilerdir. Klasik Türk şiiri tür açısından çok zengin bir edebiyat dönemdir. Bu dönemde ortaya konulan bir tür de cülûsiyelerdir. Cülûsun kelime anlamı, oturmaktır. Tarih açısından bakıldığında Türk devletlerinde padişahın tahta çıkış geleneği için kullanılan bir terimdir. Buradan hareketle cülûs merasimi, cülûs bahşişi, cülûs terakkisi gibi ifadeler türetilmiştir. Bunlara ek olarak edebiyat biliminde ise cülûsiye terimi oluşturulmuştur. Cülûsiye, edebiyat terminolojisinde padişah tahta çıktığında şairlerin padişahı tebrik amaçlı kendisine sundukları şiirler için kullanılan özel bir sözcüktür. Bu şiirlerde yeni padişahın tahta geçişinden dolayı duyulan mutluluk dile getirilir, padişahın devlet yönetiminde başarılı olması için dua edilir. Sadece padişahlara sunulduğu yaygın bir kanıyken aslında padişahlara ek olarak devlet adamlarına, tarikat şeyhlerine ve harem kadınlarına da sunulmuştur. İlk örnekleri 15. yüzyılda verilmekle birlikte padişah değişikliklerinin çok sık yaşandığı 18. ve 19. yüzyıllarda yoğun olarak yazılmıştır. Cülûsiyeler klasik Türk şiirinin ürünü olması dolayısıyla çeşitli dîvân şiiri nazım şekilleri ile kaleme alınmıştır. Ayrıca dîvân şiirinin öteki türlerinde olduğu gibi geniş bir anlam derinliğine de sahiptir. Bu çalışmada söz konusu kişilere sunulan manzum cülûsiye metinleri şekil ve muhteva açısından incelenmiş böylece cülûsiye türünün özellikleri ve sınırları belirlenmeye çalışılarak bu konuda bir başvuru kaynağı oluşturmak amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
When the genre is examined in terms of literary science, it is the categories that are formed as a result of the division of literary texts into various groups based on their subjects. Classical Turkish poetry is a very rich literary period in terms of genre. Another genre that was introduced in this period is the cülûsiyes. The literal meaning of cülûs is to sit. In terms of history, it is a term used for the tradition of the sultan's accession to the throne in Turkish states. From this point of view, expressions such as cülûs ceremony, cülûs bahşiş (called from ottoman sultan during entering upon office) and cülûs progress are derived. In addition to these, the term cülûsiye has been created in the science of literature. Cülûsiye is a special word used in literary theory for the poems that the poets presented to the sultan for the purpose of congratulating the sultan when he ascended the throne. In these poems, the happiness felt due to the new sultan's accession to the throne is expressed, and the sultan is prayed for success in the state administration. While it is a common belief that it was offered only to sultans, actually it was also offered to statesmen, sect sheikhs and harem women in addition to sultans. Although the first examples were given in the 15th century, it was written extensively in the 18th and 19th centuries, when the sultan's changes were very frequent. It has been written in various verse dîvân poetry forms as a reflection of the tradition, since it is a classical Turkish poem. It also has a wide depth of meaning as in other types of dîvân poetry. In this study, the verse cülûsiye texts presented to the people in question were examined in terms of form and content, so it was aimed to create a compact reference source on this subject by trying to determine the characteristics and limits of the cülûsiye type.
Benzer Tezler
- XVII. yüzyıl siyasi hayatının klasik Türk şiirine etkileri
The effects of the political life of the 17th century on the classical Turkish poetry
IŞIL KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ATİLLA BATUR
- Klasik Türk şiirinde ev eşyaları
Household items in classical Turkish poetry
LEVENT SARIÇOBAN
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET İÇLİ
- Klasik Türk şiirinde zâhid algısı üzerine eleştirel bir bakış
A critical outlook on the perception of ascetic in classical Turkish poetry
GAMZE AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATİLLA BATUR
- Klâsik Türk şiirinde hüsn-i tâ'lîl sanatı
The art of hüsn-i ta'lîl in classical Turkish poetry
JÜLİDE ERKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NİLÜFER TANÇ
- Klasik Türk şiirinde nefs
Soul in classical Turkish poem
İLYAS KAYAOKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BURAN