Geri Dön

Türkçede sözdizimsel işlemleme sürecinin özgül dil bozukluğu olan ve tipik gelişim gösteren çocuklarda incelenmesi: Göz izleme çalışması

Syntactic processing in turkish-speaking children with typical language development and children with specific language impairment: An eye-tracking study

  1. Tez No: 711698
  2. Yazar: MELİH TUNGA İŞLEYEN
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TALAT BULUT
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Göz izleme, kısa süreli bellek, morfosentaktik işlemleme, özgül dil bozukluğu, Eye tracking, morphosyntactic processing, specific language impairment, short-term memory
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Medipol Üniversitesi
  10. Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Dil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 67

Özet

Özgül dil bozukluğu, herhangi bir kognitif veya nörolojik sorun olmaksızın dilin bir veya birkaç bileşeninde görülen yetersizliktir. Bu çalışma Türkçede morfosentaktik işlemleme sürecinin özgül dil bozukluğu (ÖDB) olan ve tipik gelişim gösteren (TGG) çocuklarda incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla ÖDB olan ve TGG çocukların morfosentaktik işlemlemeyle ilgili göz hareketleri analiz edilmiştir. Çalışmaya yaşları 5;4 ila 8;7 arasında değişen ÖDB olan 6 çocuk ve TGG 9 çocuk olmak üzere toplamda 15 çocuk katılmıştır. Göz izleme çalışması kapsamında katılımcılara morfosentaktik ve anlamsal özellikleri farklı kanonik, çalkalanmış ve dolgu cümleleri dinletilmiş, eşzamanlı olarak ekrana bu cümlelerle ilgili resimler yansıtılmıştır. Göz izleme sistemi ile katılımcıların göz hareketleri kaydedilerek cümlelerle ilgili doğru resme bakış oranları hesaplanmıştır. ÖDB olan bireylerin morfosentaktik işlemleme sürecinde hem zamansal olarak hem de doğru cevap oranları açısından TGG gruptan daha düşük performans gösterdiği gözlenmiştir. Genel olarak en zor işlemlenen yapıların morfosentaktik olarak karmaşık çalkalanmış cümleler, daha sonra kanonik ve en kolay da anlamsal ipuçlarıyla çözümlenebilen dolgu cümleleri olduğu görülmüştür. ÖDB grubunda özellikle kanonik ve çalkalanmış cümlelerin tüm ilgi periyotlarında hedef resme bakış oranları şans seviyesinde kalmıştır. Ayrıca ÖDB grubunun kısa süreli bellek skorlarının TGG grubuna göre daha düşük olduğu, üstelik katılımcıların kısa süreli bellek skorlarıyla doğru resme bakış oranları arasında pozitif yönlü bir korelasyon olduğu görülmüştür. ÖDB'de cümle işlemleme sürecindeki güçlüklerin kısa süreli bellek kapasitesindeki sınırlılıkla ilişkili olabileceği sonucuna varılmıştır.

Özet (Çeviri)

Specific language impairment involves problems in one or more components of language without any cognitive or neurological problems. This study was conducted to examine morphosyntactic processing in Turkish in children with specific language impairment (SLI) and typically developing children (TD). For this purpose, eye movements during morphosyntactic processing by SLI and TD children were analyzed. A total of 15 children, 6 with SLI and 9 TD children, aged between 5;4 and 8;7, participated in the study. In the eye tracking study, the participants listened to canonical, scrambled and filler sentences with different morphosyntactic and semantic features, and pictures related to these sentences were simultaneously presented on the screen. The participants' eye movements were recorded with the eye tracking system and the proportions of dwell time on the correct picture were calculated. It was observed that children with SLI performed lower than the TD group in terms of both temporal dynamics of sentence processing and sentence-final comprehension scores. In general, the most difficult structures were morphosyntactically complex scrambled sentences followed by canonical sentences and the easiest structures were filler sentences that could be easily resolved using semantic clues. In the SLI group, the proportion of dwell time on the target picture remained at chance level, especially in canonical and scrambled sentences in all interest periods. In addition, it was found that the short-term memory scores of the SLI group were lower than those of the TD group, and there was a positive correlation between the participants' short-term memory scores and the proportion of dwell time on the target picture. It was concluded that difficulties in sentence processing in SLI may be related to limitations in short-term memory.

Benzer Tezler

  1. Çeviri dersinde yapılaşma (uygulama sorunları-yöntem önerileri)

    Strukturierung im übersetzungsunterricht (probleme der praxis-vorschlage zur methodik)

    A. TURGAY KURULTAY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1989

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi

    Alman Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı

    PROF.DR. ŞARA SAYIN

  2. Türkçede uyum özelliklerinin olaya ilişkin beyin potansiyelleri (OİP) çerçevesinde incelenmesi

    The investigation of Turkish agreement features through event-related brain potentials (ERPs)

    MEHMET AYGÜNEŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    DilbilimAnkara Üniversitesi

    Dilbilim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZGÜR AYDIN

    PROF. DR. TAMER DEMİRALP

  3. Türkçe niceleyicilerin işlemlenmesinde bürün ve sözdizim etkisi

    Syntactic and prosodic effects on processing of Turkish quantifiers

    CEMRE ECE KIRCALI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DilbilimAnkara Üniversitesi

    Dilbilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖZGÜR AYDIN

  4. Karmaşık tümce işlemlemesi ve yapısal belirsizliğin çözümlenmesinde sözdizimsel ve anlambilimsel bilginin rolü

    The role of syntactic and semantic information in complex sentence processing and structural ambiguity resolution

    ELİF SÜTÇÜ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DilbilimAnkara Üniversitesi

    Dilbilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖZGÜR AYDIN

  5. İşiten ve işitme engelli okuyucuların kelime işlemleme ile okuduğunu anlama becerilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi

    Comparing the word processing and reading comprehension skills of prelingually deaf and hearing readers

    İSA BİRKAN GÜLDENOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Eğitim ve ÖğretimAnkara Üniversitesi

    Özel Eğitim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TEVHİDE KARGIN

    DR. PAUL MİLLER