Sınıf öğretmenlerinin eğitim programı okuryazarlığı yeterliliklerinin incelenmesi
Examination of curriculum literacy competencies of classroom teachers
- Tez No: 714076
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FATMA SADIK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Eğitim programı okuryazarlığı, öğretmen yeterliliği, sınıf öğretmeni, Curriculum literacy, teacher competencies, classroom teacher
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 366
Özet
Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin eğitim programı okuryazarlığı yeterliliklerini çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Araştırmada nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma yönteme başvurulmuştur. Karma yöntem desenlerinden yakınsayan paralel desenin kullanıldığı araştırmada örneklem alınırken tabakalı örnekleme yöntemi izlenmiştir. Araştırmanın örneklemini Adana merkez ilçelerindeki 410 sınıf öğretmeni; nitel çalışma grubunu bu öğretmenlerden gönüllü olan üç öğretmen oluşturmaktadır. Veriler toplamada Eğitim Programı Okuryazarlığı Ölçeği, kişisel bilgi formu, anket formu, görüşme, sınıf gözlemleri ve doküman incelemesi kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde betimsel istatistiklerin yanı sıra Mann Whitney U ve Kruskal Wallis H testleri kullanılmıştır. Nitel veriler betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırma sonunda öğretmenlerin öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlık düzeylerinin genel olarak“yüksek”olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin okuryazarlık düzeylerinde cinsiyet, yaş, mezun olunan fakülte, görev yapılan sınıf düzeyi, göreve başlamadan önce eğitim programıyla ilgili ders alma durumuna göre anlamlı olarak fark olmamıştır. Eğitim programıyla ilgili hizmet içi eğitime katılma, öğretim programlarını edinme/inceleme, bir öğretim programının geliştirilmesi sürecinde rol alma, askı sürecinden haberdar olma ve askı süreci kapsamında görüş/öneri bildirme durumlarına göre anlamlı olarak farklılaştığı görülmüştür. Bu okuryazarlık türüyle ilgili olarak belirlenen bütün özellikler ise (gelişmiş ülkelere ait eğitim programlarını merak etme/inceleme, öğretim programlarında yer alan kök değerlere/anahtar yetkinliklere yer verme, içeriği zenginleştirmek için kanak kitap kullanma vb.) ölçekten alınan puanları anlamlı olarak farklılaştırmıştır. Görüşmelerden elde edilen sonuçlar, öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlığını programla ilgili bilgi sahibi olmak, programı anlamak/uygulamak/uyarlamak olarak algıladıklarını göstermiştir. Öğretmenler, eğitim programı okuryazarlığının öğretimin kalitesini arttıracağını belirtmiş, program okuryazarlığının geliştirilmesi için; hizmet öncesi/hizmet içi eğitimler yapılması programların hazırlanmasında öğretmenlere daha fazla sorumluluk verilmesi gerektiğini vurgulamışlardır. Öğretmen görüşlerine göre Matematik, Türkçe, Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler, Fen Bilimleri derslerinde kazanımlar mantıksal bir sıra izlemekte, Görsel Sanatlar ve Müzik derslerine ait kazanımlar öğrencilerin kültürel ve sosyal yapısıyla uyumsuzluk göstermektedir. Ders kitaplarındaki içerik kazanımlarla ilişkili fakat yetersizdir. Öğretmenler yararlandıkları kaynak kitapları içerik açısından daha zengin, daha anlaşılır ve görsel açıdan daha dikkat çekici bulmaktadırlar. Öğretmenler öğretim yöntemini belirlerken kazanımın özelliğine, konuyla ilgili olmasına, öğrencilerin ön bilgilerine dikkat ettiklerini belirtmişlerdir. Öğrencilerin öğrenmelerini kolaylaştırmak için çoğunlukla materyal kullandıklarını ifade eden öğretmenler, ölçme-değerlendirmede kullandıkları yöntemleri; soru sorma, ev ödevi olarak verilen çalışmaları takip etme, gözlem yapma, çoktan seçmeli test, klasik test uygulama olarak tanımlamışlardır. Öğretmenler bağlamla ilgili görüşleri çoğunlukla olumsuzdur. Sınıf gözlemlerinde öğretmenlerin ders planlarında yer alan kazanımlar ile gözlemlenen kazanımlar arasında uyumsuzluk olduğu, planda yer verilmeyen kazanımları da derslerinde ele aldığı görülmüştür. Öğretim programlarında yer alan kazanımlara yönelik yapılan açıklamaların bazılarının hiç ele alınmadığı gözlenmiştir. Sınıf gözlemlerinde üç öğretmenin de öncelikle ders kitabında yer alan içeriği takip ettikleri, kaynak kitaplara farklı etkinlikler sunmak ve konuyu zenginleştirmek amacıyla başvrulduğu görülmüştür. Öğretmenler düz anlatım ve soru-cevap tekniğini daha sık kullanmışlar, nadiren öğrenci merkezli yöntemlere (drama, gösterip yaptırma, rol oynama) başvurmuşlardır. Öğretim programlarındaki anahtar yetkinliklere derslerinde yer vermeye çoğu zaman dikkat ettiklerini belirten öğretmenlerin programda yer alan sekiz adet anahtar yetkinlikten sadece dördünü ele aldığı gözlenmiştir. Yapılan gözlemlerde öğretmenlerin ders kitapları dışında materyal olarak sadece kaynak kitapları kullandıkları görülmüştür. Görüşmeler sırasında ölçme-değerlendirmeyi bir sonuç değil, süreç olarak açıklayan öğretmenler gözlemler sırasında buna uygun hareket etmiş, ders işleyişi sırasında öğrencileri bireysel olarak değerlendirmiş, onlara dönüt/düzeltme sunmuşlardır. Sonuç olarak bu araştırmada sınıf öğretmenlerinin program okuryazarlık yeterliklerine yönelik algılarının çok olumlu olduğu, program okuryazarlığının gerektirdiği bilgi ve becerilerin farkında oldukları ancak sınıf içindeki uygulamalarının bu yeterlik türüyle uyuşmayan yönlerinin olduğu saptanmıştır. Elde edilen sonuçlar bu araştırmanın sınırlılıkları çerçevesinde değerlendirilmelidir. Bu araştırmada bir çok dersin yürütülmesinden sorumlu olan sınıf öğretmenleriyle çalışılmıştır. Farklı branşlarda ve farklı sınıf seviyelerinde görev yapan öğretmenlerle benzer çalışmalar yapılarak, tek bir dersten sorumlu olan öğretmenlerin program okuryazarlık yeterlikleri değerlendirilebilir. Araştırmaya katılan öğretmenler devlet okullarında görev yapan öğretmenlerdir. Özel ve devlet okullarda görev yapan öğretmenlerle aynı anda çalışılarak bağlamın bu yeterlik türünün hayata geçirilmesindeki etkisi izlenebilir. Bu araştırmanın nitel boyutu gözlem ve görüşmeden oluşmaktadır. Bu konuda yapılacak bir eylem araştırması ile bu okuryazarlık türünü geliştirmeye yönelik bir hizmet içi eğitim programı tasarısı hazırlamaya temel oluşturulabilir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this research is to examine the curriculum literacy competencies of classroom teachers in terms of various variables. In the research, the mixed method, in which quantitative and qualitative methods are used together, was used. The stratified sampling method was followed while sampling was used in the study in which the convergent parallel design from the mixed method designs was used. The sample of the research is 410 classroom teachers in the central districts of Adana; The qualitative study group consists of three teachers who volunteered from these teachers. Curriculum Literacy Scale, personal information form, questionnaire, interview, classroom observations and document review were used to collect data. In addition to descriptive statistics, Mann Whitney U and Kruskal Wallis H tests were used in the analysis of quantitative data. Qualitative data were analyzed with descriptive analysis technique. At the end of the research, it was concluded that teachers' curriculum literacy levels were generally“high”. There was no significant difference in the literacy levels of the teachers according to gender, age, graduated faculty, grade level, and the status of taking courses related to the curriculum before starting to work. It has been observed that there are significant differences in terms of participating in in-service training on the curriculum, acquiring/examining curricula, taking a role in the development of a curriculum, being aware of the suspension process, and expressing opinions/suggestions within the scope of the suspension process. All the features determined regarding this type of literacy (inquiring about/examining the curriculums of developed countries, including the root values/key competencies in the curriculum, using source books to enrich the content, etc.) significantly differentiated the scores obtained from the scale. The results obtained from the interviews showed that teachers perceive curriculum literacy as having knowledge about the curriculum, understanding/applying/adapting the curriculum. Teachers stated that curriculum literacy would increase the quality of teaching. In order to improve curriculum literacy; They emphasized that teachers should be given more responsibility in the preparation of curriculums by conducting pre-service/in-service trainings. According to the teachers' views, the objectives in Mathematics, Turkish, Life Studies, Social Studies, and Science courses follow a logical order, and the objectives of Visual Arts and Music courses are incompatible with the cultural and social structure of the students. The content in the textbooks is related to the objectives but insufficient. Teachers find the source books they use to be richer in content, more understandable and more visually appealing. Teachers stated that while determining the teaching method, they paid attention to the characteristics of the objective, its relevance to the subject, and the students' prior knowledge. Teachers, who stated that they mostly use materials to facilitate students' learning, explained the methods they used in measurement-evaluation; asking questions, following the work given as homework, making observations, multiple choice tests, and applying classical tests. Teachers' views on the context are mostly negative. In the classroom observations, it was seen that there was a mismatch between the objectives in the lesson plans and the observed objectives, and they also addressed the objectives that were not included in the plan in their lessons. It has been observed that some of the explanations for the objectives in the curriculum are not addressed at all. In the classroom observations, it was seen that all three teachers primarily followed the content in the textbook, and the source books were used to present different activities and enrich the subject. Teachers used lecture and question-answer techniques more frequently, and they rarely resorted to student-centered methods (drama, demonstration, role playing). It was observed that the teachers, who stated that they mostly paid attention to include the key competencies in the curriculum in their lessons, only addressed four of the eight key competencies in the curriculum. In the observations made, it was seen that the teachers only used source books as material, apart from the textbooks. During the interviews, the teachers who explained the measurement-evaluation as a process, not a result, acted accordingly during the observations, evaluated the students individually during the lesson and offered feedback/corrections to them. As a result, in this study, it was determined that the perceptions of classroom teachers towards curriculum literacy competencies were very positive, they were aware of the knowledge and skills required by curriculum literacy, but their classroom practices were incompatible with this type of competency. The results obtained should be evaluated within the framework of the limitations of this study. In this research, primary school teachers, who are responsible for the conduct of many courses, were studied. By conducting similar studies with teachers working in different branches and at different grade levels, the curriculum literacy competencies of teachers responsible for a single course can be evaluated. The teachers participating in the research are teachers working in public schools. By working with teachers working in private and public schools at the same time, the effect of the context on the realization of this type of competence can be observed. The qualitative dimension of this research consists of observation and interview. An action research on this subject can form the basis for preparing an in-service training program designed to develop this type of literacy.
Benzer Tezler
- Sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji okuryazarlıkları ile öğretim yeterliklerinin belirlenmesi
The investigation of elementary teachers? science and technology literacy and their competence in science teaching
PINAR HUYUGÜZEL ÇAVAŞ
Doktora
Türkçe
2009
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül Üniversitesiİlköğretim Bölümü
PROF. DR. TEOMAN KESERCİOĞLU
- Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının ekolojik okuryazarlık düzeyleri ve çevre eğitimi öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin modellenmesi
Modeling the relationship between ecological literacy levels and environmental education self-competences of social studies teacher candidates
MÜŞERREF KÜBRA KINACI
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESEN DURMUŞ
- Birinci sınıf öğretmenlerinin resimli çocuk kitapları ile yaptıkları sesli okumaya yönelik uygulamaları ve görüşleri
First grade teachers' practices and opinions on reading aloud with illustrated children's books
AYŞE NUR KOŞUM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiSınıf Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABRİ SİDEKLİ
- Hizmet içi ve hizmet öncesi öğretmenlerinin değerlendirme okuryazarlığı ve değerlendirme okuryazarlığına ilişkin öz-yeterliklerinin araştırılması
Exploring the pre-service and in-service teachers' assessment literacy and self-efficacy about assessment literacy
ÖZNUR ÇAMBAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimFırat Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEFA KAZANÇ
- Perceived proficiency levels of English language instructors in using technology
İngilizce öğretmenlerinin teknoloji kullanımı konusunda algılanan yeterlik düzeyleri
YAĞMUR TAŞ YARDIMCI
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜLYA YUMRU