Çeviribilimde bir sorun olarak disiplinlerarasılık kavramı
The concept of interdisciplinarity as a problem in translation studies
- Tez No: 714393
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYTEKİN KESKİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çeviribilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Çeviribilimde özellikle 1980'li yıllardan itibaren“disiplinlerarasılık”kavramı, ulusal ve uluslararası yayınlarda, bilimsel kongre ve toplantılarda sürekli dile getirilmekte; fakat bu kavram altında tam olarak ne anlaşılması gerektiğine dair net bir tanımlamaya rastlanılmamaktadır. Disiplinlerarasılık kavramı, 1980'li yıllarda, alansal sınırlarını belirleme çabasındaki çeviribilimi tanımlayan bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. 2000'li yıllardan itibaren çeviribilimin bilim-kuramsal temellerinin sorgulanma süreci ile farklı disiplinlerden bağdaşıksız olarak alana kavram ve içerik ithal edilmesi bir sorun olarak tanımlanmıştır. Bu durum, çeviribilimin düzenden yoksun bir gelişim süreci içerisine girdiğine yönelik eleştirel görüşleri çoğaltmış ve çeviribilimde kavramsal düzeyde uzlaşı ortamının azaldığına dair savlamalara yol açmıştır. Çeviribilim düzlemindeki tartışmalı boyutundan bağımsız olarak disiplinlerarasılık, farklı disiplinlerin ürettiği yaklaşım ve bulgulardan yararlanılarak belli bir sorunun irdelenmesine işaret eden bir kavramdır. Çeviribilimin disiplinlerarasılık nitemi ile tanımlanması alanın belirsizleşmesine ve alanda karmaşa oluşmasına sebep olmuştur. Bu çalışmada, çeviribilimin özerk bir disiplin olarak evrilip netleşmesine olumsuz katkısı olan disiplinlerarasılık kavramının bağlamından koparıldığını göstermek, disiplinlerarasılık kavramının çeviribilimi tanımlamada yetersiz kaldığını ve özerk bir alan olarak evrilmesini engellediğini bulgulamak amaçlanmıştır. Öncelikli ve çözüme kavuşturulması gereken bir sorun olarak, çeviribilimin alan olarak ne olup olmadığının sorulması, sınırlarının nerede başlayıp nerede bittiğinin belirginleştirilmesi, diğer bilimlerle olan ilişkisinin netleştirilmesi; kısacası çeviribilimin alansal tanımlamasının yapılması gerekmektedir. Uygulanış biçimi ile disiplinlerarasılık kavramının alan tartışmalarının dışına itilmesi çeviribilimin olguya dönük, çeviri odaklı irdelemelerine ve alanın bilim-kuramsal sorunlarının azalmasına katkı olabilir. Mevcut hâli ile disiplinlerarasılık ilişkisi çeviribilimin bir bilim disiplini olarak belirginleşmesini engellemektedir.
Özet (Çeviri)
The concept of“interdisciplinarity”has constantly appeared in Translation Studies, especially since the 1980s. It is constantly mentioned in national and international publications, scientific congresses and meetings; however, there is no clear definition of what exactly should be understood under this concept. The concept of interdisciplinarity emerged in the 1980s as a concept that defines translation studies in an effort to determine its spatial boundaries and identity. Since the 2000s, with the questioning of the scientific-theoretical basis of the field, critical views have increased that the field of Translation Studies has been transfused an uneven development process, with the import of incompatible concepts and content from different disciplines to Translation Studies through interdisciplinarity. This situation has increased the critical views that Translation Studies has entered into a developmental process with no order and led to the arguments that the consensus environment at the conceptual level in Translation Studies has decreased. Regardless of its controversial dimension in Translation Studies, interdisciplinarity is a concept that points to the examination of a certain problem by making use of the approaches and findings produced by different disciplines. The effort to define Translation Studies with the concept of interdisciplinarity has caused the field to become uncertain and to create confusion in the field. In this study, it is aimed to show that the concept of interdisciplinarity, which has a negative contribution to the evolution and clarification of Translation Studies as an autonomous discipline, is detached from its context, and to find that the concept of interdisciplinarity is insufficient to define Translation Studies and prevents it from evolving as an autonomous field. As a priority problem that needs to be resolved is to ask what Translation Studies is as a field, to clarify where its borders begin and where it ends, and to clarify its relationship with other sciences; in short, it is necessary to make a spatial definition of Translation Studies. Removing the concept of interdisciplinarity from the field discussions with the way it is applied may contribute to the phenomenon-oriented, translation-oriented studies of Translation Studies and to reduce the scientific-theoretical problems of the field. The aim of this study is to reveal and justify that the relationship between the current state and interdisciplinarity is an obstacle to the clarification of Translation Studies.
Benzer Tezler
- Bilim-kuramsal açıdan çeviribilimde kavram sorunu-kaynak metin (KM) ve erek metin (EM) kavram çifti açısından bir gerekçelendirme denemesi
Begriffsproblematik der translationswissenschaft aus wissenschaftstheoretischer sicht-ein argumentaionsversuch im bezug auf das begriffspaar ausgangstext (AT) und zieltext (ZT)
SEVİL ÇELİK
Doktora
Türkçe
2005
Alman Dili ve EdebiyatıMersin ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. İSMAİL İŞCEN
- Terminolojiler kıskacındaki çeviribilim
Translation studies in terminologies' clamp
ŞAHİN TAŞKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Mütercim-TercümanlıkMersin ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL İŞCEN
- Çeviribilim ışığında bir edebiyat metninin çevirmen kararları ve dayanakları açısından irdelenmesi: İstanbul
The analysis of a literary text through the decisions and supporting points of a translator in the light of translation studies: İstanbul
TÜLİN ÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Mütercim-TercümanlıkYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE BANU KARADAĞ
- Etiğin çeviri alanındaki yeri ve önemi
The place and the significance of ethics in the field of translation
SERHAT ARSLAN
Doktora
Türkçe
2017
Mütercim-TercümanlıkSakarya ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM TOSUN
- Çeviri dersinde yapılaşma (uygulama sorunları-yöntem önerileri)
Strukturierung im übersetzungsunterricht (probleme der praxis-vorschlage zur methodik)
A. TURGAY KURULTAY
Doktora
Türkçe
1989
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
PROF.DR. ŞARA SAYIN