Geri Dön

Sözlü kültürden yazılı kültüre geçiş bağlamında Hacı Bektaş Veli Velâyetnâmesi

Haci Bektaş Veli Velâyetnâme in the context of transiton from oral to written culture

  1. Tez No: 717292
  2. Yazar: NİMET KARAGÖZ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLTEN KÜÇÜKBASMACI
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 263

Özet

Bu çalışmada Hacı Bektaş Velî Velâyetnâmesi'ndeki sözlü kültür unsurları ele alınmıştır. Velâyetnâme, sözlü kültür ortamında doğan menkıbelerin Hacı Bektaş Velî'nin vefatının ardından yazıya geçirilmesiyle meydana gelen bir metindir. El yazması dönemi eseri olan Velâyetnâme'de sözlü kültür ortamı icra özelliklerinin devam edip etmediğini, sözlü anlatı geleneğinin yazılı anlatıyı etkileyip etkilemediğini tespit etmek bu tezin amacıdır. Çalışma“Giriş”ve üç bölümden oluşmaktadır.“Giriş”bölümünde sözlü ve yazılı kültür ortamları, kültür ortamı olarak tekkeler üzerinde durulmuş, Hacı Bektaş Velî ve Velâyetnâme hakkında da bu bölümde bilgi verilmiş, Hacı Bektaş Velî Velâyetnâmesi ile ilgili kitap, makale, bildiri ve tezler de burada ele alınmıştır.“Velâyetnâme-i Hünkâr Hacı Bektaş Velî'de Sözlü Kültür Unsurları”adlı bölümde ise eserdeki sözlü kültür ortamı icra unsurları tespit edilmiştir. Bu unsurlar“Dış Özellikler”ve“Sözlü İcra Unsurları”olarak iki başlıkta incelenmiştir. Çalışma“Sonuç”ve“Kaynakça”ile tamamlanmıştır. Sözlü kültürün ardından şekillenen yazılı kültür ile birlikte anlatım biçimlerinin değişmeye başladığı yapılan çalışmalarla ortaya koyulmuştur. Bununla birlikte bu değişim kısa sürede ve çok kolay gerçekleşmemiştir. Matbaanın kullanılıp yaygınlaşmaya başladığı zamana kadar olan el yazması döneminde sözlü icra özellikleri yazılı anlatıda kendini hissettirmiştir. İlk dönem yazılı metinleri sözlü kültür ortamında teşekkül eden metinleri kaydetme işlevi de görmüş, sözlü kültüre has özellikler yazılı kültürde varlığını sürdürmeye devam etmiştir. Bu çalışmada yazılı kültür ortamının ürünü olan Velâyetnâme'de sözlü kültür ortamı anlatı özelliklerinin devam ettiği, sözlü anlatı geleneğinin yazılı anlatıyı etkilediği görülmüştür. Metinde“sayfa düzeni, sayfa üzerine eklemeler, , yazım hataları ve karalama, sözcüklerin yakın ve gelişigüzel yazılması, şekil ve işaretler, mürekkep farklılıkları, bölümler/başlıklar, sözlü kültür ortamları, sözlü icra bağlamıyla ilgili kavramlar, ayrıntı vermeme, bağlaçlar, tekrar, kalıp ifadeler, ara söz, epitetler, atasözü ve deyimler, besmele ve dua-beddua, yeminler, selamlaşma, nasihat ve tavsiye, seslenme ve hitap, diyalog, soru-cevap ve efsaneler”tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

In this study, we discussed the verbal culture elements in Hacı Bektaş Velî Velâyetnâme. Velâyetnâme was formed by the writing of the legends formed in the oral culture environment after the death of Hacı Bektaş Velî. The aim of this thesis is to determine whether the performance characteristics of the oral culture environment continue in Velâyetnâme, which is a manuscript period work, and whether the oral tradition affects the written narrative. The study consists of“Introduction”and three parts. In the“Introduction”section, information is given about oral and written cultural environments and dervish lodges. İn this section, information is given on Hacı Bektaş Velî and Velâyetnâme. And books, articles, papers and theses about Hacı Bektaş Velî Velâyetnâme were examined. In the section titled“The Elements of Oral Culture Detected in the Velayetname of Hacı Bektaş Velî”, the elements of oral culture in the text were determined. These elements are examined under two headings as“External Features”and“Oral Performance Elements”. The study was completed with“Conclusion”and“References”. It has been revealed by research that the forms of expression started to change with the written culture that was shaped after the oral culture. However, this change did not happen quickly and easily. Until the printing period, the oral tradition was reflected in the written narrative in the manuscript period. The first period written texts also served to record the texts formed in the oral culture environment, and the features of the oral culture continued to exist in the written culture. In this study, it has been seen that the narrative features of the oral culture environment continue in Velâyetnâme, which is a written culture text, and the oral narrative tradition affects the written narrative. This effect has been detected in non-text items, page layout, additions, typographical errors and scribbles, close and random writing of words, shapes and signs used, ink differences, chapters/titles; oral culture environments, verbal performance concepts,not giving details, conjunctions, repetitions, formal expressions, digression, epithet, proverb-idiom, basmala, prayer-curse, oath, greeting, advice, calling and addressing, dialogue, question and answer, legends were detected in terms of style.

Benzer Tezler

  1. Uygur folkloru üzerine çağatayca bir yazma (İnceleme-metin)

    A chagatay manuscript on uyghur folklore (Examination-text)

    AYNUR GENÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

    Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ADEM ÖGER

  2. Nevşehir ve yöresinde çeyiz geleneği

    Dowry tradition in Nevşehir and its region

    İREM ÇALIŞIR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

    Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ TUGBA GÖNEL SÖNMEZ

  3. Menâkıbu'l-Cevâhir: Söz ve yazı bağlamında bir inceleme

    Menâkibu'l-Cevâhir: A review in the context of word and written

    ZUHAL ŞAHİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk Dili ve EdebiyatıKastamonu Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLTEN KÜÇÜKBASMACI

  4. Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)

    Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period

    AHMET MEHMET KİPMEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1996

    Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    PROF.DR. SEMRA GERMANER

  5. Culture-specific language problems encountered by the interpreter as an intercultural mediator in diplomatic political conferences

    Diplomatik siyasi konferanslarda kültürlerarası arabulucu olarak tercümanın karşılaştığı kültüre özgü dil sorunları

    OKAN ARSLAN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Mütercim-TercümanlıkAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ASLI ÖZLEM TARAKCIOĞLU