Sözlü kültürden yazılı kültüre geçiş bağlamında Hacı Bektaş Veli Velâyetnâmesi
Haci Bektaş Veli Velâyetnâme in the context of transiton from oral to written culture
- Tez No: 717292
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLTEN KÜÇÜKBASMACI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 263
Özet
Bu çalışmada Hacı Bektaş Velî Velâyetnâmesi'ndeki sözlü kültür unsurları ele alınmıştır. Velâyetnâme, sözlü kültür ortamında doğan menkıbelerin Hacı Bektaş Velî'nin vefatının ardından yazıya geçirilmesiyle meydana gelen bir metindir. El yazması dönemi eseri olan Velâyetnâme'de sözlü kültür ortamı icra özelliklerinin devam edip etmediğini, sözlü anlatı geleneğinin yazılı anlatıyı etkileyip etkilemediğini tespit etmek bu tezin amacıdır. Çalışma“Giriş”ve üç bölümden oluşmaktadır.“Giriş”bölümünde sözlü ve yazılı kültür ortamları, kültür ortamı olarak tekkeler üzerinde durulmuş, Hacı Bektaş Velî ve Velâyetnâme hakkında da bu bölümde bilgi verilmiş, Hacı Bektaş Velî Velâyetnâmesi ile ilgili kitap, makale, bildiri ve tezler de burada ele alınmıştır.“Velâyetnâme-i Hünkâr Hacı Bektaş Velî'de Sözlü Kültür Unsurları”adlı bölümde ise eserdeki sözlü kültür ortamı icra unsurları tespit edilmiştir. Bu unsurlar“Dış Özellikler”ve“Sözlü İcra Unsurları”olarak iki başlıkta incelenmiştir. Çalışma“Sonuç”ve“Kaynakça”ile tamamlanmıştır. Sözlü kültürün ardından şekillenen yazılı kültür ile birlikte anlatım biçimlerinin değişmeye başladığı yapılan çalışmalarla ortaya koyulmuştur. Bununla birlikte bu değişim kısa sürede ve çok kolay gerçekleşmemiştir. Matbaanın kullanılıp yaygınlaşmaya başladığı zamana kadar olan el yazması döneminde sözlü icra özellikleri yazılı anlatıda kendini hissettirmiştir. İlk dönem yazılı metinleri sözlü kültür ortamında teşekkül eden metinleri kaydetme işlevi de görmüş, sözlü kültüre has özellikler yazılı kültürde varlığını sürdürmeye devam etmiştir. Bu çalışmada yazılı kültür ortamının ürünü olan Velâyetnâme'de sözlü kültür ortamı anlatı özelliklerinin devam ettiği, sözlü anlatı geleneğinin yazılı anlatıyı etkilediği görülmüştür. Metinde“sayfa düzeni, sayfa üzerine eklemeler, , yazım hataları ve karalama, sözcüklerin yakın ve gelişigüzel yazılması, şekil ve işaretler, mürekkep farklılıkları, bölümler/başlıklar, sözlü kültür ortamları, sözlü icra bağlamıyla ilgili kavramlar, ayrıntı vermeme, bağlaçlar, tekrar, kalıp ifadeler, ara söz, epitetler, atasözü ve deyimler, besmele ve dua-beddua, yeminler, selamlaşma, nasihat ve tavsiye, seslenme ve hitap, diyalog, soru-cevap ve efsaneler”tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, we discussed the verbal culture elements in Hacı Bektaş Velî Velâyetnâme. Velâyetnâme was formed by the writing of the legends formed in the oral culture environment after the death of Hacı Bektaş Velî. The aim of this thesis is to determine whether the performance characteristics of the oral culture environment continue in Velâyetnâme, which is a manuscript period work, and whether the oral tradition affects the written narrative. The study consists of“Introduction”and three parts. In the“Introduction”section, information is given about oral and written cultural environments and dervish lodges. İn this section, information is given on Hacı Bektaş Velî and Velâyetnâme. And books, articles, papers and theses about Hacı Bektaş Velî Velâyetnâme were examined. In the section titled“The Elements of Oral Culture Detected in the Velayetname of Hacı Bektaş Velî”, the elements of oral culture in the text were determined. These elements are examined under two headings as“External Features”and“Oral Performance Elements”. The study was completed with“Conclusion”and“References”. It has been revealed by research that the forms of expression started to change with the written culture that was shaped after the oral culture. However, this change did not happen quickly and easily. Until the printing period, the oral tradition was reflected in the written narrative in the manuscript period. The first period written texts also served to record the texts formed in the oral culture environment, and the features of the oral culture continued to exist in the written culture. In this study, it has been seen that the narrative features of the oral culture environment continue in Velâyetnâme, which is a written culture text, and the oral narrative tradition affects the written narrative. This effect has been detected in non-text items, page layout, additions, typographical errors and scribbles, close and random writing of words, shapes and signs used, ink differences, chapters/titles; oral culture environments, verbal performance concepts,not giving details, conjunctions, repetitions, formal expressions, digression, epithet, proverb-idiom, basmala, prayer-curse, oath, greeting, advice, calling and addressing, dialogue, question and answer, legends were detected in terms of style.
Benzer Tezler
- Uygur folkloru üzerine çağatayca bir yazma (İnceleme-metin)
A chagatay manuscript on uyghur folklore (Examination-text)
AYNUR GENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM ÖGER
- Nevşehir ve yöresinde çeyiz geleneği
Dowry tradition in Nevşehir and its region
İREM ÇALIŞIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUGBA GÖNEL SÖNMEZ
- Menâkıbu'l-Cevâhir: Söz ve yazı bağlamında bir inceleme
Menâkibu'l-Cevâhir: A review in the context of word and written
ZUHAL ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKastamonu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLTEN KÜÇÜKBASMACI
- Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)
Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period
AHMET MEHMET KİPMEN
- Culture-specific language problems encountered by the interpreter as an intercultural mediator in diplomatic political conferences
Diplomatik siyasi konferanslarda kültürlerarası arabulucu olarak tercümanın karşılaştığı kültüre özgü dil sorunları
OKAN ARSLAN
Doktora
İngilizce
2024
Mütercim-TercümanlıkAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASLI ÖZLEM TARAKCIOĞLU