Ferheng-i Rûz-i Suḫen'de Türkçe kelimler
Turkish Words in Ferheng-i Rûz-i Suḫen
- Tez No: 717735
- Danışmanlar: PROF. DR. ADNAN KARAİSMAİLOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Persian, Turkish, Ferheng-i Rûz-i Suḫen, dictionary, word
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırıkkale Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 385
Özet
Farsça ve Türkçe uzun geçmişleri, kadim beraberlikleri, birbirleriyle derin ilişkileri ve etkileşimleri olan iki komşu dildir. Çeşitli zaman dilimlerinde, pek çok farklı alanda etkileşimler gerçekleşmiş ve bu etkileşimlerin bir kısmı günümüze kadar gelmiştir. İslâmiyet'in ilk dönemlerinde, Türklerin İran coğrafyasına gelip yerleşmesiyle birlikte, din birliğinin de etkisiyle Türkçe ve Farsça arasındaki etkileşimler ve kelime geçişleri artmıştır. İslâm öncesinde başlayan ve sonrasında hızla artan bu geçişler tek taraflı olmamış, Türkçe aldığı kelimelere karşılık olarak birçok alanda pek çok kelimeyi Farsçaya ödünç vermiştir. Bunların bir kısmı geçmişte kullanılıp daha sonraları terk edilmişken, bir kısmı da gündelik konuşma, resmî, siyasî, meslekî, askerî ve argo gibi çok çeşitli alanlarda kullanılarak günümüze ulaşmış ve böylece bugünkü Farsçada varlıklarını korumuşlardır. Bu kelimelerin telaffuzları, anlamları ve kullanımları zaman zaman bugünkü Türkçeden farklılık gösterebilmektedir. Bu çalışmada, Ferheng-i Rûz-i Suḫen'e göre Farsçaya geçmiş ve hâlâ kullanılmakta olan Türkçe kelimelerin sayılarıyla beraber anlamları, tellaffuzları, kökenleri ve Türkçe karşılıkları verilmiş, ayrıca köken itibariyle ihtilaflı olan veya Türkçe olduğu bilinen ancak sözlüğün Türkçe olarak belirtmediği kelimeler üzerinde de durulmuştur. Anahtar Kelimler: Farsça, Türkçe, Ferheng-i Rûz-i Suḫen, sözlük, kelime.
Özet (Çeviri)
Persian and Turkish are two neighboring languages that differ from each other in origin, with their long histories, ancient associations and deep relationships throughout history. They have interacted in many areas in various time periods, and have come together with each other's influence. In the first periods of Islam, as the Turks came and settled in Iran, the interaction and word exchange between Turkish and Persian increased with the effect of religious unity. These exchanges, which started before and rapidly increased after Islam, were not one-sided, and Turkish gave many words to Persian in many different fields in response to the words it received. Some of these were used in the past and later abandoned, and some of them have preserved their existence in today's Persian by being used in various fields such as daily speech, official, political, professional, military and slang. The existence, pronunciation, meanings and usage of these words are also different from Turkish today. In this study, according to the Ferheng-i Rûz-i Suḫen dictionary, the numbers of Turkish and Mongolian elements that were transferred to Persian and still in use, their meanings, pronunciations, roots and Turkish equivalents were given, and the words that were disputed or Turkish and the dictionary did not take were emphasized.
Benzer Tezler
- Muhammed Taki Karakoyunlu Ferheng-i Türki: Mukaddime ve Bab-ı Elif (1r-124r)
Muhammed Taki Karakoyunlu Ferheng-i Türki: Introduction and Elif Chapter (1r-124r)
MOUSA RAHIMI
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. F. SEMA BARUTCU ÖZÖNDER
- Ferheng-i Murtazâ: Metin-inceleme
Ferheng-i Murtazâ: Text-critic
CAN KAYGIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜRSEL ÖZTÜRK
- Mirza Ali Baht'ın Çağatayca sözlüğü: Ferheng-i Azferi (Marufü'l-Lugat) inceleme, metin, dizin
Chagatai dictionary of Mirza Ali Baht: Ferheng-i Azferi (Marufü'l-Lugat) examination text index
NAJIBULLAH AKBARI
Doktora
Türkçe
2017
DilbilimGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇETİN PEKACAR
- Sâʾilî-i Şîrâzî ve Târîḫ-i âl-i ʿOsmânî'si (İnceleme – metin – çeviri)
Saeli-ye Shirazi and his work named 'Tarikh-e Al-e Osmani
SERPİL YILDIRIM
Doktora
Türkçe
2018
Doğu Dilleri ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDÜSSELAM BİLGEN
- Ahmed Câvîd'in Gayr-i Menkût Elfâza Mahsûs Lügat'i (İnceleme-karşılaştırmalı metin)
Ahmed Câvîd's Gayr-i Menkût Elfâza Mahsûs Lügat (Rewiew-comparative text)
ŞEYMA NALBANT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESLİHAN İLKNUR KOÇ KESKİN