Yükseköğretimde yurttaşlık eğitimi bağlamında eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesine yönelik bir eylem araştırması
An action research on developing critical thinking skills in the context of citizenship education in higher education
- Tez No: 719546
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET DOĞANAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 505
Özet
Bu araştırmanın amacı, yükseköğretim öğrencilerinin yurttaşlık eğitimi bağlamında eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeye yönelik eylem araştırması doğrultusunda hazırlanan uzaktan eğitim uygulamalarında, eleştirel düşünme becerilerinin kazanımına yönelik; planlama, uygulama, değerlendirme ve yansıtma çalışmalarını; öğrencilerin; yaşantı ve deneyimleri ile uygulama sürecinin yapısına ve işleyişine yönelik algılarını ve öğrencilerde eleştirel düşünme becerilerinde nasıl bir dönüşüm gerçekleştiğini incelemektir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden eylem araştırması kullanılmıştır. Katılımcıların belirlenmesinde ise amaçlı örnekleme yöntemlerinden“ölçüt örnekleme”yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları 2020/2021 akademik yılında İç Anadolu Bölgesinde bulunan bir üniversitenin eğitim fakültesi Sosyal Bilgiler Eğitimi programında lisans dersi olarak okutulan“Günümüz Dünya Sorunları”dersini yürüten akademisyen, bu dersi alan ve araştırmaya gönüllü katılan 30 öğretmen adayı ve Araştırmacı olmuştur. Verilerin toplanmasında görüşme, odak grup görüşmesi ve doküman incelemesi yöntemleri kullanılmıştır. Veri toplama araçları; çevrimiçi ZOOM dersleri, öğrenci ürünleri, yarı yapılandırılmış görüşme formu, yarı yapılandırılmış odak grup görüşme formu ve WhatsApp yazışmalarıdır. Verilerin analizinde betimsel ve içerik analizi bir arada kullanılmıştır. Toplanan veriler MAXQDA 2020 nitel veri analiz yazılımı aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre beş eylem döngüsü içerisinde ele alınan, argümanı ayırt etmeye dayalı sistematik ile yazı yazma pedagojisinin bütünsel bir yaklaşım içerisinde kullanılması, ilgili eleştirel düşünme becerilerini geliştirmiştir. Bu sürecin birbirini takip eden belirgin bir örüntü içerisinde gerçekleştiği sonucuna varılmıştır. Süreçle ilgili öğrenci deneyimlerine bakıldığında; okul kültürü ekseninde; öğrencilerin uzaktan eğitim süreçleri de dahil olmak üzere, öğrencileri pasivize eden, sınav ve puan odaklı, yorumlayıcı perspektifleri desteklemeyen hâkim normları deneyimledikleri sonucuna ulaşılmıştır. Sosyal etkileşim ekseninde; araştırmacı- öğrenci etkileşiminin etkili bir deneyim sağladığı belirlenmiştir. Ayrıca, öğrencilerin birbirleriyle etkileşim ve işbirliğine dayalı sosyal gruplar oluşturarak, süreç boyunca dayanışmacı sosyal ağlar geliştirdikleri görülmüştür. Bireysel katılım sağlanan küçük sosyal grupların dışında, sınıfta belirgin ayrışmış sosyal grupların olduğu ve bu etkileşimlerin normatif yapısı sebebiyle eleştirel düşünme becerilerinin sekteye uğradığı belirlenmiştir. Güç ilişkileri ekseninde; öğrencilerin uygulamaya yönelik şaşkınlık ve merak duymalarının yanı sıra, bilişsel yüklerinin çokluğu ve pandemi şartlarından etkilendikleri belirlenmiştir. Ayrıca, diğer akademisyenlere yönelik içselleştirdikleri otorite anlayışı içerisinde, araştırmacının yer almaması sebebiyle başlangıç aşamasında uygulamaya katılmada direnç deneyimleri sergiledikleri görülmüştür. Araştırmacı- öğrenci ilişkisinin sosyal ve bilgi boyutlarındaki etkileşimlerde, hiyerarşik yapının korunduğu ve öğrencilerin diğer akademisyenlere yönelik, içselleşmiş bir tepkisellik duydukları belirlenmiştir. Toplumsal cinsiyet ekseninde; epistemolojik yeterliklerle ilgili kız öğrencilerin yoğun çaba sarfetme, öğrenme sürecinde kendinden şüphe etme, düşük kariyer beklentileri taşıma gibi deneyimleri olduğu; hem kız hem de erkek öğrencilerin bakım sorumluluğu nedeniyle akademik çalışmalarda geride kaldıkları belirlenmiştir. Öğrenme süreçlerinde, toplumsal cinsiyete karşı ilgi ve merakın olduğu ve örtük programda, toplumsal cinsiyete dayalı etkileşimlerin deneyimlendiği sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin algılarında nasıl etkileşim ve değişimler olduğuyla ilgili; öğrencilerin, yapılan çalışmaları, kendi perspektiflerini geliştirmeyi sağlaması, insan hakları temelinde farkındalığı ve bilinçli düşünen yurttaşlık kimliğini geliştirmesi bakımından demokratik yurttaşlık yeterlikleriyle ilişkilendirdikleri belirlenmiştir. Öğrencilerin anlama isteği içerisinde, eleştirel düşünme sistematiğiyle ilgili ek çalışmalar yapma, derslere ve çalışmalara etkin şekilde katılma gayreti gösterme ve bu kapsamda eleştirel okuma ve etkin dinleme yapma gibi eylemler kapsamında sürece yönelik iyimser bir algı geliştirdikleri belirlenmiştir. Öğrencilerin ZOOM oturumlarından“bilişsel buradalık”;“işlevsellik”ve“etkileşim”bakımından etkin şekilde faydalandıkları, tartışma oturumlarını verimli ve motive edici buldukları, uzaktan eğitim süreçlerinde sosyal etkileşim gereksinimi duydukları sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri temelindeki dönüşümlerine bakıldığında; öğrencilerin“argümanı ayırt etmeye yönelik sistematiği”;“tetikleyici olay”ile“keşif & bütünleştirme”aşamalarından oluşan bir süreçte kavradıkları, bu sistematiği; okuduklarına/yazdıklarına; konuşmalarına/dinlediklerine uyarlayarak bilişsel referans çerçevesi olarak epistemolojik bir farkındalık geliştirdikleri sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin, üstbilişsel düşünme kapsamında yazı yazmayı geliştirme ve bakış açıları edinmeleriyle ilgili öz-değerlendirmeler yaptıkları belirlenmiştir. Öğrencilerin bilgiye ve kendilerine yönelik eleştirel bakış geliştirdikleri ve bu süreçte rasyonalist bir epistemoloji kullandıkları, süreç boyunca derinlemesine kavrayış ve sosyal gerçekliğe ilişkin perspektif geliştirdikleri sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin birbirleriyle üretken iletişim ve diyalog geliştirdikleri ve tarafsız olmayı yaşama geçirdikleri, ancak bu beceriyle ilgili zorluklar da yaşadıkları belirlenmiştir. Öğrenciler, üst bilişsel düzeyde kendi düşüncelerini ve düşünsel hatalarını değerlendirmekle birlikte uygulamaya dayalı araştırma sürecini de değerlendirmeye tabi tutmuşlardır. Ayrıca, çalışmalarda kullanılan değerlendirme ölçütlerinin kolaylaştırıcı olduğu ve bu ölçütleri anlayıp kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçları kapsamındaki öneriler şunlardır: Uzaktan eğitim süreçlerinde“argümanı ayırt etmeye dayalı sistematik”ile“yazı yazma pedagojisinin”bütünsel bir yaklaşım içerisinde kullanılmasıyla ilgili belirlenen işlem döngüsü, yükseköğretim programlarının uzaktan eğitim süreçlerine entegre edilerek eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesinde kullanılabilir. Yükseköğretim programlarında; salgın hastalıklar, göç ve mültecilik, kadın sorunları gibi sorunların bu araştırmada izlenen benzer bir süreç içerisinde ele alınması, öğrencilerde eleştirel düşünme becerilerini ve dolayısıyla demokratik yurttaşlık yeterliklerini geliştirebilir. Son olarak, okul kültüründe öğrencileri pasivize eden hakim normların değişmesi, öğrencinin öğrenme sürecine daha etkin şekilde dahil olması, öğrenciler arasında sosyal etkileşimin artırılması ve akademisyen-öğrenci etkileşiminin eşit bir ilişkiye dönüşmesi gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this research is; in distance education applications prepared in line with the action research aimed at improving the critical thinking skills of higher education students in the context of citizenship education; to examine that planning-implementation-evaluation-reflection studies, students' lives and experiences, students' perceptions of the structure and functioning of the implementation process and how a transformation occurs about students' critical thinking skills. In the research; was used action research design, one of the qualitative research designs. In the determination of the participants, was used the“criterion sampling”method, one of the purposive sampling methods. The participants of the research were the academician who conducted the“Contemporary World Problems”course taught as an undergraduate course in the Social Studies Education program of a university in the Central Anatolia Region in the 2020/2021 academic year, 30 pre-service teachers who took this course and voluntarily participated in the research and the Researcher. The data collection process was carried out through distance education between October 2020 and January 2021, in line with the decision taken by the university where the application was made due to the Covid-19 Pandemic. In the collection of data; interview, focus group interview and document review methods were used. Data collection tools are online ZOOM lessons, student products, semi-structured interview form, semi-structured focus group interview form and WhatsApp correspondence. Descriptive and content analysis were used together in the analysis of the data. The collected data were analyzed through the MAXQDA 2020 qualitative data analysis software. According to the results of the research; the use of argument-based systematic and writing pedagogy in a holistic approach, which was handled in five action cycles, has improved the relevant critical thinking competencies. It was concluded that this process had taken place in a successive and distinct pattern. Considering the student experiences related to the process; on the axis of school culture, including the distance education processes of students; it was concluded that they experienced the dominant norms that pacified the students, focused on exam-points, and did not support interpretive perspectives. On the axis of social interaction; it was determined that the researcher-student interaction provided an effective experience. In addition, it was observed that students developed solidarity social networks throughout the process by forming social groups based on interaction and cooperation with each other. It was determined that apart from the small social groups with individual participation, there were clearly differentiated social groups in the classroom and critical thinking competencies were interrupted due to the normative nature of these interactions. On the axis of power relations; in addition to the students' surprise and curiosity about the application, it was determined that the students were affected by the multitude of cognitive loads and pandemic conditions. In addition, it was that they exhibited resistance experiences in participating in the practice at the initial stage, due to the fact that the researcher was not involved in the understanding of authority they internalized towards other academicians. On the axis of power relations; in addition to the students' surprise and curiosity about the application, it was determined that the students were affected by the multitude of cognitive loads and pandemic conditions. In addition, it was observed that they exhibited resistance experiences in participating in the practice at the initial stage, due to the fact that the researcher was not involved in the understanding of authority they internalized towards other academicians. It was determined that the hierarchical structure was preserved in the interactions in the social and knowledge dimensions of the researcher-student relationship and the students felt an internalized reactivity towards other academicians. On the axis of gender; it was determined that female students had experiences such as making intense efforts, self-doubt in the learning process, and having low career expectations related to epistemological competencies and both female and male students lagged behind in academic studies due to care responsibilities. It was concluded that there was an interest and curiosity towards gender in the learning processes and that gender-based interactions were experienced in the hidden curriculum. Regarding how there were interactions and changes in students' perceptions; it was determined that students associated the studies with democratic citizenship competencies in terms of enabling them to develop their own perspectives, developing awareness on the basis of human rights and a conscious thinking citizenship identity. It was determined that students developed an optimistic perception towards the process within the scope of activities such as making additional studies on the systematic of critical thinking, making an effort to participate in classes and studies actively, and in this context, doing critical reading and active listening, in their desire to understand. It was concluded that the students benefited from the ZOOM sessions effectively in terms of“cognitive presence”,“functionality”and“interaction”, that they found the discussion sessions productive and motivating, and that they needed social interaction in the distance education processes. When the transformations of students on the basis of their critical thinking competencies were examined; it was concluded that the students comprehended the systematic of distinguishing the argument in a process consisting of“triggering event”and“discovery & integration”stages and that they developed an epistemological awareness as a cognitive frame of reference by adapting the systematic to what they read/write, speak/listen. It was determined that students made self-assessments about improving writing and acquiring perspectives within the scope of metacognitive thinking. It was concluded that the students developed a critical view towards knowledge and themselves, used a rationalist epistemology in this process, and developed a deep understanding and perspective on social reality throughout the process. It was determined that the students developed productive communication and dialogue with each other and practiced being impartial, but they also experienced difficulties related to this skill. While the students evaluated their thoughts and intellectual errors at the metacognitive level, they also evaluated the application-based research process. In addition, it was concluded that the evaluation criteria used in the studies were facilitating and that they understood and used these criteria. The recommendations within the scope of the research results are as follows: The process cycle determined for the use of“argument-based systematic”and“writing pedagogy”in a holistic approach in distance education processes can be used to develop critical thinking skills by integrating higher education programs into distance education processes. In higher education programs; Addressing issues such as epidemics, migration and refugee issues, and women's issues in a similar process to the one followed in this research can improve students' critical thinking skills and thus democratic citizenship competencies. Finally, the prevailing norms that pacify students in school culture should change, students should be more actively involved in the learning process, social interaction among students should be increased, and academician-student interaction should turn into an equal relationship.
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinin toplumda çalışmaları ile beden farkındalığı, psikososyal ve mesleki gelişimleri ilişkisinin karma desen ile araştırılması: SOYAÇ örneği
A mixed method research on the relationship between working in the community as university students and body awareness, psychosocial and professional development: SOYAÇ model
ALİDA MUSAOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAVVA ÖZDEN BADEMCİ
- Güney Kore eğitim sistemi ile Türkiye eğitim sisteminin karşılaştırılması
Başlık çevirisi yok
İN KYUNG CHO
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiSınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ OSMAN ÖZCAN
- Öğretmen adaylarının milli eğitimin genel amaçlarına ilişkin görüşleri
Opinions of teacher candidates on the general goals of national education
PINAR SOYKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiYükseköğretimin Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİS ADNAN ARSLANTAŞ
- Total quality management in higher education: The case of Middle East Technical University
Yükseköğretimde toplam kalite yönetimi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin durumu
BARIŞ YALABIK
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖMER YAĞIZ
- Total quality management in higher education
Yükseköğretimde toplam kalite yönetimi
METİN SEKİZKARDEŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
Eğitim ve ÖğretimFatih Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SELİM ZAİM