Enerji jeopolitiği açısından 2018 yaptırımlarının etkisinde Türkiye-İran enerji ilişkileri
Turkey-Iran energy relations under the effect of 2018 sanctions in terms of energy geopolitics
- Tez No: 723691
- Danışmanlar: PROF. DR. MUTLU YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Enerji, Uluslararası İlişkiler, Geography, Energy, International Relations
- Anahtar Kelimeler: İran, Enerji, Enerji Jeopolitiği, Enerji Coğrafyası, Yaptırım, Coğrafya, Iran, Energy, Energy Geopolitics, Energy Geography, Sanctions, Geography
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beşeri ve İktisadi Coğrafya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 148
Özet
Bu çalışma dünyada enerji kaynaklarının önemi ve beraberinde getirdiği jeopolitik avantajları ele almaktadır. Buna örnek olarak ise İran'ın sahip olduğu zengin petrol ve doğalgaz kaynakları ile bunun ticaretini ve taşımacılığını yapacak şekildeki coğrafi pozisyonu incelenmiştir. İran, 1979 devriminden önce ABD ve Batı ile müttefik halinde ve iyi ilişkiler içerisindeydi. Devrimden sonra İran'daki ideolojik değişim her iki tarafı da politikalarını ve siyasi çizgisini değiştirmeye itmiştir. Nükleer çalışmaları devrim öncesine dayanan ve bunu Batı ile işbirliği içerisinde yürüten İran'ın devrim sonrasında nükleer varlığı başta ABD olmak üzere Batı tarafından tehdit kabul edilmiştir. Devrim sonrası süreçte İran ile sürekli bir restleşme ve karşıtlık içerisinde olan ABD özellikle nükleer gerekçeyle İran'a ekonomik ve siyasi ambargolar ve kısıtlamalar uygulamaya başlamıştır. Dönem dönem uzlaşı ve anlaşma yoluna gidilmeye çalışılsa da kalıcı bir çözüm bulunamamıştır. 2015'te BM daimi üyeleri ile İran arasında yapılan Kapsamlı Ortak Eylem Planı anlaşması çözüme yönelik önemli maddeler içermesine rağmen Trump yönetimindeki ABD anlaşmaya sadık kalmayarak İran yaptırımlarını artırarak yeniden yürürlüğe koymuştur. 2018 yılında ağır yaptırımlarla karşı karşıya kalan İran büyük bir darboğaza girmiştir. İran'ın önemli enerji varlığının ve jeopolitik potansiyelinin farkında olan ABD bunun önüne geçerek bölgede kendisinden başka nüfuzlu ve karar verici bir mekanizma olmasını istememektedir. En fazla ekonomik getiri elde ettiği petrol ticaretine darbe vurulan İran ise yaptırımlara karşı direnmektedir. Türkiye'nin yaptırımlar nedeniyle İran'dan yaptığı enerji ithalatı düşmüş ve çeşitli ticari faaliyetleri zarar görmüştür. Türkiye aynı zamanda ABD'nin İran ile ticaret yapan ülkeler için çıkardığı kısıtlayıcı kanunları delerek İran'a yasa dışı para sokulmasına aracılık ettiği gerekçesiyle ABD'nin yaptırım tehdidiyle karşı karşıya kalmıştır. Çalışma için yerli ve yabancı literatür incelemesi yapılmış, enerji kaynaklarına sahip olmanın önemli olduğu kadar, bunu ülke menfaati için ekonomik getiriye dönüştürecek siyasi istikrarın da sağlam olması gerektiği kanısına varılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study deals with the importance of energy resources in the world and the geopolitical advantages it brings. As an example, Iran's rich oil and natural gas resources and its geographical position to trade and transport it have been examined. Before the 1979 revolution, Iran was allied and in good relations with the US and the West. After the revolution, the ideological change in Iran pushed both sides to change their policies and political lines. After the revolution, Iran's nuclear existence, which dates back to the pre-revolutionary period and carries out this in cooperation with the West, was considered a threat by the West, especially the USA. In the postrevolutionary period, the USA, which was in a constant showdown and opposition with Iran, started to impose economic and political embargoes and restrictions on Iran, especially on nuclear grounds. Although attempts were made to reach reconciliation and agreement from time to time, a permanent solution could not be found. Although the Joint Comprehensive Plan of Action agreement signed between the permanent members of the UN and Iran in 2015 contains important items for a solution, the US under Trump administration did not stick to the agreement and re-enforced Iran sanctions by increasing them. Faced with heavy sanctions in 2018, Iran has entered a major bottleneck. Being aware of Iran's significant energy and geopolitical potential, the USA does not want to have an influential and decision-making mechanism in the region other than itself. Iran, which has been hit by the oil trade, from which it generates the most economic return, is resisting the sanctions. Due to the sanctions, Turkey's energy imports from Iran decreased and various commercial activities were damaged. At the same time, Turkey was faced with the threat of sanctions from the USA on the grounds that it mediated the illegal smuggling of money into Iran by violating the restrictive laws enacted by the USA for countries that trade with Iran. For the study, domestic and foreign literature review was made, and it was concluded that the political stability that will turn it into an economic return for the benefit of the country should be strong as well as having energy resources.
Benzer Tezler
- The effects of the geopolitical risks on stocks: An assessment from finance, industry and it sectors in Turkey and BRİCS countries
Jeopolitik risklerin hisse senedi piyasaları üzerine etkisi: Türkiye ve BRICS ülkelerinde finans, sanayi ve bilgi teknolojileri sektörlerinden bir değerlendirme
ŞULE NUR UGUR
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Maliyeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KAYA TOKMAKÇIOĞLU
- Decarbonization pathways in maritime transportation: A techno-economic analysis of alternative marine fuels
Denizcilik taşımacılığında karbon salımının azaltılması yolları: Alternatif deniz yakıtlarının tekno-ekonomik analizi
EMİR EJDER
Doktora
İngilizce
2024
Denizcilikİstanbul Teknik ÜniversitesiDeniz Ulaştırma Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASİN ARSLANOĞLU
- Hazar Havzası'nın jeopolitiği ve Türk tarihi açısından önemi
The geopolitics of Hazar Basin and its importance in the Turkish history
KÜBRA AKBULUT
- Tarihsel süreç içerisinde Hazar Denizi'nin Orta Asya Türk devletleri açısından jeopolitik önemi
The geopolitical importance of the Caspian Sea in terms of the Central Asian Turkish states in the historical process
CENGİZ EKER
- Türkiye doğal gaz arz güvenliği ve gelecek projeksiyonu ile incelenmesi
Natural gas supply security of Turkey and evaluation with future projection
BİLGEHAN ENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASİYE BERİL TUĞRUL