Ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin kariyer seçiminde STEM mesleklerine yönelmelerine okul dışı (Informal) öğrenme ortamlarının etkililiğinin araştırılması
Investigation of the effectiveness of out-of-school (informal) learning environments on the orientation of secondary school 6th grade students to STEM professions in career choice
- Tez No: 724966
- Danışmanlar: PROF. DR. SAADET DENİZ KORKMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Out-of-school (informal) learning environments, STEM careers, Career interest
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlköğretim Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Amaç: İçinde yaşadığımız bilgi toplumunda meslek hayatı kavramı, değişikliğe uğramakta ve kariyer kavramı ön plana çıkmaktadır. Kariyer kavramının kişilerin ilgi ve becerilerine paralel olarak planlanması yalnızca kişiler açısından değil toplumlar açısından da önemlidir. Zira bireylerin ilgi ve becerilerine bağlı olarak kariyerleri planlandığında, iş hayatında daha başarılı ve daha verimli olacaklardır. Bu tür kişilerden meydana gelen toplumlarda ve ülkelerde ise iş hayatı daha verimli ve sağlıklı sürdürülecektir. Bu bağlamda kariyer seçimini etkileyen değişkenlerin araştırılması önemli bir çalışma konusu olarak karşımıza çıkmaktadır (Sever Arıcı, 2020, s. 2) Türkiye'de öğrenciler meslek ya da kariyer tercihlerini genellikle yüksek öğrenim için sınavlara girecekleri yıl ve/veya seçme sınavlarında aldıkları puana göre yapmaktadır. Seçme sınavlarına girdikleri tarihlerde yaşları itibariyle yetişkin sayılan öğrencilerde dahi meslek tercihlerinde kararsızlık, hiç karar verememe veya verdiği karardan memnun olmama gibi durumlar görülmektedir. Son yıllarda kariyer kimlik gelişimi üzerine yapılan uluslararası bir çalışmada kariyer kimliğinin en güçlü belirleyicisinin öğrenilmiş bir özellik olan kariyer ilgisi olduğunu ve erken yaşlarda yapılan müdahalelerin çocukların ufuklarını açtığını ve kariyer hedeflerini yükselttiğini göstermektedir (Drawing the future, 2018, s. 74). Öğrencileri küçük sınıflardan itibaren etkili yönlendirmeye tabi tutan gelişmiş ülkelerde, küresel ekonomideki rekabet gücünü koruyabilmek STEM meslekleri ile ilgilenen nitelikli öğrencilerin artırılması gerektiği savunulmaktadır. STEM destekli eğitim, ilk ve ortaokul öğretim programlarının içinde yer aldığında, öğrencilerin STEM meslekleri hakkında bilgileri ve farkındalıkları artacağından kariyer olarak bu meslekleri seçme ihtimalleri daha yüksek olur (DeBacker ve Nelson 1999; Maltese ve Tai, 2011). Öğrencileri STEM kariyerlerine yönlendirebilmek için günlük yaşamlarında karşılaştıkları olaylar ve problemlerle ilgili olan öğrenme deneyimleri ile motive ederek yaşayarak ve deneyerek öğrenmeleri sağlanmalıdır. Okul dışı öğrenme ortamları, öğrencilere resmi ortamların sağlayamadığı heyecan verici ve motive edici öğrenme fırsatları sunabileceği gibi şirket ziyaretleri, müze, teknoloji fuarı, piknik alanları ya da ören yerleri gibi alanlarda öğrenciler konu ile ilgili bilgiyi görerek, deneyerek ve sorgulayarak öğrenme ortamı bulabileceklerdir (Şimşek, 2011a; 2011b). Bu nedenle disiplinlerin entegrasyonuna dayalı Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik STEM eğitimini yaygınlaştırma çabası içinde olan birçok ülkede ulusal eğitim reformları STEM eğitimini okul dışı öğrenme ortamlarına kaydırmıştır. (Feder ve Jolly, 2017; National Research Council, 2012; 2015; STEM Education Coalition, 2016) Alanyazında STEM eğitiminde okul ve/veya sınıf dışında gerçekleştirilen informal öğrenme ortamlarının kullanımına ilişkin çalışmalar (Akay, 2013; Birinci Konur vd., 2011; Buluş Kırıkkaya vd., 2011; Markowitz, 2004; Marulcu, Saylan ve Güven, 2014; Sezen Vekli, 2013; Tekbıyık vd., 2013; Yıldırım, Atila ve Doğar, 2016) ile öğrencilerin STEM kariyerlerine ilgilerini belirlemeye yönelik farklı çalışmalar (Koyunlu-Ünlü ve Dökme, 2018, Mangu vd., 2015, Sadler vd., 2012, Uğraş, 2019) olmakla birlikte öğrencilerin kariyer seçimine özellikle de STEM kariyerlerinin seçimine etkisinin araştırıldığı çalışmaların sayısı oldukça sınırlıdır. Bu sebeple bu araştırmada okul dışı (informal) öğrenme ortamlarının, ortaokul öğrencilerinin meslek seçiminde STEM kariyerlerine yönlendirmede etkisi araştırılmıştır. İnformal ortamlarda öğrencilerin kariyerleri tanıma ve bilgi sahibi olmaları sağlanmış ve bu ortamlarda bulunmanın fen ve mühendisliğe yönelik tutumları ve STEM kariyerleri farkındalıkları üzerinde etkisi olup olmadığı araştırılmıştır. Yöntem: Yapılan bu çalışmada eğitim bilimleri alanında yaygın olarak kullanılan ön test-son test kontrol gruplu araştırma modelinden yararlanılmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak FeTeMM mesleklerine yönelik tutumlarının belirlenmesinde Kier vd. (2014) tarafından geliştirilen, Koyunlu-Ünlü vd. (2016, s. 21) tarafından Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan“Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik Kariyer İlgi Anketi”, STEM'e yönelik tutumlarının belirlenmesinde Güzey vd. (2014a) tarafından geliştirilen, Aydın vd. (2016, s. 787) tarafından Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan“STEM Tutum Ölçeği”, mühendislik bilgi düzeylerinin belirlenmesinde Güzey vd. (2014b) tarafından geliştirilen, Aydın vd. (2018, s. 750) tarafından Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan“Mühendislik Bilgi Düzeyi Ölçeği”, fen bilgisine yönelik tutumlarının belirlenmesinde Geban vd. (1994) tarafından geliştirilen ve tek alt boyuttan meydana gelen“Fene Yönelik Tutum Ölçeği”kullanılmıştır. Araştırmada öğrencilere ait, cinsiyet, anne-baba eğitim durumu ve meslekleri ile yapmak istedikleri meslek gibi demografik bilgiler edinilmesi amaçlı kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmada, öğrencilerin kariyer seçiminde FeTeMM mesleklerine yönelmelerine okul dışı (informal) öğrenme ortamlarının etkisini sınamak için bir deney bir de kontrol grubu seçilmiştir. Deney grubunda yer alan bireyler okulda gördükleri eğitim yanında okul dışı informal eğitim alan öğrencilerden, kontrol grubunda yer alan öğrenciler ise informal eğitime katılmadan örgün eğitim programına katılan öğrencilerden meydana gelmiştir. Uygulamanın 16 hafta sürdüğü araştırmada deney grubu öğrencilerinin 4 farklı okul dışı öğrenme ortamına katılımları ve 2 farklı okul içi infomal eğitim almaları sağlanmış, kontrol grubu öğrencileriyle ise sadece öğretim programının öngördüğü FeTeMM etkinlikleri gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2019–2020 eğitim-öğretim yılı Afyonkarahisar ili Merkez ilçesinde bir devlet okulunda öğrenim gören 6. sınıf öğrencileri oluşturmuştur. 14 kız 22 erkek toplam 36 öğrencinin yer aldığı araştırmada deney ve kontrol gruplarının belirlenmesi yansız atama ile gerçekleştirilmiş; araştırmacılardan birinin görev yaptığı ortaokulda 6. sınıflar arasında kura çekilmiştir. Böylece 18'er öğrencisi olan sınıflardan biri kontrol diğeri de deney grubu olarak belirlenmiştir. Elde edilen verilerin analizinde SPSS 22.0 programı kullanılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin ölçeklere ilişkin puanları ön test ve son test arasında karşılaştırılmadan önce verilerin normal dağılıma uygun olup olmadığı Shapiro-Wilk testi ve çarpıklık – basıklık değerleri kullanılarak incelenmiştir. Ön test ve son test puanlarının karşılaştırılmasında Paires t- test kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmanın verilerine göre okul dışı öğrenme ortamlarında informal eğitim alan deney grubu öğrencilerinin kariyer farkındalıkları ve meslek seçimlerinde mühendislik mesleğine yönelim fazla iken kontrol grubu öğrencilerinin meslek tercihleri değişmemiştir. Mühendislik bilgi düzeyleri ortalamaları hem deney hem kontrol grubunda artarken, artışın deney grubunda daha fazla olduğu görülmüştür. STEM tutum ölçeğine göre deney grubu öğrencilerinin ölçeğin tüm alt boyutlarında STEM tutumları kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde arttığı görülmektedir. Fene karşı tutum ölçeği analizinde deney grubu öğrencilerinin olumlu tutumlarının kontrol grubu öğrencilerine göre anlamlı düzeyde arttığı gözlenmiştir. STEM Kariyer ilgi ölçeği alt boyutlarına göre deney grubu öğrencilerinin fen, teknoloji, matematik ve mühendislik alanlarında ilgilerinin kontrol grubu öğrencilerine göre anlamlı düzeyde arttığı gözlenmiştir. Sonuç ve Öneriler: Analiz sonuçları okul dışı öğrenme ortamlarına katılan deney grubu öğrencilerinin gelecekte olmak istedikleri mesleklerin değiştiğini, sadece öğretim programının öngördüğü STEM etkinliklerinin gerçekleştirildiği kontrol grubu öğrencilerinde ise gelecekte olmak istedikleri mesleklerde herhangi bir değişim olmadığı görülmüştür. Deney grubu öğrencilerin kariyer ilgilerinde gözlenen değişim, okul dışı öğrenme ortamlarının kariyer seçiminde etkili olduğunu göstermiştir. Deney grubu öğrencilerinin mühendislik bilgi düzeylerinin kontrol grubu öğrencilerine göre anlamlı düzeyde değiştiği gözlenmiştir. Okul dışı öğrenme ortamlarına katılarak STEM kariyerlerini tanıyan öğrencilerin kariyer ilgilerinin dolayısıyla istek ve akademik başarılarını arttıracağı sonucuna ulaşılmıştır. Deney grubu öğrencilerinin STEM' e yönelik tutumlarının kontrol grubuna göre daha fazla arttığı gözlenmiştir. Okul dışı (informal) öğrenme ortamlarının STEM' e karşı tutumlarını olumlu yönde etkilediği ulaşılan sonuçlar arasındadır. Deney grubu öğrencilerinin STEM disiplinleri olan fen, matematik, teknoloji ve mühendislik alanlarına yönelik kariyer ilgilerinin; ilgilerinin kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde değiştiği görülmüştür. Okul dışı (informal) öğrenme ortamlarının STEM kariyerlerine ilgiyi arttırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Deney grubu öğrencilerinin okul dışı öğrenme ortamlarına katılmaları öğrencilerin fene karşı olumlu tutumlarını, okul dışı öğrenme ortamlarına katılmayan kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde arttırdığı ulaşılan sonuçlar arasındadır. Öğretim programlarına okul dışı (informal) öğrenme ortamlarının eklenmesi, kariyer tanıtımlarının ve STEM mesleklerinin küçük yaş gruplarında tanıtımlarının yapılması, STEM etkinlikleri ile ders içeriklerinin çeşitlendirilmesi önerilmiştir. Okul dışı öğrenme ortamları, STEM kariyerleri, kariyer ilgisi
Özet (Çeviri)
Purpose: In the information society we live in, the concept of professional life is undergoing changes and the concept of career comes to the fore. Planning the concept of career in parallel with the interests and skills of individuals is important not only for individuals but also for societies. Because when their careers are planned depending on the interests and skills of individuals, they will be more successful and more productive in business life. In societies and countries made up of such people, business life will be more productive and healthy. In this context, investigating the variables that affect career choice is an important study subject (Sever Arıcı, 2020, p. 2). In Turkey, students usually make their career or career choices according to the year they will take the exam for higher education and/or the score they get in the selection exams. Even in students who are considered adults in terms of their age at the time they enter the selection exams, there are situations such as indecision in their career choices, not being able to make any decisions or being dissatisfied with the decision they have made. An international study on career identity development in recent years shows that the strongest determinant of career identity is career interest, which is a learned trait, and that early interventions open the horizons of children and raise their career goals (Drawing the future, 2018, p. 74). It is argued that in developed countries, where students are subject to effective guidance starting from small classes, it is necessary to increase the number of qualified students interested in STEM professions in order to maintain their competitiveness in the global economy. When STEM-supported education is included in primary and secondary school curriculum, students will be more likely to choose these professions as a career, as their knowledge and awareness of STEM professions will increase (DeBacker & Nelson 1999, Maltese & Tai, 2011). In order to direct students to STEM careers, they should be motivated by learning experiences related to the events and problems they encounter in their daily lives, and they should learn by living and experimenting. Out-of-school learning environments can provide students with exciting and motivating learning opportunities that formal environments cannot provide, and in areas such as company visits, museums, technology fairs, picnic areas or historical sites, students will be able to find a learning environment by seeing, trying and questioning the information about the subject (Şişman, 2007; Şimşek, 2011a; 2011b). For this reason, national education reforms in many countries that are trying to popularize STEM education based on the integration of disciplines in Science, Technology, Engineering and Mathematics have shifted STEM education to out-of-school learning environments. (Feder & Jolly, 2017; National Research Council, 2012; 2015; STEM Education Coalition, 2016) Studies in the literature on the use of informal learning environments in STEM education outside of school and/or classroom (Akay, 2013; İlk Konur et al., 2011; Kırıkkaya et al., 2011; Markowitz, 2004; Marulcu, Saylan, & Güven, 2014; Sezen Vekli, 2013; Tekbıyık et al., 2013; Yıldırım, Atila & Doğan, 2016) and different studies to determine students' interest in STEM careers (Koyunlu-Ünlü & Dökme, 2018, Mangu et al., 2015, Sadler et al., 2012, Uğraş, 2019) However, the number of studies investigating the effect of students on career choice, especially on the choice of STEM careers, is quite limited. For this reason, in this study, the effect of informal learning environments on the choice of secondary school students towards STEM careers was investigated. In informal environments, students were provided with career recognition and knowledge, and it was investigated whether being in these environments had an effect on their attitudes towards science and engineering and their awareness of STEM careers. Method: In this study, the pretest-posttest control group research model, which is widely used in the field of educational sciences, was used. In determining their attitudes towards STEM professions as data collection tools in the research, Kier et al. (2014) and the Turkish validity and reliability study of Koyunlu-Ünlü et al. (2016, p. 22) was conducted by Güzey et al. (2014a) and whose Turkish validity and reliability studies were conducted by Aydın et al. (2016, p. 787),“STEM Attitude Scale”was used to determine engineering knowledge levels by Güzey et al. (2014b) and Aydın et al. (2018, p. 750) studied the Turkish validity and reliability of the“Engineering Knowledge Level”, which was developed by Geban et al. (1994) to determine attitudes towards science and consists of a single sub-dimension. Attitude Scale Towards Science" was used. In the research, a personal information form was used to obtain demographic information about students such as gender, education status of parents, their occupations and the occupation they want to do. In the study, an experiment and a control group were selected to test the effect of informal learning environments on students' career choice and orientation to STEM professions. The individuals in the experimental group consisted of students who received informal education out of school in addition to the education they received at school, and the students in the control group consisted of students who participated in the formal education program without participating in the informal education. In the study, which took 16 weeks, the experimental group students were provided with participation in 4 different out-of-school learning environments and 2 different in-school infomal education, while STEM activities were carried out with the control group students only. The study group of the research consisted of 6th grade students studying in a public school in Afyonkarahisar province, Central district in the 2019-2020 academic year. Experimental and control groups were determined by impartial assignment in the study, in which a total of 36 students, 14 girls and 22 boys, took part. In the secondary school where one of the researchers worked, lots were drawn among the 6th graders. Thus, one of the classes with 18 students each was determined as the control group and the other as the experimental group. SPSS 22.0 program was used in the analysis of the obtained data. Before the scale scores of the students participating in the study were compared between the pre-test and post-test, whether the data were in accordance with the normal distribution was examined using the Shapiro-Wilk test and skewness - kurtosis values. Paires t-test was used to compare the pre-test and post-test scores. Results: According to the data of the study, while the career awareness of the experimental group students who received informal education in out-of-school learning environments and their orientation towards the engineering profession were higher, the occupational preferences of the control group students did not change. While the average of engineering knowledge levels increased in both the experimental and control groups, it was observed that the increase was higher in the experimental group. According to the STEM attitude scale, it is seen that the experimental group students' STEM attitudes in all sub-dimensions of the scale increased significantly compared to the control group. In the analysis of the attitude towards science scale, it was observed that the positive attitudes of the experimental group students increased significantly compared to the control group students. According to the sub-dimensions of the STEM Career Interest Scale, it was observed that the experimental group students' interests in science, technology, mathematics and engineering increased significantly compared to the control group students. Conclusion and Suggestions: The results of the analysis showed that the future professions of the experimental group students who participated in the out-of-school learning environments changed, and there was no change in the future professions they wanted to be in the control group students who only carried out the STEM activities stipulated by the curriculum. The change observed in the career interests of the experimental group students showed that out-of-school learning environments were effective in their career choice. It was observed that the engineering knowledge levels of the experimental group students changed significantly compared to the control group students. It has been concluded that students who get to know their STEM careers by participating in out-of-school learning environments will increase their career interests, thus their desire and academic success. It was observed that the experimental group students' attitudes towards STEM increased more than the control group. It is among the results that informal learning environments affect their attitudes towards STEM positively. The career interests of the experimental group students in the fields of science, mathematics, technology and engineering, which are STEM disciplines; It was observed that their interests changed significantly compared to the control group. It has been concluded that informal learning environments increase the interest in STEM careers. It is among the results that the participation of the experimental group students in out-of-school learning environments significantly increased the positive attitudes of the students towards science compared to the control group who did not participate in out-of-school learning environments. It has been suggested to add informal learning environments to the curriculum, to introduce career promotions and STEM professions to younger age groups, to diversify STEM activities and course content.
Benzer Tezler
- Çocuğu bilim ve sanat merkezine devam eden ailelerin stem kariyeri farkındalıkları
Stem career awareness of families whose children attend science and art center
BÜŞRA KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DUYGU METİN PETEN
- Ortaokul öğrencilerinin kariyer gelişimlerinin yordayıcılarının incelenmesi
Examine of career development predictors of middle school students
TUBA ŞAVLUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiGazi ÜniversitesiRehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERİDE BACANLI
- Bireysel kariyer planlaması ve meslek seçiminde ortaokul öğrencilerine ebeveyn desteğinin araştırılması ve ETİSEM örneği
Investigation of parent support to secondary school students in individual career planning and career selection and ETİSEM case
EMİNE FİGENGİL
- Lise öğrencilerinin karar verme güçlükleri ve ebeveyn tutumları ile aile içi iletişim arasındaki ilişkilerin incelenmesi
It is the examination of high scholl students decision making efforts and parental attitudes and family communication
SAMET DURAN
- Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri konularına yönelik ilgilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
Examining middle school students' interests on science subjects regarding different variables
ELA ŞEFİKA KARALAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF SÜLÜN