Geri Dön

Okullarda iş sağlığı ve güvenliği: Açımlayıcı karma yöntem çalışması

Occupational health and safety in schools: Exploratory mixed method study

PDF İndir

  1. Tez No: 727203
  2. Yazar: MEHMET YILDIRIM
  3. Danışmanlar: PROF. DR. CELAL TEYYAR UĞURLU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Education and Training, Labour Economics and Industrial Relations
  6. Anahtar Kelimeler: İş Sağlığı ve Güvenliği, Okul, Sağlıklı çalışma ortamı, Occupational Health and Safety, School, Healthy working environment
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 100

Özet

Bu araştırma okul yöneticileri ve öğretmenlerin iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin algılarını belirlemeyi ve elde edilen fikir ve görüşler doğrultusunda iş sağlığı ve güvenliğinin iyileştirilmesi ile benimsenmesine yönelik önerileri ortaya çıkarmayı amaçlayan betimsel bir çalışmadır. Araştırmaya nicel yöntem ile başlanmış daha sonra nicel yöntemde elde edilen sonuçları açıklamak için nitel çalışma yürütülmüştür. Nicel yöntem ile çalışmanın genel sonuçlarının ortaya konulduğu ve nicel sonuçları açıklamak için nitel aşamanın devreye alındığı bu araştırmada açımlayıcı karma yöntem çalışması tercih edilmiştir. Nicel boyutta tarama yöntemi; nitel boyutta ise durum çalışması deseni tercih edilmiştir. Araştırmanın evrenini 2020-2021 öğretim yılı içerisinde, Sivas ili merkez ilçesinde bulunan 58 ilkokul, 48 ortaokul, 35 lise ve bu 141 okulda (ilkokullarda 1169, ortaokullarda 1575 öğretmen, liselerde 1567 öğretmen) görev yapan 4311 öğretmen ve yönetici oluşturmaktadır. Araştırmada nicel boyutu için çalışma grubunu il merkezindeki basit seçkisiz yöntem ile seçilen ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 347 öğretmen ve okul yöneticisi oluşturmaktadır. Araştırmada nitel boyut için maksimum çeşitlilik yöntemi tercih edilmiştir. Araştırmanın nitel boyutta çalışma grubunu Sivas il merkezinde bulunan ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan okul müdürü, müdür yardımcısı ve iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarında görev almış öğretmenlerden oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel boyutunda anket (survey) tekniği tercih edilmiş olup Üngüren ve Koç'un (2015/2) geliştirmiş olduğu“İş Sağlığı ve Güvenliği Performans Değerlendirme Ölçeği”kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda ise veriler, nicel boyutta elde edilen bulgulara göre geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile elde edilmiştir. Araştırmanın nicel kısmında toplanan veriler SPSS 21.0 istatistik programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada normalliğin değerlendirilmesi amacı ile normallik testlerinden olan Shapıro Wılk-W Testi ve Kolmogorof-Simirnow test sonuçları incelenmiş, basıklık ve çarpıklık katsayılarına, ortanca ve aritmetik ortalama değerlerine bakılarak parametrik test teknikleri tercih edilmiştir. Araştırmada cinsiyet, okulun türü, mesleki hizmet süresi, görev süresi, çalışan sayısı ve İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimi alma gibi değişkenlere göre anlamlı bir farklılığın olup olmadığını test etmek için“Bağımsız Gruplar İçin T Testi”,“Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA)”testi kullanılmıştır. Varyansların eşit olma/olmama durumuna göre farklılığın bulunduğu durumlar için“Scheffe”tercih edilmiştir. Öğretmenlerin iş sağlığı ve güvenliği algısı cinsiyet, çalışan sayısı, toplam hizmet süresi ve şu anki okulundaki hizmet süresi değişkenlerine göre farklılık göstermez iken iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri alıp almama ile çalışılan okul türü değişkenlerinde farklılık göstermiştir. Araştırmanın nicel kısımda elde edilen sonuçlara göre öğretmenlerin genel olarak iş sağlığı ve güvenliğine yönelik algıları“yüksek”düzeydedir. İş Sağlığı ve güvenliğinin yönetsel önlemler ve tedbirler boyutu, yönetim ve çalışanların iş birliği ve iletişimi, iş sağlığı ve güvenliği kriterlerine göre çalışması, farkındalık ve bilinç düzeyi boyutlarına ait algıları“çok yüksek”bulunurken iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri boyutlarında yüksek bulunmuştur. Öğretmenlerin iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarına yönelik algıları cinsiyet, hizmet süresi, görev süresi, çalışan sayısı değişkenlerine göre değişiklik oluşmuyor iken okul türü ve iş sağlığı ve güvenliği eğitim alma durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak bakıldığında öğretmenlerin iş sağlığı ve güvenliği konusunda algı düzeylerinin yüksek olması, okullarda iş sağlığı ve güvenliğine yönelik uygulamaların başarılı bir şekilde yapıldığı, yaşanan sorunların belirlendiği ve gerekli olan önlemlerin alındığını göstermektedir. Araştırmanın nitel kısmında, nicel sonuçlara göre hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formuna ilave olarak, anlamlı farklılık gösteren okul türü ve iş sağlığı ve güvenliği eğitim alıp almama değişkenlerini incelemeye yönelik iki soru ile yöneticilerin ve iş sağlığı ve güvenliği konusunda okullarında görev yapmış öğretmenlerin görüş ve önerileri betimlenmeye çalışılmıştır. Bireysel görüşmelerde elde edilen ses kayıtları ham veriler olarak Office Microsoft Word yazı programı ile metne dönüştürülmüştür. Bu doğrultuda bu araştırmanın verilerinin yorumlanması sürecinde yaklaşım olarak betimsel ve içerik analizleri tercih edilmiştir. Araştırmanın nicel kısımda elde edilen sonuçlara göre okullarda iş sağlığı ve güvenliği yönetsel çalışmaları ile ilgili olarak kurulların kurulduğu, risk değerlendirme çalışmalarının yapıldığı, çalışan temsilcisinin seçildiği, acil durum eylem planlarının hazırlandığı, tatbikatların düzenli olarak yapıldığı, okulun fiziksel yapısı ile ilgili tedbirlerin alındığı görülmüştür. Ancak risk değerlendirme çalışmalarının yönetmelikte belirtilen süre ve durumlarda yenilenmesinin, çalışan temsilcisinin seçimle sene başı toplantısında belirlenerek duyurulmasının, acil durum eylem planlarının okulun şartlarına göre hazırlanmasının ve duyurulmasının, fiziksel yapı ile ilgili tedbirler için merkezi bir mali ve teknik desteğin sağlanmasının gerekliği ortaya çıkmıştır. Yine araştırmada elde edilen görüşlere göre iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri uygulama ağırlıklı olarak, farklı günlerde parça parça yapılacak şekilde planlanmalıdır. Algı düzeyini artırarak eğitimi etkili hale getirip öğrenmeyi soyuttan somuta taşıyan video, tiyatro, sanal gerçeklik cihazları gibi materyal ve yöntemler kullanılması tercih edilmelidir. Eğitimler küçük yaşlardan itibaren, verilmeli, anaokullarından üniversitelere kadar eğitim müfredatlarına yerleştirilmeli toplumsal politika haline getirilmelidir. Yapılan araştırmada iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarının ilkokul ortaokul ve liselerde bir farklılık göstermediği okulların yapısal özelliklerden kaynaklanan işlemlerin farklı olabileceği görülmüştür. Okulda pansiyon, spor salonu, vb. eklentilerin olmasından kaynaklanan iş ve işlem farklılıkları olabilmektedir. Yine okulların tehlike sınıflarına göre (tehlikeli ve az tehlikeli olması) eğitim saati vb. iş ve işlem farklılıkları oluştuğu anlaşılmıştır. Bu çerçevede, okullarda iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarına yönelik olarak öğretmenlerin ve yöneticilerin algılarının nicel ve nitel verilerden edinilen sonuçların birbirini desteklediği ifade edilebilir.

Özet (Çeviri)

This research is a descriptive research aimed at revealing the perceptions of teachers and managers about occupational health and safety and their views on its improvement and adoption. The research has started with a quantitative method, and then a qualitative study has been conducted to explain the results obtained in the quantitative method. In this study, in which the general results of the study are revealed by using the quantitative method, the qualitative stage has been activated to explain the quantitative results. Also, the exploratory mixed method study has been preferred. In quantitative dimension, screening method is used. In qualitative dimension, a case study pattern is used. This research consists of 4311 teachers and administrators working in 58 primary schools, 48 middle schools, 35 high schools and 141 schools (1169 in primary schools, 1575 in secondary schools, 1567 in high schools) located in the city center of Sivas, in the academic year of 2020-2021. In this study, 347 teachers and school administrators working in primary, middle and high schools selected by a simple non-selective method in the city center constitute the working group for its quantitative dimension. In this study, maximum variety method is preferred for the qualitative dimension. The qualitative study group of this study consists of the school principal, deputy principal and teachers working in occupational health and safety studies in elementary, middle and high schools located in the city center of Sivas. In the quantitative dimension of this study, survey technique is preferred and“Occupational Health and Safety Performance Assessment Scale”developed by Üngüren and Koç (2015) has been used. In the qualitative dimension of the research, the data are collected through a semi-structured interview form developed according to the findings obtained in the quantitative dimension. The quantitative data collected in this study have been analyzed through the SPSS 21.0 statistical package program. In order to evaluate the normality of the research, the Shapiro-Wilk-W Test and the Kolmogorov-Smirnow test results, which are one of the normality tests, are examined and parametric test techniques are preferred by looking at kurtosis and skewness coefficients, median and arithmetic mean values. The“T Test for Independent Groups”,“ One-Way Analysis of Variance (ANOVA)”tests are used to test if there is a significant difference according to variables such as gender, type of school, length of professional service, tenure, number of employees and OHS education.“Scheffe”is preferred for cases where there is a difference in variances being equal or not. While the perception of OHS by teachers has not differed according to gender, number of employees, total length of service and duration of service at the current school, it differs in the variables of occupational health and safety trainings and type of schools. According to the results obtained in the quantitative part of the research, teachers' perceptions of Occupational Health and Safety in general are found to be at a“very high”level. While The perceptions of Managerial measures and precautionary measures of Occupational Health and Safety and the perceptions of Management and Employees' cooperation and communication are found to be at a“very high”level, the perception in OHS trainings is found to be“high”level. Working according to OSH (Occupational Safety and Health) measurements and teachers' level of awareness are at a“high”level. While the perceptions of teachers regarding occupational health and safety practices have not changed according to the variables of gender, length of service, tenure, number of employees, there is a significant difference according to the variables of school type and OSH education status. As a result, the high level perception of teachers about occupational health and safety indicates that occupational health and safety practices have been successfully carried out in schools, the problems have been identified and the necessary measures have been taken. In the qualitative part of the research, a semi-structured interview form is prepared according to the quantitative results. In addition, two questions are prepared to examine the variables of the type of school that differ significantly and if teachers and administrators receive OHS tranings. With these two questions, the opinions and suggestions of administrators and teachers who have worked in their schools on OHS are tried to be described. Audio recordings obtained during individual interviews are converted into text using the Office Microsoft Word writing program. In this direction, descriptive and content analyses are preferred as an approach in the process of interpreting the data of this study. According to the results obtained from the quantitative part, It has been observed that committees are established regarding the administrative work of occupational health and safety in schools, risk assessment studies are carried out, employee representatives are selected, emergency action plans are prepared, drills are carried out regularly, and measures are taken regarding the physical structure of the school. However, it is found out that it is necessary to renew the risk assessments according to laws and regulations in time. It has been determined that the employee representative should be determined and announced at an election meeting at the beginning of the year, emergency action plans suitable for school conditions should be prepared and announced, and central financial and technical support should be provided for the measures. According to the opinions obtained in the research, occupational health and safety trainings should be planned in such a way that it is practice-oriented and will be held in parts on different days. It should be preferred to use materials and methods such as video, theater, virtual reality devices that increase the level of perception and make education effective and carry learning from abstract to concrete. Education should be given from an early age, it should be placed in curriculums of every step of education from kindergarten to university and it should be made a social policy. In this study, it has been seen that occupational health and safety studies do not show a difference in primary, secondary and high schools. However, it is seen that the processes arising from the structural features of the schools could be different. There are process differences due to the presence of extension buildings such as dormitories and sports halls. Also, it has been observed there may be different practices and processes according to the criteria such as: class hours and danger levels of schools (dangerous and less dangerous etc.). In this context, it can be stated that the perceptions of teachers and administrators regarding occupational health and safety practices in schools and the results obtained from quantitative and qualitative data support each other.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    497264

    Yabancı uyruklu öğrencilerin bulunduğu ilkokullarda istenmeyen öğrenci davranışlarının incelenmesi

    The study of the undesirable student behaviors in the primary schools where there are foreign students

    ADNAN DELEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve ÖğretimAtatürk Üniversitesi

    Temel Eğitim Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MUHAMMET HANİFİ ERCOŞKUN

  2. Tez No

    753079

    Sınıf öğretmenlerinin demografik özellikleri açısından stres düzeylerinin incelenmesi (Iğdır ili örneği)

    Class teachers stress levels in terms of demographic characteristics examination (Iğdir province example)

    MAHMUT IŞIK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimIğdır Üniversitesi

    İş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDÜLMELİK ARAS

  3. Tez No

    433050

    Okullarda iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları ve öğretmenlerin bu konudaki bilgi düzeylerinin irdelenmesi

    The applıcatıon of the occupatıonal health and safety at schools and the evaluatıon of the teachers' level of knowledge about occupatıonal health and safety

    BİNNUR GÜMÜŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın Üniversitesi

    İş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. NECLA DALBAY

  4. Tez No

    801281

    Okullarda iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarına yönelik okul yöneticileri ve öğretmenlerin görüşleri

    The views of school administrators and teachers on occupational health and safety practices in schools

    SERKAN BİLGİÇ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimKırşehir Ahi Evran Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TUFAN AYTAÇ

  5. Tez No

    624015

    Ortaokullarda iş sağlığı ve güvenliği kültürü üzerine sosyolojik bir inceleme: Diyarbakır örneği

    A sociological study on occupational health and safety culture in secondary schools: The case of Diyarbakir

    FERDA ÖZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimDicle Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NACİYE YILDIZ

Geri Dön