Geri Dön

Merkez bankalarının bağımsızlığı sorunu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

The problem of independence central banks and the Central Bank of Republic of Turkey

  1. Tez No: 73150
  2. Yazar: İLYAS YILDIRIM
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET DUMAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Ekonomi, Economics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1998
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Sakarya Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 125

Özet

ÖZET Merkez bankaları, para ve kredi işlerini ticari hayatın gereklerine ve devletin genel ekonomi politikalarına göre düzenlemeye çalışan, devletin hazinedarlığını yapan, ülkenin altın ve döviz rezervlerini muhafaza eden kuruluşlardır. Esas itibariyle 19. Yüzyıldan itibaren gelişme gösteren merkez bankalarının ilk örnekleri İngiltere Merkez Bankası (Bank of England) ve İsveç Devlet Bankası (Riskbank) dır. Merkez bankalarının kurulmuş olduğu 1 9. Yüzyılda altın para sisteminin geçerli olması nedeniyle, sistemin özelliği olarak merkez bankalarının bağımsız olup olmamalarının pratikte fazla bir önemi yoktu. Ancak yaşanan çeşitli depresyonlar, savaşlar ve ekonomik krizler merkez bankalarını giderek politik vesayet altına sokmuştur. Özellikle 1980'li yıllardan sonra, merkez bankalarının iktisadi örgütlenme içindeki konumu, siyasi otoriteye karşı sorumluluğu ve bağımsızlığı büyük önem arzetmiş, konu ile ilgili çalışmalar yoğumlaşmıştır. Para politikası uygulamalarının, siyasi otoritenin baskı ve müdahalesinden uzak, bağımsız merkez bankaları tarafından yürütülmesinin daha etkin olacağı görüşünden hareketle merkez bankalarının bağımsız kuruluşlar olmaları gerektiği fikri gün geçtikçe daha fazla destek toplamaktadır. Genel olarak merkez bankalarının bağımsızlığı, hükümetin belirlemiş olduğu genel ekonomik politikalarda belirlenmiş olan hedeflere ulaşmak için, gerekli olan para politikalarının seçimi ve uygulanmasında, hükümetin hiç bir baskı ve müdahalesine maruz kalınmamasını ifade eder. Merkez bankalarının makro ekonomik etkileri konusunda yapılan araştırmalarda, bağımsızlık derecesi ile düşük enflasyon arasında pozitif bir ilişkinin varlığı belirlenirken, bağımsızlıkla iktisadi büyüme arasında doğrudan bir ilişki bulunamamıştır. Ayrıca yüksek bağımsızlık derecsinin bütçe açıklarını engellediği ve toplumsal desteği artırarak uzun dönemli fiyat istikrarının sağlanmasına katkıda bulunduğu tesbit edilmiştir. TCMB 1930 yılında kurulmuş olup, yasal bağımsızlığı daha sonraki yıllrda yapılan kanun değişiklikleriyle giderek kısıtlanmıştır. Ayrıca kamu açıklarının MB kaynaklarından karşılanması ve bu kredilerin geri ödenmemesi, bankanın emisyona zorlanması, para politikasının uygulanmasında yetki kargaşasının bulunması gibi nedenlerle TCMB tam anlamıyla bağımsız bir kimliğe bürünememiştir. VI

Özet (Çeviri)

ABSRACT Central Banks are organizations that deal with regulating monetary and credit policies in accordance with general economic policies of the state. They also keep gold and foreign exchange stocks under their central and act as the treasurer of the state. The first central banks emerged in the 19 th century and the Bank of England and the Riskbank (Sweden) are usually regarded as the first central banks. Since gold exchange standart exirted in the 19 th century, the questions of central bank independence was of little significance in practice. Yet, as a result of wars, depressions and economic crisis, central banks came increasingly under the control of political authorities. There has been a growing interest in the question central banks independence and their position vis-a-vis political authorities since the early 1 980 s. The independence of central banks usually mean that central banks have autonomy and relative freedom in determining and implementing monetary policies. It is pointed out that central banks should have independence because implementation of monetary policies is likely to achieve the goal of price stability, if these policies are undertaken without any interference from political authories. In various researches, it has been found that there is a positive relationship between low inflation and the independence degree, though no direct relationship has been found between independence and economic development. It is also argued that high degree of independence tends to produce price stability in the long run. The central bank of Turkey, established in 1930, has little independence as a result of legislative changes and its responsibility for covering public deficits. vn

Benzer Tezler

  1. Ekonomik krizler ve merkez bankacılığı (Türkiye'de 2001 krizi ve Merkez Bankasının etkinliği)

    Economic crises and central banking (The 2001 crisis in Turkey and the efficiency of the Central Bank)

    ELİFSU BALKANLI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Ekonomiİstanbul Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ERTUĞRUL İBRAHİM KIZILKAYA

  2. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası kredibilitesinin ölçülmesi

    Measurement of creditability of the Central Bank of the Republic of Türkiye

    TUĞBA KAVLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    EkonomiAydın Adnan Menderes Üniversitesi

    Ekonomi Finans Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET CAN BAKKALCI

  3. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının Türk devlet teşkilatındaki yeri ve Avrupa Merkez Bankası ile karşılaştırılması

    The place of the Central Bank of the Republic of Turkey within the Turkish state organization and the comparison of it with the European Central Bank

    MEHMET ŞERİF UYGUN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    HukukGazi Üniversitesi

    Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN TUNÇ

  4. Türkiye iktisat politikalarının belirlenmesinde iktisadi kurum-kural ve kuruluşların rolleri

    Başlık çevirisi yok

    İBRAHİM GÜRAN YUMUŞAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1995

    Ekonomiİstanbul Üniversitesi

    DOÇ.DR. YUSUF TUNA

  5. Gelişmekte olan ülkelerde dış borç sorunu ve Türkiye örneği

    Başlık çevirisi yok

    NEDİM TİMUROĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1994

    Ekonomiİstanbul Üniversitesi

    Maliye Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ARİF NEMLİ