Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının Türk devlet teşkilatındaki yeri ve Avrupa Merkez Bankası ile karşılaştırılması
The place of the Central Bank of the Republic of Turkey within the Turkish state organization and the comparison of it with the European Central Bank
- Tez No: 227917
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN TUNÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Kamu Yönetimi, Law, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 339
Özet
Merkez Bankası bağımsızlığı kavramının gerekçesi, en yalın anlatımla, işlevleri gereği sınırsız kaynağa ihtiyaç duyan hükümetlerle, parayı basan ve para politikasını uygulayan merkez bankalarını birbirlerinden ayırma ihtiyacı olarak açıklanmaktadır. Aksi halde, ?enflasyonla mücadele edilebilmesi?, ?fiyat istikrarının sağlanabilmesi? imkansızlaşır. Bu durumun ağır iktisadi, ahlaki ve toplumsal sonuçlar doğurduğu bilinen bir gerçektir.Dolayısıyla, Merkez Bankasının bağımsız olması gerektiği yönündeki belirleme, deneysel bir iktisadi sürecin sonunda yine iktisatçılarla yapılmıştır.Ancak, bu belirlemeden sonraki sorun, daha açık bir ifadeyle, merkez bankası bağımsızlığının ne olduğu, nasıl sağlanacağı, sınırları gibi konular iktisadi olmaktan çok, hukuki niteliktedir.Değinilmeye çalışılan bu çerçeve içinde, tezde iki temel sorunun üzerinde yoğunlaşılmıştır. Bu sorulardan birincisi, Merkez Bankası'nın Devlet teşkilatımız içinde nerede ve nasıl konumlandırıldığıdır. İkinci soru ise Banka'nın bu konumunun, Avrupa Birliği'nde merkez bankaları için belirlenen hukuki kalıpla ne ölçüde örtüştüğüdür.Bu doğrultuda birinci bölümde, diğer bölümlerde temas edilmeye çalışılacak hususları temellendirebilmek amacıyla Banka'ya ilişkin genel hukuki çerçeveye ve bugüne ışık tuttuğu için tarihçeye değinilmiştir.İkinci bölüm, yukarıda değinilen asli sorulardan birincisine aranan yanıta özgülenmiştir. Bu nedenle, Banka'nın hukuki niteliği, merkezi idare içinde yer alıp almadığı, hizmet yerinden yönetim kuruluşu olup olmadığı, bağımsız idari otoriteler kategorisine dahil edilip edilemeyeceği, idarenin bütünlüğü ilkesi bakımından durumu gibi konular üzerinde durulmuştur.Üçüncü bölümde, merkez bankası bağımsızlığı kavramının ne olduğu, asgari koşulları, sınırları ve tasnifi konu edilmiştir. Ayrıca ve özellikle, kavramın demokratik ilkelere uygunluğu üzerinde durulmuştur.Seçimle gelmeyen, siyasi sorumluluğu bulunmayan merkez bankası yöneticilerinin, para politikasını hükümetten ayrı olarak, ?kendi sorumluluğu altında, bağımsız yerine getirmesini? öngören iktisadi tercihin; ?demokratik devlet? olarak özetlenebilir bir hukuki yapı içinde nasıl anlamlandırılabileceği konusu üzerinde yoğunlaşılmıştır.Üçüncü bölümün kapsadığı hususlardan sonuncusu ise, merkez bankası bağımsızlığının anayasada güvencelendirilmesi fikri ve bu fikrin anayasal iktisat öğretisinin tekelinde olup olmadığıdır.Dördüncü bölüm, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'na tanınan hukuki statünün, Avrupa Merkez Bankası'nın kullandığı kurumsal-işlevsel-bireysel ve mali bağımsızlık olarak özetlenen pratik ölçütler çerçevesinde değerlendirilmesine ilişkindir.Bu değerlendirme, Avrupa Merkez Bankası'nın hukuki statüsüne değinilmesini de gerekli kılmıştır.Anahtar Sözcükler1. Merkez Bankası2. Merkez Bankası Bağımsızlığı3. Avrupa Merkez Bankası4. Merkez Bankasının Statüsü5. Merkez Bankasının Anayasallığı
Özet (Çeviri)
The reason why the concept of central bank independence has arisen is explained, in the simplest words, with the necessity to separate the governments who are in need of unlimited sources due to their functions, from the central banks who issue money and implement monetary policy. Otherwise it becomes impossible to fight against inflation and to maintain price stability. It is a known fact that this situation generates heavy economic, moral and social consequences.Accordingly, the conclusion that a central bank must be independent is drawn again by economists at the end of an empirical economic process.However, the subsequent problem following this conclusion is, in more clear words, that the questions such as what the central bank independence is, how it might be achieved, the limits of it are, much more than being economic, of legal nature.Within this framework, in this thesis two basic questions are dealt with. The first of these questions is where and how the Central Bank is positioned within our State organization. The second is how much this position of the Bank overlaps with the legal pattern determined by the European Union for central banks.Therefore, in the first chapter, with a view to establish a ground for the matters to be mentioned in the next chapters, the general legal framework pertaining to the Bank and the history of the Bank which sheds light on today, are examined.The second chapter is allocated to the answer sought for the first of the basic questions above cited. Hence the issues such as the legal nature of the Bank, whether It takes place within the central administration or not, whether It is a functionally decentralized organisation or not, whether It might be categorized as an independent administrative authority or not, the position of the Bank in terms of the integrity of the administration are deliberated.In the third chapter, what the concept of central bank independence means, the minimum conditions of it, its limits and its classification are dealt with. Furthermore and chiefly, the question whether the concept is compatible with democratic principles, is dwelled upon.Moreover, in this chapter it is discussed how the economic choice, which stipulates that the central bank managers who do not come in through elections and who have no political responsibility implement the monetary policy independently from the government under their own responsibility, might be explained within a legal structure that may be briefed as ?democratic state?.The last of the issues, which fall within the scope of the third chapter, is the idea of securing the independence of the central bank in the constitution and whether this idea is under the monopoly of the discipline of constitutional economics.The fourth chapter covers the evaluation of the statute attributed to the Central Bank of the Republic of Turkey within the framework of the practical criteria used by the European Central Bank, which are briefed as institutional, functional, personal and financial independence.This evaluation has entailed mentioning the legal statute of the European Central Bank as well.Key Words1. Central Bank2. Central Bank Independence3. European Central Bank4. Statute of the Central Bank5. Constitutionality of the Central Bank
Benzer Tezler
- Türkiye iktisat politikalarının belirlenmesinde iktisadi kurum-kural ve kuruluşların rolleri
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM GÜRAN YUMUŞAK
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Türkiye Milli Bankası: Bir toplum dönüştürme aygıtı
The National Bank of Turkey from Ottoman to Republic: A society conversion instrument
IRMAK KARABULUT
- Türkiye'de kamu iktisadi teşebbüsleri gelişimi-hukuki yapısı özelleştirme çalışmaları
Başlık çevirisi yok
MİNE ÖZAYDINLIK
- Enflasyonla mücadelede istikrar politikaları
Başlık çevirisi yok
BİLGİN ORHAN ÖRGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
EkonomiMarmara Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ZEKAYİ ORHAN
- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetin'de Merkez Bankacılığı ve parasal sorunlar
Başlık çevirisi yok
HAKKI EMRE