21 numaralı Kalebend Defterine göre h.1196-1199 / m.1782-1784 yılları arasında Osmanlı Devleti'nde suçlar, suçlular ve cezalar (Değerlendirme ve metin)
According to Kalebend Notebook numbered 21; crimes, criminals and punishments in Ottoman Empire during the years between h.1196-1199 (Islamic calender) / m.1782-1784 (Gregorian calender) (Analysis and text)
- Tez No: 732861
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER İŞBİLİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1286
Özet
Osmanlı coğrafyasında işlenen suçlarla ilgili olarak bilgi edinilmesini sağlayan ana kaynaklardan birisi Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi'ndeki Kalebend Defterleridir. Bu defterler sayesinde suçu işleyen kişiler, bu kişilerin sosyal statüleri, toplumda sebep oldukları sorunlar ve aldıkları cezalar hakkında detaylı verilere ulaşmak mümkün olmaktadır. Çalışmaya konu olan 21 Numaralı Kalebend Defteri de bunlardan biri olup, H.1196- 1199 / M.1782-1784 yılları arasındaki yaklaşık 33 aylık dönemde Osmanlı İmparatorluğu sınırları dahilinde müslim ve/veya gayrimüslim kişilerin, müslim ve/veya gayrimüslim kişilere yönelik olarak bireysel ya da organize bir grupla gerçekleştirdikleri suçları konu edinmektedir. İncelenen kalebend defteri, bahsedilen suçların kimler tarafından, nerede, ne zaman, nasıl ve neden işlendiğini ve sorumlulara ne tür cezaların verildiğini; cezalarını çeken kişilerin kimlerin isteğiyle, neden ve hangi şartlarla ıtlak olunduklarını (salıverildiklerini) konu alan Dîvân-ı humâyûnda verilen ceza hükümlerinin kayıtlarını içermekte ve dîvânî hatla yazılmış 292 sayfadan oluşmaktadır. Söz konusu defterde hükümlülere kalebendlik (kale içinde yaşama ve dışarı çıkamama), cezirebendlik (adada yaşama zorunluluğu), nefy (sürgün), cezirede kalebendlik (adada bir kale içinde yaşama), manastırbendlik (manastır içinde yaşama ve dışarı çıkamama) gibi 18 farklı cezanın verildiği tespit edilmiştir. Bu çalışmada diğer kalebend tezlerinden farklı olarak, daha önceden yüksek lisans tezi olarak çalışılmış olan 18 Numaralı Kalebend Defterinin yarısı ile 20 Numaralı Kalebend Defteri de incelemeye tâbi tutulmuş, 21 Numaralı Kalebend Defteri'nde yer alan kişi ve konu ile alakalı olan hükümler, adı geçen defterlerde de araştırılarak bahsedilen kişiler, olaylar, suçlar, cezalar ve tüm bunların halka ne şekilde yansıdığı hakkında çok daha ayrıntılı doneler elde etmek mümkün olmuştur. Bu sayede elde edilen bilgilerin hangi defterde hangi sayfa ve hüküm numarasıyla yer aldığı dipnot ile belirtilerek, konu ile ilgili araştırma yapmak isteyenlerin bu bilgilere kolayca ulaşabilmeleri amaçlanmıştır. İncelemeye konu olan defterin tamamının transkribe edildiği çalışmada, hüküm sayısının ve elde edilen verilerin çok olması nedeniyle, hükümlülere verilen cezaların herbiri müstakil başlıklar altında değerlendirilmiş, hükümlülerin gönderildikleri yerler dikkate alınarak tablo ve grafikler hazırlanmıştır. Böylece hükümlülerin i i ii gönderildikleri her bir ceza mahalline bakıldığında, oraya kimlerin gönderildiği, kaç kişi oldukları, dinleri, cinsiyetleri, toplumsal statüleri ile Osmanlı coğrafyasının hangi bölgesinde ne tür suç işledikleri hakkındaki bilgilere ulaşmak hedeflenmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Osmanlı İmparatorluğu, Arşivler, suç, ceza, kalebendlik, nefy, ıtlak
Özet (Çeviri)
One of the main sources that provide information about the crimes committed in the Ottoman geography is the Kalebend Notebooks in the Ottoman State Archives. Thanks to those books, it is possible to acquire detailed information about criminals, their social status, the problems they caused in the society and the punishments they received. The Kalebend Notebook No. 21, which is the subject of this study, is one of them, and it talks about individual and organized crimes committed by Muslim and/or nonMuslim persons within the borders of the Ottoman Empire during the 33-month period between 1196-1199 AH/1782-1784 AD. It includes information about by whom, where, when, how and why the crimes were committed, and what kind of punishments were given to those responsible. It consists of 292 pages written in dîvanî calligraphy (a style of large handwriting used in the imperial chancery) and contains the records of the punishment provisions given in the Dîvân-ı Humâyûn (Imperial Chancery of State), which deals with the issues of on whose demand, why and under what conditions inmates were released. In the Kalebend Notebook No. 21, it has been detected that 18 different punishments were given to the convicts such as living in a castle and not being allowed to go out (kalebendlik), compulsory residency in an island (cezirebendlik), being exiled (nefy), living in a castle on an island (cezirede kalebendlik), living in a monastery and not being allowed to go out (manastırbendlik). In this study, unlike the other theses on Kalebend notebooks, half of the Kalebend Notebook No. 18 and the Kalebend Notebook No. 20, which were previously studied as master's theses, have been also examined. By looking for more information in those notebooks about the people and convictions included in the Kalebend Notebook No. 21, it became possible to obtain much more detailed data on the people mentioned, events, crimes, punishments and how all these were reflected on the public. The information obtained from the analysis of the other notebooks is easily accessible to those who want to do research on the subject, as it is specified in footnotes including the book, page, and conviction number. In this study, in which the entire notebook subject to the examination was transcribed, each of the sentences given to the convicts was evaluated under a separate heading due to the large number of verdicts and to the volume of the data obtained, and tables and graphics were prepared taking into consideration the places iv where the convicts were sent to. What has been aimed with this is that by looking at each penal place where the convicts were sent to, it becomes possible to obtain information about who was sent there, how many people there were, their religion, gender, social status and what kind of crime they committed in which region of the Ottoman geography. KEYWORDS: Ottoman Empire, archives, crime, punishment, kalebendlik, exile, release
Benzer Tezler
- 21 Numaralı Kastamonu Şer'iyye Sicili'nin (1-104) sayfaları arası transkripsiyonu ve değerlendirmesi (H. 1128-1129/M. 1716-1717
Transcription and evaluation of Kastamonu Court Record Number 21 (H. 1128-1129/M. 17161717)
ERHAN EKİCİ
- 21 numaralı Mora Ahkâm Defteri'nin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi
Transcription and evaluation of Mora Ahkâm Register numbered 21
FERZİMELEK DOĞU
- 21 Numaralı Mühimme Defteri: Tahlil - metin
The Mühimme Defteri Numbered 21: Text and evaluation
SITKI ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Tarihİstanbul ÜniversitesiYeniçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMET MİROĞLU
- 21 numaralı Kastamonu Şer'iyye sicilinin (104-222) sayfaları arası transkripsiyonu ve değerlendirilmesi (H.1128-1129/M.1716- 1717)
Transcription and evaluation of Kastamonu Court record number: 21 the page:104-222 (A.H.1128-1129/A.D.1716-1717)
NEBİYE YILDIZOĞLU
- 21 numaralı Ayıntab Şer'iyye sicili defteri h.1059-1060 (m. 1649-1650) transkripsiyonu ve değerlendirilmesi
The Transcription and evaluation of 21 rd Antep Şer'iyye court records h.1059-1060/m.1649-1650
HÜSNİYE GÜNER