Tarihsel gelişimi içinde performatif bir unsur olarak giyside sesin kullanımı ve 'ses ten' çalışması için kostüm tasarımı
Sound generation as a performative element in clothes throughout history and costume design for the project 'ses ten'
- Tez No: 737572
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BAŞAK ÖZDOĞAN
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Giyim Endüstrisi, Güzel Sanatlar, Sahne ve Görüntü Sanatları, Clothing Industry, Fine Arts, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sahne Dekorları ve Kostümü Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Dekor Ve Kostüm Tasarımı Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Tiyatro ve performans sanatları her zaman, içinde yer aldığı sanatsal, toplumsal, entelektüel ortama bağlı olarak şekillenmiştir. 20. yüzyıl başlarında Batı sanatında gerçekleşen dönüşümler günümüz çağdaş sanat anlayışının da temellerini atmıştır. Dönemin avangard sanatçıları, hiyerarşik yapılara ve sanatçı idealine karşı çıkarak hayat ve sanat arasındaki sınırları belirsizleştirmeye yönelik işler üretmişlerdir. Tiyatro, dans, performans gibi gösteri sanatlarında, dönemin bir yansıması olarak“yaratıcı performansçı”anlayışı ortaya çıkmıştır. Performans yaratımında hiyerarşik yapı ve doğrusal anlatılar sorgulanmaya başlanmıştır. Bir yaratım yöntemi olarak doğaçlama önem kazanmıştır. 1900'lerin başındaki modernist, avangard sanatçılar, 1960'ların Happening'leri, ve 1960-70'li yılların sivil haklar ve feminist hareketlerine katılan sanatçıları, mevcut kültürel manzarayı dönüştürmüşler ve günümüz performans yapma biçimlerinin ve arayışlarının üzerinde yükseldiği zemini oluşturmuşlardır. Performans içerisindeki kostüm anlayışı da bu gelişmelere paralel olarak dönüşmüş ve kostüm tasarımında natüralist geleneğin yanında yeni arayışlar hâkim olmaya başlamıştır. Kostümün bir karakteri giydirmeye yarayan görsel bir unsur olmanın ötesine geçerek, performansın inşasında belirgin unsurlardan biri olduğu ve başlı başına bir ifade aracı olarak eserin merkezini, çıkış noktasını oluşturduğu örnekler özellikle 20. yüzyıl ile birlikte karşımıza çıkmaya başlar. Performans yaratımında insan bedeninin, içsel deneyimin ve hareket itkisinin dışavurum şekillerinin araştırılmaya başlanmasıyla birlikte kostüm de bu arayışların önemli bir aracı haline gelmiştir. Bu çalışmada ses unsurunun kostümler aracılığıyla açığa çıkması ve performatif bir unsur olarak kullanımı üzerine odaklanılmıştır. Giysilerde ses unsuru, Şaman giysilerinde olduğu gibi malzemenin rezonansı ve bedenin hareketleri ile açığa çıkarılabildiği gibi 20. yüzyıldan itibaren ses kayıt teknolojisinin ve dijital teknolojilerin gelişmesiyle giyilebilir teknolojiler yoluyla da gerçekleşebilmektedir. Çalışma sürecinde, giysiler yoluyla ses üretim tekniklerini tanımak, olanaklarını keşfetmek, icracının elinde nasıl çalışabileceğini test etmek ve giyilebilir teknolojiler aracılığıyla bir performans malzemesi ve anlatısı geliştirebilmek hedeflenmiştir. Çalışmada sesin entegre edildiği kostümlerin, hareketi yönlendiren bir unsur olarak performansın yaratımına etkisi araştırılmıştır. Doğaçlama hareket çalışmalarıyla tetiklenen ses ortamı ve sesin yönlendiriciliğini kullanarak hareket eden dansçılar için kostümler ve objeler tasarlanmış ve uygulaması gerçekleştirilmiştir. Kostümlere eklemlenen dokunma sensörleri aracılığıyla hareket halindeki bedenlerin teması, sürekli dönüşen bir ses atmosferi yaratmaktadır. Dans ve hareket tekniği olarak çağdaş dans sanatı alanındaki doğaçlama yaklaşımı temel alınmıştır. Çalışmada, kostümün yaratımında bir yöntem olarak somatik araştırmaların ve doğaçlamanın kullanımı, etkileşim ve süreç temelli tasarım araştırmaları, Yeni Materyalizm ve özellikle Karen Barad'ın intra-action düşüncesine kavramsal bağlantılar sunulmaktadır. Kostümler büyük ölçüde hareket halindeki beden üzerinde, onunla ilişkiye geçerek, tasarlanabilmektedir. Kostümü giyen beden ise ancak bir diğer kişi veya diğer uzamsal öğeler ile ilişkilendiğinde bu yaratım ifade bulmaya, gerçekleşebilmeye başlar. Bu, açık uçlu, yeniden düzenlemeye imkân veren ve teşvik eden, sonuç odaklı değil, süreçte anlam bulan bir çalışmadır. SesTen çalışması, hareket eden bedenler, kostüm, teknoloji, ses ve uzam arasında birbirinin içine geçmiş, ve birbirinden doğan ilişkiler kuran, tüm unsurların eşit şekilde yaratım sürecini etkilediği bir performans pratiği denemesidir.
Özet (Çeviri)
Theatre and performing arts have always been influenced by the artistic, cultural and intellectual climate in which they take place. The transformations that took place in Western art at the beginning of the 20th century laid the foundations of today's contemporary art and design practices. The avant-garde artists of the period produced works that blurred the boundaries between art and life by opposing the hierarchical structures and linear narratives. In performing arts such as theatre, dance and performance, the concept of the“creative performer”emerged as a reflection of the period. Improvisation as a creative method has gained importance. The modernist, avant-garde artists of the early 1900s, the Happenings of the 1960s, and the artists engaged in the civil rights and feminist movements of the 1960s-70s transformed the existing cultural landscape and formed the basis of contemporary performance and theatre making of today. The notion of costume in performance has also transformed in parallel with these developments, and new ways of thinking about costume began to emerge. From the 20th century onward, we start to see examples where costume goes beyond its traditional role of being solely a visual element or a semiotic device, but acts as a prominent element in devising a performance. As artists started to explore new ways of expressions with the body, inner experience and movement impulses of the performer, costume became an important tool and platform for these explorations. This thesis focuses on the sonic properties of costume. It explores the possibilities of sound generation through costumes and movement and its potential as a performative element. The sonic expressions in clothes can be revealed by the resonance of the materials and the movements of the body as in the shaman dress and it can also be realized through wearable technologies with the development in audio recording and digital technologies in 20th century. In the work created with the title SesTen, which constitutes of costumes embedded with touch sensors and various sound recordings, the potential of these costumes as an element to direct the movements of the wearer and co-create the performance has been investigated. Costumes and objects were designed for dancers who trigger and manipulate the sounds with their movements and in return their movements are influenced with the sounds that they create. The contact of bodies in motion through the touch sensors attached to the costumes create a constantly transforming soundscape. Touch and the sharing of weight in improvised dancing with these sounding costumes create ever-changing configurations and entanglements between dancers, sounds, costumes and propose a practice of intra-action as conceptualized by Karen Barad. The work also links with process based design methods and the somatic approach to costume design. These costumes can be designed largely on the bodies in motion, by interacting with them. And the costumes find their meaning and expressions through sounds only when they are in relation and contact with the spatial elements and the bodies around them. This is an open-ended work that allows and encourages reorganization. It is not result-oriented, and finds meaning in the process. SesTen is an experimentation of a performance practice that establishes intertwined and emerging relationships between moving bodies, costumes, technology, sound and space, where all elements equally affect the creation process.
Benzer Tezler
- Performans sanatında mahremiyeti sergileme
Exhibiting privacy in performance art
MENDERES ÖNGENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. ORHAN TEKİN
- Postmodern dijital tüketim kültürü bağlamında Youtuber folklorunun performans merkezli analizi: Oğuzhan Uğur örneği
Performance-centered analysis of Youtuber folklore in the context of postmodern digital consumption culture: The case of Oğuzhan Uğur
EMRE CAN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEHRA KADERLİ
- L'art performance en Turquie à la lumière des théories post-structuralistes et féministes
Postyapısalcı ve feminist teori ışığında Türkiye'de performans sanatı
NURDAN DURMAZ
Yüksek Lisans
Fransızca
2019
Sanat TarihiGalatasaray ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ERGUR
- Zamanın ve mekânın genişlemiş alanında bir kültürteknik: paralel projeksiyon
A cultural technique in the expanded field of time and space: parallel projection
MELEK KILINÇ
Doktora
Türkçe
2021
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TERCAN
- Mimarlıkta hesaplamalı teknolojiler ve geometri
Computing technologies and geometry in architecture
NİLAY TERZİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞEBNEM YALINAY ÇİNİCİ