Erken cumhuriyet dönemi Türk romanında bir kötülük mekânı olarak Şişli
Şişli as a place of evil in the early republican period Turkish novel
- Tez No: 738750
- Danışmanlar: PROF. DR. SEVAL ŞAHİN GÜMÜŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 169
Özet
Henri Lefebvre, Mekânın Üretimi'nde mekânın duyumsanamayan ve dokunulamayan bir boşluk olmadığını söyler. Ona göre mekân canlı, dinamik, devamlı dönüşen ve dönüştürülen bir yapıdır. Toplumsal ve tarihsel serüveni içinde daima dönüşüm hâlinde olan mekân,“bellek”sahibidir. Bu nedenle insan yeni bir mekâna dâhil olduğunda onun hafızasına göre şekillenir. Yaşamın ve mücadelenin sürdüğü her şey gibi mekân da politiktir. Mekânı dolduran insanlar ve nesneler yükledikleri jestlerle, kodlarla politik içeriği düzenlerler. Bu teze konu edilen romanlarda kullanılan bütün mekânlar belli bir kesimi temsil ettikleri için ideolojiktirler. Mekân olayların geçtiği basit bir kurgu unsuru değil, kişilerin şahsiyet kazanması açısından da mühim bir etkendir. O hâlde kötülük ve iyilik insanla bağlantılı olduğu gibi mekândan da bağımsız değildir. Eserlerde Şişli'nin toplum yapısı, mimarî unsurları ve temsil gücü aracılığıyla mekâna kötücül güçler yüklendiğine rastlanılmaktadır. Şişli'ye adım atabilmek uğruna geçmişleriyle ve kökleriyle bağlarını koparan karakterler, mekânın somut ve soyut imgeleriyle yüzleşirken aynı zamanda kendilerini saygı, şöhret ya da para kazanma amacıyla süregelen mücadelelerin ortasında bulurlar. Her şeyin hızla değiştiği, zamanın akıp gittiği Şişli'de aidiyet elde etmek, girilen mücadelelerin zaferle sonuçlanmalarını gerektirir. Şişli, Türk romanında sıklıkla kötülük mekânı olarak kullanılmış ve Şişli'ye kötülükle ilgili yalancılık, hırsızlık vb. eylemleri çağrıştıran anlamlar yüklenmiştir. Bu tezde, 1923-1938 tarihleri kapsamında yayımlanan 6 roman incelenecektir. Orhan Midhat Barbaros'un Şişli Hayatı (1923), Peyami Safa'nın Zıpçıktılar (1925), Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Kokotlar Mektebi (1929), Nezihe Muhiddin'in Ateş Böcekleri (1936), Halide Edib Adıvar'ın Yolpalas Cinayeti (1937) ve Şükûfe Nihal'in Yalnız Dönüyorum (1938) adlı erken Cumhuriyet dönemi romanları kronolojik olarak ele alınacak ve Şişli'nin bir kötülük mekânı olmasının sebepleri Henri Lefebvre'in mekânın toplumsal, ideolojik ve politik üretimi ilişkisiyle birlikte açıklanacaktır. Bu tezde“Şişli'den Önce”,“Şişli'deki Hayat”ve“Şişli'den Sonra”olmak üzere 3 ana başlık oluşturulacak ve bazı ara başlıklarla çalışma sürdürülecektir. Tez çalışması karakterlerin eski ve yeni mekân karşılaştırmalarıyla başlayacak, mekân değişimini gerçekleştirmeleri sonucunda ise Şişli'de karşılaştıkları yeni yaşam tarzına adapte olma çabalarını anlatacaktır.
Özet (Çeviri)
In The Production of Space, Henri Lefebvre says that space is not an imperceptible and intangible void. According to him, space is a living, dynamic, constantly transforming and converted structure. Space, which is always in a state of transformation in its social and historical adventure, has“memory”. For this reason, when a person is included in a new space, he/she is shaped according to his memory. Space is also political like everything else in life and struggle. The people and objects that fill the space organize the political content with the gestures and codes they impose. All the spaces used in the novels that are the subject of this thesis are ideological because they represent a certain segment. The place is not a simple fictional element where the events take place, it is also an important factor in terms of gaining personality. In that case, evil and goodness are not independent of space as they are related to human beings. In the works, it is seen that evil forces are imposed on the place through Şişli's social structure, architectural elements and power of representation. Breaking their ties with their past and roots in order to step into Şişli, the characters confront the concrete and abstract images of the place, while at the same time finding themselves in the middle of ongoing struggles to gain respect, fame or money. Achieving belonging in Şişli, where everything changes rapidly and time flies, requires that the struggles end in victory. Şişli is often used as a place of evil in Turkish novels and Şişli is told about evil, such as lying, theft, etc. meanings that evoke actions are loaded. In this thesis, 6 novels, published between 1923-1938, will be examined. The early Republican period novels, named Orhan Midhat Barbaros's Şişli Hayatı (1923), Peyami Safa's Zıpçıktılar (1925), Hüseyin Rahmi Gürpınar's Kokotlar Mektebi (1929), Nezihe Muhiddin's Ateş Böcekleri (1936), Halide Edib Adıvar's Yolpalas Cinayeti (1937) and Şükûfe Nihal's Yalnız Dönüyorum (1938), will be discussed chronologically and the reasons why Şişli is a place of evil will be explained together with Henri Lefebvre's relationship to the social, ideological and political production of space. In this thesis, 3 main titles will be created as“Before Şişli”,“Life in Şişli”and“After Şişli”and thesis will continue with some sub-titles. The thesis will start with the comparisons of the old and new spaces of the characters and will describe their efforts to adapt to the new lifestyle they encounter in Şişli as a result of their realization of space change.
Benzer Tezler
- Erken Cumhuriyet Dönemi Türk romanında eğlence hayatına iktidar odaklı bir bakış
A power oriented viewpoint on the entertainment life in earlyrepublic era Turkish novel
EROL GÖKŞEN
Doktora
Türkçe
2019
SosyolojiHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SIDDIKA DİLEK YALÇIN ÇELİK
- Erken Cumhuriyet Dönemi Türk romanında 31 Mart Olayı'nın temsili
Representation of the Incident of 31st March in the Early Republican Turkish novel
DENİZ CENK DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Sosyolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiKültürel İncelemeler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZAN AKSOY
- Türk romanında erkek(lik) kurguları (1923-1938)
Fictions of masculinity in the Turkish novel (1923-1938)
BÜLENT SAYAK
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ERAYDIN ARGUNŞAH
- Cumhuriyet Dönemi Türk romanında din ve toplum ilişkileri: Refik Halid Karay örneği
Religion and society relations in the turkish novel of the republican era: The case of Refik Halid Karay
ZEYNEP YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞABAN ERDİÇ
- Metin, imaj, ideoloji: Erken Cumhuriyet Dönemi Türk romanında dinsel tipolojiler (1923-1938)
Text, image, ideology: religious typologies in the Early Republican Turkish novel (1923-1938)
MEHMET RAGIP ETE
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEYHAN KANTER