Sosyoekonomik açıdan dezavantajlı okullarda başarılı olan okul müdürlerinin kodları: Bir gömülü kuram araştırması
Codes of successful school principals in socioeconomically disadvantaged schools: A grounded theory research
- Tez No: 740148
- Danışmanlar: PROF. DR. NECATİ CEMALOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 833
Özet
Bu araştırmanın amacı sosyoekonomik açıdan dezavantajlı bölgelerde başarılı olan okul müdürlerinin karakteristik özelliklerini, mesleki yeterliklerini ve sergiledikleri liderlik tutum ve davranışlarını, okul kültürüne yönelik tutum ve davranışlarını ve öğretime yönelik tutum ve davranışlarını incelemektir. Bu çalışmada araştırma deseni olarak nitel araştırma yöntemlerinden sistematik gömülü kuram araştırma deseni kullanılmıştır. Amasya, Çorum, Samsun ve Tokat illerinde gerçekleştirilen bu araştırmanın katılımcıları, amaçsal örneklem ve kuramsal örneklem yöntemleri ile belirlenen, sosyoekonomik açıdan dezavantajlı ancak belirli kriterlere göre başarılı Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı ortaokullarda görev yapan okul müdürü, müdür yardımcısı, öğretmen, öğrenci ve veli gruplarından oluşmaktadır. Bu araştırmanın katılımcıları sosyoekonomik açıdan dezavantajlı ancak belirli kriterlere göre başarılı okullardaki okul müdürü (N = 29), müdür yardımcısı (N = 35), öğretmen (N = 331), öğrenci (N = 354) ve veli (N = 280) gruplarından oluşmaktadır. Katılımcıların çalışma konusu ile ilgili deneyimleri yapılandırılmamış bireysel ve odak grup görüşmeleri ile açığa çıkartılmıştır. Bu doğrultuda okul müdürleri, müdür yardımcıları, öğretmenler, öğrenciler ve veliler ile yüz yüze bireysel (okul müdürleri ve müdür yardımcıları) ve odak grup görüşmeleri (öğretmenler, öğrenciler ve veliler) gerçekleştirilmiştir. Bunun yanı sıra, mevcut toplanan veriler, okul ile ilgili çıkan anlık yerel ve ulusal haberler, diğer katılımcılardan elde edilen verilerin analizi esnasında danışılması gereken bazı hususlar ile ilgili e-posta, kısa mesaj, telefon, WhatsApp ve Skype gibi iletişim araçları kullanılmıştır. Elde edilen veriler araştırma deseni uyarınca tümevarımsal bir bakış açısıyla açık, eksen ve seçici kodlama aşamaları ile analiz edilmiştir. Bu araştırmada gömülü kuram araştırma deseni bağlamında güven duyulabilirlik ve doğrulanabilirlik için literatürde önerilen adımlar takip edilmiştir. Ayrıca etik hususlara dikkat edilmiştir. Analizler sonucu elde edilen Elde edilen kodlar, alt kategoriler, kategoriler, temalar ve boyutlar sonucu“A'dan Z'ye Bağlamsal Başarılı Okul Müdürlüğü Modeli”oluşturulmuştur. Oluşturulan modelde sosyoekonomik açıdan dezavantajlı okullarda başarılı okul müdürlerinin karakteristik özellikleri, mesleki yeterlikleri ve sergiledikleri liderlik tutum ve davranışları“bireysel boyut”,“yönetsel boyut”,“örgütsel boyut”ve“öğretimsel boyut”olarak sunulmuştur. Bu araştırmadaki başarılı okul müdürleri çoğunlukla okulun bulunduğu yerleşim yerinde doğmuş, yetişmiş ve bölgeyi çok iyi bilen okul müdürleridir. Sıklıkla adanmışlık ve fedakârlık, hizmet etme, içsel motivasyon ve paydaşları etkileme açısından paternalist liderlik tutum ve davranışları sergilemektedirler. Hizmetkâr liderliğin hemen hemen tüm tutum ve davranışlarını sergilemektedirler. Okul yönetiminde sergiledikleri tutum ve davranışlarda birtakım millî ve manevi değerlere göre hareket etmektedirler. Vatanseverlik ve milliyetçilik gibi ulusal tutumları yoğun yaşamakta, bu yönüyle duyuşsal özellikleri ön plana çıkmakta ve bunları günlük rutin uygulamalarına yansıtmaktadırlar. Öncelikli hesap verebilirlik mekânizması olarak vicdani hesap verebilirliği herşeyin üstünde tutmaktadırlar. Öğrencilerin annelerinin akademik sosyalleşmelerine önem vererek öğrenci başarısında doğrudan anneleri hedef alarak stratejik hareket etmektedirler. Öğretmenler için bürokratik engelleri kaldırma konusunda oldukça cesur davranarak, öğrenci ve öğretmen yararına her türlü riski ve inisiyatifi almaktan çekinmemektedirler. Okullarda görev yapan müdür yardımcılarını ve öğretmenleri seçme yetkileri bulunmamasına rağmen mevcut çalışma arkadaşlarıyla en yüksek verimi elde etmektedirler. Ağırlıklı olarak sınıf öğretmeni branşından gelmektedirler. Gelecek araştırmara yönelik birtakım öneriler sunulmaktadır.
Özet (Çeviri)
I examined the concept of succesful school principalship in this study. In this sense, the main premise of this study was to delve into the characteristics, professional competencies, leadership attitudes and behaviours, attitudes and behaviours towards school culture as well as teaching practices in socioeconomically disadvantaged schools. This study is in a qualitative one in its nature and was designed as a systematic grounded theory research. Based on purposeful sampling methods and theoretical sampling methods, I recruited school principals, vice principals, teachers, students and parents from socioeconomically disadvantaged but successful secondary schools affiliated to Ministry of National Education in the provinces of Amasya, Çorum, Samsun and Tokat. I recruited 29 school principals, 35 vice principals, 331 teachers, 354 students, and 380 parents. The data draws on unstructured individual and focus group interviews. Accordingly, I performed face-to-face individual interviews with school principals and vice principals as well as face-to-face focus group interviews with teachers, students, and parents. In addition, communication tools such as e-mail, text message, telephone, WhatsApp and Skype were used regarding the current collected data, instant local and national news about the school, and some issues to be consulted during the analysis of the data obtained from other participants. All data obtained were inductively analyzed according to the research design, through open, axis and selective coding stages. I paid attention to data trustworthiness, including confirmability, transferability and credibility in the context of the grounded theory research design. Ethical considerations were carefully addressed. Based on the codes, sub-categories, categories, themes and dimensions obtained following the analyzes, I designed“Contextual Successful School Principal Model from A to Z”. The results have shown that the characteristics, professional competencies and leadership attitudes and behaviors of successful school principals in socioeconomically disadvantaged schools fall into four dimensions as follows:“personal dimension”,“managerial dimension”,“organizational dimension”and“instructional dimension”. I have concluded that most of the successful school principals in this study were born in the same district where schools located, and they know the internal and external contexts of the school. Successful school principals in this study osten display paternalistic leadership attitudes and behaviors in terms of dedication and self-sacrifice, serving, intrinsic motivation and influencing stakeholders. They exhibit almost all the attitudes and behaviors of servant leadership. They act according to some national and moral values in their attitudes and behaviors in school administration. They experience national attitudes such as patriotism and nationalism intensely, and in this respect, their affective characteristics come to the fore and they reflect them in their daily routine practices. They prioritize conscientious accountability above all else as the primary accountability mechanism. By giving importance to the academic socialization of students' mothers, they act strategically by directly targeting mothers in student achievement. They do not hesitate to take all kinds of risks and initiatives for the benefit of students and teachers by being very brave in removing bureaucratic obstacles for teachers. Although they do not have the authority to elect vice principals and teachers working in schools, they achieve the highest efficiency with their current colleagues. They are mainly from the classroom teacher branch. Several recommendations for future research have been provided.
Benzer Tezler
- The functions and implications of educational reform on socioeconomically disadvantaged students
Eğitim reformunun sosyoekonomik açıdan dezavantajlı öğrenciler üzerindeki işlevleri ve sonuçları
ELİF ERBERK
Doktora
İngilizce
2023
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAŞAR KONDAKÇI
- Sosyoekonomik açıdan dezavantajlı yüksek başarılı öğrencilerin fen okuryazarlığını etkileyen faktörlerin incelenmesi
Investigation of factors affecting the science literacy of socioeconomically disadvantaged highly successful students
YURDAGÜL ÖNDER ÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimMehmet Akif Ersoy ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMİNE ÖNDER
- PISA 2009 sonuçlarına göre Türkiye'deki sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı öğrencilerin okuma becerileri alanındaki başarılarının değerlendirilmesi
PISA 2009 results; evaluating the reading achievement of resilient students and disadvantaged low achievers
LEYLA YILMAZ FINDIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜKSEL KAVAK
- Ortaöğretime geçişte kapsamlı akademik gruplama ve eşitsizliğin yeniden üretimi
Extensive academic grouping at the secondary school placement and reproduction of inequalities
MERYEM ÖZOĞLU
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEKİR S. GÜR
- Building, analyzing and interpreting classroom engagement: Apps and machine-learning models for an affordable programming education
Sınıfiçi angajmanın oluşturulması, analizi ve yorumlaması: Ulaşılabilir bir programlama eğitimi için uygulamalar ve makine öğrenmesi modelleri
ALPAY SABUNCUOĞLU
Doktora
İngilizce
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolKoç ÜniversitesiBilgisayar Bilimleri ve Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEVFİK METİN SEZGİN