Nezihe Muhittin'in romanlarında kadın ve sosyal değişme
Nezihe Muhittin romans's women and social change
- Tez No: 74039
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NEVİN GÜNGÖR ERGAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Türk Dili ve Edebiyatı, Sociology, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1998
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 403
Özet
ÖZET Osmanlı Devleti'nde 19. y.y.'daki büyük yapısal değişikliklerle beraber edebiyat kurumu modernleşme yolunda fonksiyonel bir rol üstlenir. Toplumumuzda kadın hareketleri modernleşme süreci ile içice ve onun bir gereği olarak doğmuştur. Türk kadını Cumhuriyet'le birlikte gelen yasal düzenlemeler yoluyla“tepeden inme”kararlarla, siyasal ve hukuksal haklarını kazanmış gibi gözükse de, gerçekte bu hakların“tanınmak”tan çok, bir mücadelenin sonucunda elde edildiği belirtmek yerinde bir tespit olacaktır. Türk kadını Tanzimat'la birlikte sosyal değişmeler karşısında tavır almaya başlamış, o güne kadar edilgen bir nesne olarak sadece seyirci kaldığı sosyal değişmeler karşısında Meşrutiyet döneminde kitlesel bir hareketin öncüsü olarak örgütlenme yoluyla tavır koyarak kendi mücadelesini başlatmıştır. Aynı mücadele daha yoğun bir biçimde Nezihe Muhittin 'in öncülüğünde Cumhuriyet döneminde de sürdürülür. Nezihe Muhittin, Cumhuriyet ilan edilmeden önce ve daha Cumhuriyet Halk Fırkası yokken etrafında topladığı aydınlarla birlikte 16 Haziran 1923 'te Kadınlar Halk Fırkasını kurmuştur. Kadının siyasal hakkını elde etmesinin bir“vazife-i medeniye”olduğunu her fırsatta ısrarla vurgulayan Nezihe Muhittin, fırkanın tüzüğünün onaylanması üzerine tüzüğün maddelerinde değişiklik yapılarak 7 Şubat 1924'te kurulan Türk Kadınlar Birliğinin başkanlığını başarıyla yürüterek Türk Kadın Hareketinin öncülerinden biri olarak Türk siyasal yaşamına ve kadınlarımızın hak mücadelesine önemli katkılarda bulunmuştur. Eylül 1927 'de görevinden uzaklaştırılan Nezihe Muhittin daha sonra Serbest Cumhuriyet Fırkası 'na bağlı olarak“Kadın Varlığı”adıyla yeniden bir kadın cemiyeti kurma çalışmalarına girişmişse de fırkanın feshedilmesi nedeniyle sözkonusu çalışmaları yarım kalmıştır. Nezihe Muhittin 1930'lu yıllarda popüler romanlar yazmaya devam ederek gerek popüler edebiyatta gerekse siyasal yaşamda popüler bir kadın olma özelliğini sürdürmüştür.Türk kadınının edebiyat eserlerindeki konumu ile Cumhuriyet döneminde yaşanan hızlı sosyal değişmelerdeki yerini doğru tespit etmek için o güne kadar toplumun ve kadının geçirdiği aşamaları ve sonuçlarının edebiyata nasıl, ne şekilde yansıdığını incelemek gerekir. İşte bu çalışmada Nezihe Muhittin 'in Türk kadın hareketindeki yeri, kadının hak mücadelesindeki rolü ve faaliyetleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Feminist bir yazar olarak Nezihe Muhittin'in görüşlerini ve sosyal değişmeler karşısındaki Türk kadınını romanlarında nasıl işlediği, onları ne şekilde tipleştirdiği çalışmanın bir diğer amacı olmuştur. Romanlarında sosyal değişmenin olumsuz yönüne, batılılaşmanın yanlış uygulamalarının sonuçlarına değinen Yazar olumsuz olarak gördüğü“artist kadın, salon kadını, batılı kadın”tiplerini eleştirerek ideal kadın olarak gördüğü“eğitimli-meslek kadını”tipini savunmuştur. Kadının geleneksel rollerini gözardı etmeden biyolojik fonksiyonlarının ötesinde söz konusu rollere kültürel bir değer atfeden Yazar, anneliği birçok romanda yüceltmiş olumlu ve olumsuz anne tiplerine yer vermiştir. Aşk duygusunu ağırlıklı olarak işlediği romanlarında kadın-erkek ilişkilerine duygusal boyutta ağırlık vermiş, kadını bu kez“feminen kadın”yönüyle ön planda tutmuştur. Nezihe Muhittin, Cumhuriyet döneminde birçok yazarın romanlarında ideal gördüğü cinselliğinden arındırılmış, erkeksi bir görünümle sosyal yaşamda roller yüklenen, kadın kimliğinden uzaklaştırılmış“Kemalist Kadın”imgesine karşılık olarak cinselliğiyle, kadınlık kimliğiyle belirgin bir şekilde kendini topluma benimsetmiş“eğitimli-meslek kadını”imgesi ile aşkı ve sevgiyi duygusal yaşamında kadınlık boyutuyla dolu dolu yaşayan“feminen kadın”imgesini yüceltmiştir.
Özet (Çeviri)
iv SUMMARY Literature gained a functional role in the way modernisation together with the great structural changes in the Ottoman State m the 19 century. In our society, women movements appeared within the modernisation process and the emerged as a requirement of this process. Although is seems that the Turkish woman acquired her political and legal rights through the legal arrangements of the Republic which are mostly regarded as given without any attempt, in fact it must be emphasised that these rights of the Turkish woman were acquired through intensive attempts rather than were given. The Turkish woman began to hold an attitude toward social changes ant thus they initiated their own struggle through organisations in the constitutional era. The same struggle was continued intensively during the Republic period beading by Nezihe Muhittin. Nezihe Muhittin establish the Woman People Party in June 16, 1923 before the declaration of republic and also before the establishment of the Republician Party. Nezihe Muhittin who repeatedly emphasised that acquiring political rights by woman was a task of civilisation contributed to the Turkish Women movements. After the legal regulations were changed she become the president of the Turkish Women. Association. She was discharged from her duty in September 1927 and she began to involve in attempts to establish a new association in connection with the free Republician Party However as the Party was cancelled her attempts were not completed successfully. In the 1930's Nezihe Muhittin wrote popular novels and thus she continoued to bea popular figure both in Literature and in politics. To identify the position of the Turkish woman in the literary works and that in the rapid changes in the Republic period, it is necessary to examine the stages of developments for both society and women and the reflections of changes in Literature. In this study it is attempted to indicate the place of Nezihe Muhittin in the Turkish woman movements, in the women's struggle toward theright acquisition and also to point out her activities. Another goal of this study is to show how Nezihe Muhittin as a feminist writer treats the Turkish women in her works. Nezihe Muhittin is interested in the negative aspects of the social changes and misuses of modernisation. She regards“artistic woman, western woman”as negative figures and she criticised these figures. Muhittin supports“educated-professional”women. She does not ignore the cultural-traditional roles of women. She also valued the motherhood and used both positive and negative mother types in her works. In her novels which are about love affairs she emphasised am emotional woman-man relationships. In contrast to a Kemalist woman image who is represented out of her sexuality and who is assigned social roles, Nezihe Muhittin valued image who is accepted by the society, and who is educated and professional.
Benzer Tezler
- The reflections of the Ottoman-Turkish feminism on the literary works of Nezihe Muhittin
Osmanlı-Türk feminizminin Nezihe Muhittin'in edebi eserlerindeki yansımaları
SEDA COŞAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2006
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. YILDIZ ECEVİT
- Leylâ Erbil'in eserlerine feminist bir yaklaşım
A feminist approach to Leyla Erbil's works
ELMAS ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. ALİ İHSAN KOLCU
- Nezihe Muhittin'in hayatı ve romanları üzerinde bir inceleme
A Study of Nezihe Muhittin's life and her novels
HÜSEYİN GÜÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. İBRAHİM ŞAHİN
- Kadın dergilerinde (1869 - 1927) kadın modernleşmesi
Women's modernization in women's periodicals (1869 - 1927)
ÇİLEM TUĞBA AKDAĞ
- Osmanlı Devleti'nden Türkiye Cumhuriyeti'ne dönüşüm sürecinde kadın (Nezihe Muhittin, Ulviye Mevlan Civelek, Halide Edip Adıvar)
Transformation of women from Ottoman Empire to the Republic of Turkey (Nezihe Muhittin, Ulviye Mevlan Civelek, Halide Edip Adıvar)
AYŞE HANİFE KOCAKAYA
Doktora
Türkçe
2024
TarihGaziantep ÜniversitesiTürkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET BİÇİCİ