Geri Dön

Çeviribilim yönünden çeviri eleştirisi sorunları: Heinrich Böll'ün 'Biiard um halb zehn' romanının Türkçe çevirileri

The Problems of translation criticism in terms of the science of translation: The Turkish translation of the novel 'Billard um halb zehn' of Heinrich Böll

  1. Tez No: 74198
  2. Yazar: GÜLSÜM YILMAZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. VURAL ÜLKÜ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, German Linguistics and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1998
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Mersin Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Alman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 172

Özet

159 ÖZET“ÇEVİRİBİLİM YÖNÜNDEN ÇEVİRİ ELEŞTİRİSİ SORUNU: HEİNRİCH BÖLL'ÜN 'BİLLARD UM HALB ZEHN' ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİLERİ”“Çeviribilim Yönünden Çeviri Eleştirisi Sorunu”üst başlığı bu çalışmanın kuramsal bölümünü oluşturmaktadır. Bu bölümde çeviribilim kavramı belirginleştirilmeye çalışılmış ve yöntemsel boyutu belirleyen kavramlar irdelenmiştir. Yazınsal metinlerin içeriği tanımlanıp, çevirmenin böyle bir metne yaklaşımı belirlendikten sonra temel çalışma konusu olan çeviri eleştirisi ele alınmıştır. Çeviri eleştirisini çeviri yapma etkinliğinin düzenekleri hakkında düşünmek olarak açıklayabiliriz. Daha sonraki adımda çeviri eleştirisinin çeviri bilim içindeki yeri konusallaştırı lmaya çalışılmış ve Reib'ın getirmiş olduğu çeviri eleştirisine yönelik yöntem ele alınmıştır. ReilVın yöntem önerisi üstüne oluşturulan saptamalar çerçevesinde uygulama kısmına geçilmiştir. Bu saptamaları tekrar değinmek gerekirse şöyledir: 1) Kaynak metin ile erek metin arasındaki örtüşüklük düzeyi; 2) Çevirmen tarafından yapılan eklemeler veya çıkarmalar (tümce ve sözcük bazında); 3) Özgün eserde anlam yönünden baskın öğelerin korunması; 4) Dil ve kültür farklılığından kaynaklanan ve çeviride zorluk yaratan yapılar; 5) Çeviri zorluklarından ve ihmalden kaynaklanan atlamalar, 6) Dikkatsizlik nedeniyle oluşan sapmalar, 7) Kısaltılmış tümce veya tümce bölümleri; 8) Tümce veya sözcüklerde anlam yönünden kaymalar, 9 ) Özgün eserin yapısal özelliklerinin korunması. Bu saptamalar ışığında, kaynak odaklı çeviri karşılaştırması yapılmış ve her paragraf sonunda eleştirel görüşler ortaya konmuştur.160 Çevirilerdeki sorunlu cümle bölümlerine yönelik çeviri önerileri oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu çeviri önerilerinde sözcük, söz dizim, anlam ve biçem özellikleri gerektiği ölçüde korunmaya çalışılmıştır. Sonuç kısmında ise genel bir değerlendirme yapılmıştır. Elde edilen veriler, her iki çevirinin özgün eserden anlam, biçem, sözcük seçimi ve söz dizimi açısından örtüşmekten çok farklılıklar taşıdığını göstermiştir. Bu farklılıkların büyük bir bölümü çevirmenlerin kendi öznel müdahalelerinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Çevirmenler öznel beğenilerini, konu, alan ve dil bilgilerini çevirilere yansıtmışlardır. Bu çalışmayla, çeviri eğitimi alanında kullanılabilecek bir kaynak sağlayabilme umut edilmektedir.

Özet (Çeviri)

161 ZUSAMMENFASSUNG“ÜBERSETZUNGSKRITISCHE PROBLEMETIK INNERHALB DER UBERSETZUNGSWISSENSCHAFT: DIE TÜRKISCHEN ÜBERSETZUNGEN DES WERK HEINRICH BOLLS 'BILLARD UM HALB ZEHN'”In dieser vorliegenden Arbeit wurde, wie auch schon im Titel ersichtlich, unter dem theoretischen Aspekt versucht den Begriff Ubersetzungswissenschaft und die Grundbegriffe, die in der Ubersetzungswissenschaft eine groBe Rolle spielen, zu definieren. Die nâhere Erlâuterung des Begriffs“literarischer Text”fOhrte dazu, herauszufinden, wie der Übersetzer sich einem literarischen Text zu nahern hat Nach diesen Arbeitsschritten war es angebracht, die eigentliche Arbeit, nâmlich die Übersetzungskritik zu erlautem. Die Ûbersetzungskritik darf sowohl den Prozefl als auch das Resultat einer Übersetzungstâtigkeit nicht unbeachtet lassen. Dementsprechend wurde der Stellenwert der Übersetzungskritik innerhalb der Ubersetzungswissenschaft untersucht. In dieser Arbeit wurde die Methode, die Reifi hinsichtlich der Ubersetzungswissenschaft zur Sprache brachte, angewandt Hierzu wurden methodisch wichtige Aspekte herausgearbeitet, die im folgenden unter neun Punkten dargestellt werden. Die Texte werden unter den gegebenen Aspekten analysiert 1. Die Übereinstimmung des Ausgangstextes mit dem Zieltext. 2. Das Hinzufugen und Auslassen von Sâtzen und Wortern seitens des Übersetzers. 3. Die BerOcksichtigung der dominanten Gegebenheiten im Ausgangstext 4. Die kulturellen und sprachlichen Strukturen, die durch ihre Differenzierung zu Ubersetzungsschwierigkeiten fuhren. 5. Das Übersehen von wichtigen Wortern und Sâtzen durch Unachtsamkeit und Übersetzungsprobleme. 6. Abweichungsfehler durch Vernachlassigung. 7. Verkürzte Sâtze öder Satzteile.162 8. Semantische Abweichungen. 9. Aufbewahrung des strukturellen Aufbaus des Ausgangstextes. Unter den genannten Aspekten wurde die Übersetzung nach zielsprachlich orientiertem Text verglichen. Nach jedem Arbeitsschritt wurden die übersetzten Texte ausgewertet und einige wurden mit neuen Übersetzungsvorschlâgen neu iiberdacht. Dabei wurden lexikalische, syntaktische, semantische und stilistische Eigenschaften rnitberucksichtigt. In der Zusammenfassung wurde dann eine allgemeine Bewertung bewerkstelligt. Zum Abschlufi kann man sagen, daB zwischen dem Ausgangstext und dem Zieltext mehr Differenzierungen bestehen als Gemeinsamkeiten. Diese Differenzierungen sind auch durch subjektive Eingriffe des Übersetzers entstanden. Bei den Übersetzungen ist auffallend, dafl die Übersetzer ihr Sach-, Fach- und Sprachwissen beliebig angewandt haben. Diese Arbeit könnte vielleicht auch als Nachschlagewerk im Übersetzungsunterricht von Nutzen sein.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    665717

    Terminolojiler kıskacındaki çeviribilim

    Translation studies in terminologies' clamp

    ŞAHİN TAŞKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Mütercim-TercümanlıkMersin Üniversitesi

    Çeviribilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMAİL İŞCEN

  2. Tez No

    580962

    Gebärdensprache als multidimensionales translationsfeld: 'Eine kontrastive analyse der Türkischen und Deutschen gebärdensprache'

    Çok boyutlu çeviri alanı olarak işaret dili: 'Türk ve Alman işaret dillerine yönelik karşılaştırmalı bir inceleme'

    NALAN ÖZPINAR

    Yüksek Lisans

    Almanca

    Almanca

    2019

    Mütercim-TercümanlıkEge Üniversitesi

    Almanca Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NİLGİN TANIŞ POLAT

  3. Tez No

    700510

    Seyahat sağlık sigorta poliçelerinin metin özelliklerinin işlevsel çeviri kuramları çerçevesinde çözümlenmesi

    Analysis of textual characteristics of travel health insurance policies within the framework of functional translation theories

    MURAT KAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Mütercim-Tercümanlıkİstanbul Okan Üniversitesi

    Çeviribilim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞEGÜL ANGI

  4. Tez No

    26089

    Kommunikative formelm im Deutschen und im Türkischen

    Başlık çevirisi yok

    MEHMET OSMAN TOKLU

    Doktora

    Almanca

    Almanca

    1993

    Alman Dili ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BATTAL İNANDI

  5. Tez No

    253300

    Çeviribilim gölgesinde sözlü çeviri

    Dolmetschwissenschaft im schatten der übersetzungswissenschaft

    EMRA BÜYÜKNİSAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Mütercim-TercümanlıkMersin Üniversitesi

    Alman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMAİL İŞCEN

Geri Dön