The Picture of Dorian Gray'in diliçi ve dillerarasi çevirileri üzerine kavramsal sorgulamalar
Conceptual reflections on the intra-/inter-lingual translations of The Picture of Dorian Gray
- Tez No: 743359
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE BANU KARADAĞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Mütercim-Tercümanlık, İngiliz Dili ve Edebiyatı, Western Linguistics and Literature, Translation and Interpretation, English Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Diller ve Kültürlerarası Çeviribilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 216
Özet
Bu tezin amacı, Oscar Wilde'ın (1854–1900) The Picture of Dorian Gray adlı eserinin İngiliz kaynak dizgesindeki diliçi ve Türk erek dizgesindeki dillerarası çevirileri üzerine çağdaş çeviribilim yaklaşımları çerçevesinde kavramsal sorgulama odaklı bir inceleme yapmaktır. İncelemenin çıkış noktasını, söz konusu eserin kaynak dizgede üç ayrı metin olarak yayımlanmış olması ve bu üç ayrı metnin, Türk erek dizgesinde farklı çevirilere kaynaklık etmiş olması oluşturmaktadır. The Picture of Dorian Gray ilk kez 1890 yılında Lippincott's Monthly Magazine'de yayımlanarak kaynak dizgeye sunulmuş, 1891 yılında Ward, Lock & Co. tarafından kitap hâlinde basılmış, 2011 yılında ise Nicholas Frankel'ın editörlüğünde The Picture of Dorian Gray: An Annotated, Uncensored Edition başlığıyla Harvard University Press tarafından yayımlanmıştır. Her ne kadar yazar hayattayken yayımlanamamış olsa da 2011 yılındaki baskıyla gün yüzüne çıkarılan metin, eserin Wilde tarafından 1890 yılında Lippincott's Monthly Magazine'e teslim edilmiş hâlidir. Derginin editörleri, geç Victoria çağının hâkim koşulları çerçevesinde, kendilerine ulaşan metnin olduğu hâliyle yayımlanmasını uygun görmemiş ve metni sansüre tabi tutmuştur. Ancak editörler tarafından uygulanan sansür, eserin olumsuz tepkilerle karşılanmasının önüne geçememiştir. Dolayısıyla eser 1890 yılında dergide yayımlanan sansürlü hâli üzerinden Wilde tarafından öz-sansüre tabi tutularak 1891 yılında kaynak dizgeye kitap hâlinde yeniden sunulmuştur. Tezin kaynak dizge bağlamındaki inceleme nesnelerini, yayımlanma sırasıyla 'dergi metni', 'kitap metni' ve 'sansürsüz metin' olarak adlandırılan bu üç ayrı metin oluşturmaktadır. Erek dizge bağlamındaki inceleme nesneleri ise Nihal Yeğinobalı'nın kitap metnini kaynak alan çevirisi (Engin Yayıncılık, 1990), Ülker İnce'nin sansürsüz metni kaynak alan çevirisi (Everest Yayınları, 2014), Belma Aksun'un dergi metnini kaynak alan çevirisi (Ötüken Neşriyat, 2018) ve Ferit Burak Aydar'ın kitap metni ve sansürsüz metin olmak üzere iki ayrı metni kaynak alan çevirisidir (Turkuvaz Kitap, 2019). The Picture of Dorian Gray'in gerek kaynak dizgedeki diliçi gerekse erek dizgedeki dillerarası çevirilerinin incelenmesi, çeviribilim bağlamında kavramlar üzerinden sorgulamaları gündeme getirmekte, gündeme gelen sorgulamalar ise yeni kavramsallaştırmaları mümkün kılabilmektedir. Bu bağlamda eser, diliçi ve/veya dillerarası boyutta tartışmaya açtığı 'yeniden yazım', 'dolaylı çeviri', 'öz-çeviri', 'yeniden çeviri' ve 'derleyici çeviri' kavramları odağında ele alınmaktadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this dissertation is to carry out a conceptual inquiry-oriented analysis of Oscar Wilde's (1854–1900) The Picture of Dorian Gray's intralingual translations in the English source system and interlingual translations in the Turkish target system within the scope of contemporary approaches in translation studies. The motivation for the analysis is that the work in question was published as three separate texts in the source system, and these three separate texts served as sources for different translations in the target system. The Picture of Dorian Gray was first introduced to the source system in Lippincott's Monthly Magazine in 1890, was printed in book form by Ward, Lock & Co. in 1891, and was published by Harvard University Press in 2011 with the title The Picture of Dorian Gray: An Annotated, Uncensored Edition under the editorship of Nicholas Frankel. Although it could not be published in the author's lifetime, the text brought to light through the edition in 2011 is the work's version Wilde delivered to Lippincott's Monthly Magazine in 1890. Under the ruling conditions in the late Victorian era, the editors of the magazine did not agree to the publication of the text they received as it was, and they censored it. Nevertheless, the editors' censorship failed to prevent the work from getting negative reactions. Consequently, the work was reintroduced to the source system in book form in 1891 after being self-censored by Wilde, who worked over its censored version published in the magazine in 1890. These three separate texts—namely, the 'magazine text', the 'book text', and the 'uncensored text', in chronological order of publication—are the objects of study of this dissertation within the context of the source system. The objects of study within the context of the target system, on the other hand, are Nihal Yeğinobalı's translation based on the book text (Engin Yayıncılık, 1990), Ülker İnce's translation based on the uncensored text (Everest Yayınları, 2014), Belma Aksun's translation based on the magazine text (Ötüken Neşriyat, 2018), and Ferit Burak Aydar's translation based on two separate texts—i.e., the book text and the uncensored text—(Turkuvaz Kitap, 2019). The analysis of The Picture of Dorian Gray's both intralingual translations in the source system and interlingual translations in the target system paves the way for conceptual reflections within the scope of translation studies, which, in turn, may enable new conceptualizations. In this regard, the work is examined with a focus on the concepts of 'rewriting', 'indirect translation', 'self-translation', 'retranslation', and 'compilative translation', which it brings forward at the intralingual level and/or interlingual level.
Benzer Tezler
- Picturing Oscar Wilde in the translations of 'The Picture of Dorian Gray'.
Oscar Wilde'ı 'Dorian Gray'in Portresi'nin çevirilerinde resmetmek
ELİF ÖZGE KOÇ YEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Mütercim-TercümanlıkGazi ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASLI ÖZLEM TARAKCIOĞLU
- A comparative analysis of Turkish translations of Oscar Wilde's The Picture of Dorian Gray
Oscar Wilde'ın The Picture of Dorian Gray eserinin Türkçe çevirilerinin karşılaştırmalı analizi
NUR GÜNEŞ UÇAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Batı Dilleri ve EdebiyatıKarabük Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZKAN KIRMIZI
- Oscar Wilde'ın 'Dorian Gray'in Portresi', Hermann Hesse'nin 'Narziss ve Goldmund' ve Nedim Gürsel'in 'Resimli Dünya' adlı eserlerinde narsist mitinin karşılaştırılması
The comparison of the narcissus myth in 'The Picture of Dorian Gray' by Oscar Wilde, 'Narcissus and Goldmund' by Hermann Hesse and 'Resimli Dünya'(Picture World) by Nedim Gürsel
IŞIL KÖYLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Karşılaştırmalı EdebiyatEskişehir Osmangazi ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEDİNE SİVRİ
- The unholy expressions of late Victorian age in Oscar Wilde's the picture of Dorian Gray and Robert Louis Stevenson's the Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde
Oscar Wılde'ın Dorıan Gray'in portresi ve Robert Louıs Stevenson'ın Dr. jekyll ve Bay Hyde'ın Tuhaf Hikayesi'ndeki geç Viktorya dönemi kutsal olmayan ifadeleri
İREM NUR CAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
İngiliz Dili ve Edebiyatıİstanbul Aydın Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESMA TEZCAN
- The picture in Dorian Gray: Object agency and Oscar Wilde's decadent ideas in the picture of Dorian Gray and its screen adaptations
Dorian Gray'deki portre: Dorian Gray'in Portresi ve ekran uyarlamalarında nesne eyleyiciliği ve Oscar Wilde'in dekadanlık fikirleri
EMİNE AKKÜLAH DOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
İngiliz Dili ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNAN AKILLI