Tasarımda otantiklik: Özne-nesne-bağlam ilişkisinde otantikliğin açığa çıkışı
Authenticity in design: Disclosure of authenticity in subject-object-context relation
- Tez No: 743755
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ZEKİ TURAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstri Ürünleri Tasarımı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 369
Özet
Günümüzde özne, teknolojinin ve modernitenin her alanda alıp götürdüğünden endişe ettiği gerçeklik ve doğruluğun arayışında ve talebinde olduğundan, otantiklik artan bir öneme sahiptir. Otantiklik öznelerin kendilerine dönüşlerinde, birbirleri ile ilişkilerinde, nesnelere bakışlarında, kültürleri tecrübelerinde ya da bağlamlarda mevcut olduğundan, bu kavrama pek çok perspektiften bakabilmek mümkündür. Bu tez çalışması kavramın temellendiği felsefi altyapıya kısaca değindikten sonra, asıl ilgi alanı olan özne-nesne-bağlam ilişkilenişinde otantiklik kavramını ele almaktadır. Özne, kendini ifade etmek için otantik bulduğu artefaktları seçmekte, kullanmakta ve tüketmektedir. Dolayısıyla bir artefaktı otantik kılarak ona değer katan özelliklerin neler olduğunun tespit edilmesi tasarım açısından da önem taşımaktadır. Tez çalışmasının birincil hedefi, ürün tasarımının ana çıktısı olan artefaktların otantiklik algısına tasarım penceresinden bakabilmek için bir kavramsal çerçeve oluşturmaktır. Nitel bir çalışma olan bu tezin geneli için fenomenolojik yaklaşım, özgün araştırma için ise temellerini fenomenoloji ve gömülü teoriden alan tematik analiz yöntemi benimsenmiş ve uygulanmıştır. Tematik analiz çalışmasının sonucunda artefaktın otantiklik algısı için ortaya konan çerçeve, hermeneutik fenomenoloji yöntemi rehberliğinde, yarı yapılandırılmış görüşmeler ile değerlendirilmiş ve denenmiştir. Çalışmanın sonucuna göre, otantiklik yalnızca 'var' ya da 'yok' olarak nitelenebilecek ikili bir yapıda değildir, çeşitli katmanlara sahip geniş bir tayftır. Kavramsal çerçeve çalışmasının bulgularına göre, özne tasarım nesnesi olan artefaktın otantikliğini 'biçim, malzeme, üretim süreci, işlev, anlam ve bağlam' katmanlarında değerlendirmektedir ve bu katmanlar kavramsal çerçevenin bileşenlerini oluşturmaktadır. Otantiklik ve tasarım ilişkisi yalnızca artefaktı değil, artefaktın karşısındaki özneyi, özne-artefakt ilişkilenişindeki anlamlandırmayı, ilişkilenişin gerçekleştiği bağlamı da kapsamaktadır ve ancak tüm bu kavramlara bütünsel bir yaklaşımla tanımlanabilir. Bu bütünsel yaklaşımla bakıldığında; bir 'işlev'i yerine getirmek üzere tasarlanmış olan 'biçim'i elde edebilmek için 'malzeme'nin 'üretim süreci'nden geçmesi ile ortaya çıkan ve özne ile bir 'bağlam' içindeki ilişkilenişi neticesinde 'anlam' kazanan artefaktın otantik olup olmadığı da yine bu katmanlarda sahip olduğu niteliklere göre değerlendirilmektedir. Araştırmanın başında tasarım penceresinden bakıldığında soyut, bulanık, dağınık, belli belirsiz bir kavram olan otantiklik, bu tez çalışması ile özneyi, nesneyi ve özne-nesne ilişkisini anlamaya yönelik mevcut teoremler ışığında ortaya çıkan kavramsal çerçeve ile belirginleşmekte, halen soyut bir kavram olsa da bakılan çerçevede bir biçim kazanmaktadır.
Özet (Çeviri)
Today, authenticity has an increasing importance as the 'subject' is in search and demand for the reality and truth, which s/he worries that technology and modernity are taking away. It is possible to look at this concept from many perspectives, since authenticity is present in the self-directedness of the subjects, in their relations with each other, in the way they look at objects, in their cultural experiences or in contexts. After briefly mentioning the philosophical background on which the concept is based, this thesis discusses authenticity in the subject-object-context relationship, which is its main area of interest. The subject chooses, uses and consumes artifacts that s/he finds authentic for self-expression. Therefore, it is also important for the design area to determine the authenticity features that add value to an artifact. The primary objective of the thesis is to create a conceptual framework to be able to look at the authenticity perception of artifacts, which is the main output of product design, from the design perspective. For this thesis, which is a qualitative study, a phenomenological approach has been adopted and the original research was conducted using the thematic analysis method, which is based on phenomenology and grounded theory. The final framework for the authenticity perception of artifacts was evaluated and tested with semi-structured interviews under the guidance of hermeneutic phenomenology method. According to the results of the study, authenticity is not only a dual structure that can be described as 'present' or 'absent', it is a broad spectrum with various layers. The findings of the conceptual framework study shows that the subject evaluates the authenticity of the artifact in the layers of“form, material, production process, function, meaning and context”, which also constitute the components of the conceptual framework. The relationship between authenticity and design includes not only the artifact, but also the subject looking at it, the meaning in the subject-artifact relationship, the context in which the interaction takes place, so it can only be defined with a holistic approach. An artifact comes out of a 'production process' of the 'material' in order to obtain the designed 'form' to fulfill a 'function' and which gains 'meaning' as a result of its relation with the subject in a 'context'. The authenticity evaluation of the artifact depends on the qualities it has in these layers. Authenticity, which was an abstract, fuzzy and vague concept from the design perspective at the beginning, becomes clear with the conceptual framework that emerged as the result of conducted research, in the light of the existing theorems to understand the 'subject', 'object' and 'subject-object relationship'.
Benzer Tezler
- Mimarlıkta otantiklik teknolojileri kartografisi: Teknik aracılar, özneleşmeler ve mimarlık kültürü
A cartography for technologies of authenticity in architecture: Technical media, subject and the culture of architecture
HÜSEYİN FURKAN BALCI
- City promotion by souvenir design: Case of Izmir
Hediyelik eşya tasarımıyla şehir promosyonu: İzmir örneği
DUDU SEREN UZLUER TAPLAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Endüstri Ürünleri Tasarımıİzmir Ekonomi ÜniversitesiTasarım Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET CAN ÖZCAN
- Kastamonu yöresi geleneksel müzik pratiklerinde kemâne
Kemane in Kastamonu region's traditional music practices
BERİL ÇAKMAKOĞLU
Doktora
Türkçe
2017
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SITKI BAHADIR TUTU
- Otantik kentsel mekân olarak zanaat mahalleleri: Galata örneği
Craft neighborhoods as authentic urban place: Galata
YEŞİM HAFİZE DESTİCİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLÇİN PULAT GÖKMEN
- Yaratıcılık sermayeye dönüştüğünde: Tasarım alanında yaratıcı girişimcilik, genç emeği ve güvencesizlik
When creativity becomes capital: Creative entrepreneurship, youth labor and precarity in the design field
SEMİH BİLGİN
Doktora
Türkçe
2024
SosyolojiAnadolu ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FERYAL AYŞİN KOÇAK TURHANOĞLU