Geri Dön

Sağlık okuryazarlığının COVID-19 aşı okuryazarlığına etkisi: Aile sağlığı merkezine başvuran hastalar üzerinde bir uygulama

The effect of health literacy on COVID-19 vaccine literacy: An application on patients admitted to the family health center

PDF İndir

  1. Tez No: 745534
  2. Yazar: SÜMEYRA AKIN
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FUAT YALMAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Sağlık Kurumları Yönetimi, Sağlık Yönetimi, Health Care Management, Healthcare Management
  6. Anahtar Kelimeler: Sağlık Okuryazarlığı, COVID-19, COVID-19 Aşı Okuryazarlığı, Health Literacy, COVID-19, COVID-19 Vaccine Literacy
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Düzce Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 153

Özet

Bu araştırmanın temel amacı, sağlık okuryazarlığı düzeyinin COVID-19 aşı okuryazarlığına olan etkisini tespit etmektir. Araştırmanın evrenini; 2022 yılı Şubat-Mart aylarında Bursa Panayır Aile Sağlığı Merkezine başvuran 18 yaş üstü hasta ve hasta yakınları oluşturmaktadır. Araştırmada kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada; betimleyici istatistikler, açıklayıcı faktör analizi, farklılık testleri, path (yol) analizi teknikleri kullanılmıştır. Toplamda 410 kişiden elde edilen veriler, IBM SPSS Statistic Base 23V ve AMOS paket programları ile değerlendirilmiştir. Araştırmanın değişkenlerini oluşturan“Türkiye Sağlık Okuryazarlığı”(32) ve“COVID-19 Aşı Okuryazarlığı”(12) ölçekleri ile toplamda 44 sorunun Cronbach Alpha katsayıları sırasıyla 0,945, 0,833, 0,936 olarak bulunmuştur. Sağlık okuryazarlığı ölçeğine yönelik uygulanan açıklayıcı faktör analizi sonucunda toplam varyansın %61,868'ini temsil eden 6 faktör bulunmuştur. COVID-19 aşı okuryazarlığı ölçeğinin açıklayıcı faktör analizi sonucunda ise toplam varyansın %56,784'ünü temsil eden 2 faktöre ulaşılmıştır. Sağlık okuryazarlığı ve COVID-19 aşı okuryazarlığı ölçekleriyle elde edilen faktörlere ilişkin;“Bağımsız Örneklemler T Testi”ve“Tek Yönlü ANOVA”testleri yapılmıştır. Bağımsız örneklemler t-testi sonucunda katılımcıların medeni durumu, katılımcıların çevre tavsiyesi ile ilaç kullanım durumu, katılımcıların hekim tarafından reçete edilen ilaçların düzenli kullanım durumu değişkenleriyle ölçek faktörleri arasında yapılan değişkenlerin bazı kategorilerinde anlamlı bir farklılığa ulaşılmıştır. Cinsiyet, herhangi bir sağlık problemi olup olmama ve herhangi bir kronik hastalık olup olmama değişkenleriyle ölçek faktörleri arasında T-testi yapılmış ancak cinsiyet, herhangi bir sağlık problemi olup olmama ve herhangi bir kronik hastalık olup olmama değişkenlerinin tüm kategorilerinde anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Katılımcıların meslek grubu, katılımcıların sağlık problemi olduğunda ilk başvurulan kurum durumu, katılımcıların eğitim grubu değişkenleriyle ölçek faktörleri arasında yapılan ANOVA testi sonucunda bu değişkenlerin bazı kategorilerinde istatiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğuna ulaşılmıştır. Yaş ve gelir düzeyi değişkenleriyle ölçek faktörleri arasında ANOVA testi yapılmış ancak yaş ve gelir düzeyi değişkenlerinin tüm kategorilerinde anlamlı bir farklılık belirlenmemiştir. Araştırmanın path (yol) analiz sonuçlarına göre; Katılımcıların tedavi ve hizmet düzeyini; COVID-19 aşı okuryazarlığı faktörü olan iletişimsel beceriler özelliğinin anlamlı düzeyde ve pozitif yönde; fonksiyonel beceriler özelliklerinin ise pozitif yönde ve istatiksel olarak anlamlı etkilemediği tespit edilmiştir. Katılımcıların hastalıkların korunması sağlığın geliştirilmesi düzeyini; COVID-19 aşı okuryazarlığı faktörü olan iletişimsel beceriler özelliğinin, anlamlı düzeyde ve pozitif yönde; fonksiyonel beceriler özelliklerinin ise pozitif yönde ve istatiksel olarak anlamlı etkilemediği tespit edilmiştir. Katılımcıların sağlıkla ilgili bilgiye ulaşma düzeylerini; COVID-19 aşı okuryazarlığı faktörü olan iletişimsel beceriler özelliğinin, anlamlı düzeyde ve pozitif yönde; fonksiyonel beceriler özelliğinin ise anlamlı düzeyde ve negatif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Katılımcıların sağlıkla ilgili bilgiyi anlama düzeyleri; COVID-19 aşı okuryazarlığı faktörü olan iletişimsel beceriler özelliğinin anlamlı düzeyde ve pozitif yönde; fonksiyonel beceriler özelliklerinin ise anlamlı düzeyde olmadığı ve negatif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Katılımcıların sağlıkla ilgili bilgiyi değerlendirme düzeyi; COVID-19 aşı okuryazarlığı faktörü olan iletişimsel beceriler özelliğini anlamlı düzeyde ve pozitif yönde; fonksiyonel beceriler özelliğinin anlamlı düzeyde olmadığı ve pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Katılımcıların sağlıkla ilgili bilgiyi değerlendirme/kullanma düzeyi; COVID-19 aşı okuryazarlığı faktörü olan iletişimsel beceriler özelliğini anlamlı düzeyde ve pozitif yönde; fonksiyonel beceriler özelliğinin anlamlı düzeyde olmadığı ve negatif yönde etkilediği tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

The main purpose of this research is to determine the effect of health literacy level on COVID-19 vaccine literacy. The universe of the research; It consists of patients over the age of 18 and their relatives who applied to Bursa Panayır Family Health Center in February-March 2022. Convenience sampling method was used in the research. In the research; descriptive statistics, explanatory factor analysis, difference tests, path analysis techniques were used. Data obtained from a total of 410 individuals were evaluated with IBM SPSS Statistic Base 23V and AMOS package programs. The Cronbach Alpha coefficients of 44 questions in total were found to be 0.945, 0.833, 0.936, respectively, with the scales of“Turkey Health Literacy”(32) and“COVID-19 Vaccine Literacy”(12), which constitute the variables of the study. As a result of the explanatory factor analysis applied for the health literacy scale, 6 factors representing 61,868% of the total variance were found. As a result of the explanatory factor analysis of the COVID-19 vaccine literacy scale, 2 factors representing 56,784% of the total variance were reached. Regarding the factors obtained with health literacy and COVID-19 vaccine literacy scales;“Independent Samples T-Test”and“One-Way ANOVA”tests were performed. As a result of the independent samples t-test, a significant difference was reached in some categories of the variables made between the marital status of the participants, the environmental advice of the participants and the use of drugs, the regular use of the drugs prescribed by the physicians of the participants and the scale factors. T-test was performed between the scale factors with gender, having any health problems and having any chronic disease variables, but no significant difference was found in all categories of gender, having any health problem and having any chronic disease. As a result of the ANOVA test conducted between the participants' occupational group, the status of the first resort when the participants had a health problem, the education group variables of the participants and the scale factors, it was found that there was a statistically significant difference in some categories of these variables. ANOVA test was performed between age and income level variables and scale factors, but no significant difference was determined in all categories of age and income level variables. According to the path analysis results of the research; The treatment and service level of the participants; The communicative skills feature, which is the COVID-19 vaccine literacy factor, is significantly and positively; On the other hand, it was determined that functional skills characteristics did not affect positively and statistically significantly. Participants' level of disease prevention and health promotion; The communicative skills feature, which is the COVID-19 vaccine literacy factor, is significantly and positively; On the other hand, it was determined that functional skills characteristics did not affect positively and statistically significantly. Participants' level of access to health-related information; The communicative skills feature, which is the COVID-19 vaccine literacy factor, is significantly and positively; it has been determined that functional skills feature has a significant and negative effect. Participants' level of understanding of health-related information; The communicative skills feature, which is the COVID-19 vaccine literacy factor, is significantly and positively; it was determined that functional skills characteristics were not at a significant level and had a negative effect. Participants' level of evaluation of health-related knowledge; Significantly and positively, the communicative skills feature, which is the COVID-19 vaccine literacy factor; It has been determined that the functional skills feature is not at a significant level and has a positive effect. Participants' level of evaluation/use of health-related information; Significantly and positively, the communicative skills feature, which is the COVID-19 vaccine literacy factor; It has been determined that the functional skills feature is not at a significant level and has a negative effect.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    738438

    Altmış yaş üstü bireylerde demans ve sağlık okuryazarlığının COVID-19 aşısı yaptırma kararı üzerine etkisi

    The effect of dementia and health literacy on the decision to recieve COVİD-19 vaccine in individuals over SİXTY years of age

    EMİNE ARSLANSOY

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Aile HekimliğiSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. HAKAN DEMİRCİ

  2. Tez No

    734450

    Öğretmenlerde COVID-19 aşı okuryazarlığının aşı tutumuna etkisi

    The effect of COVID-19 vaccine literacy on vaccine attitude in teachers

    ENES HIŞIROĞLU

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Aile HekimliğiHitit Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DERYA AKBIYIK

  3. Tez No

    782876

    Aşı okuryazarlığı ile COVID-19 aşısına karşı tutumların incelenmesi: Bir üniversite örneği

    Covid-19 vaccine of university students in the context of health literacy examining attitudes towards COVID-19 vaccine with literacy

    FATMA MUTLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Sağlık Kurumları YönetimiSivas Cumhuriyet Üniversitesi

    Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YILMAZ DAŞLI

  4. Tez No

    910187

    Erişkin bireylerde sağlık okuryazarlığının aşı davranışlarına olan etkisi ve aşılanma davranışına yön veren temel etkenlerin tanımlanması

    Defining the impact of health literacy on vaccination behaviors and the main factors guiding vaccination behavior in adults

    DİLAN YAĞMUR KUTLAY

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    İç HastalıklarıHacettepe Üniversitesi

    İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MİNE DURUSU TANRIÖVER

  5. Tez No

    787283

    Çankırı ilinde aile sağlığı merkezine başvuran 18 yaş ve üzeri bireylerde COVID-19 aşı okuryazarlığının değerlendirmesi

    COVID-19 vaccine literacy in individuals aged 18 and over who applied to the family health center in Çankırı

    AYŞE AYKURT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Sağlık YönetimiÇankırı Karatekin Üniversitesi

    Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SİNAN BULUT

Geri Dön