Geri Dön

Dinî çeviride çevirmen görünürlüğü: Hadislerle İslam örneği

Visibility of the translator on religious translations: The example of Hadislerle İslam

PDF İndir

  1. Tez No: 748921
  2. Yazar: AYŞE ZUHAL SARI
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA BÜŞRA SÜVERDEM
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Çeviri ve Kültürel Çalışmalar Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 145

Özet

Çeviriyle ilgili ilk yazılı kaynakların dinî metin çevirisi sürecinde kaleme alındığı dikkate alınarak tarihin ilk dönemlerinden beri insan hayatının vazgeçilmez unsurlarından olan dinin çeviri faaliyetlerinin de çıkış noktası olduğunu söylemek mümkündür. Çığır açıcı etkileriyle uzun dönem tartışmaların odağı olmuş dinî çeviriler sebebiyle kahraman ilan edilen çevirmenler olduğu gibi idam edilerek canından olanlara da tarih şahitlik etmiştir. Çalışmamızın kuramsal çerçevesinin dayandığı Venuti, Anglo-Amerikan dünya üzerinden çevirmeni görünmez olmaya iten ortamı eleştirerek akıcı metinler üretme baskısının çevirmeni etkilediğini ve kaynak kültürün asimile edilmesine sebep olduğunu savunmuştur. Buna çözüm olarak çevirmeni daha görünür kılacak yabancılaştırma stratejisini öne sürmüştür. Dinî metinlerin çevirisinde ise akıcılığın yerini kaynak metne sadık kalınması baskısı almış ve bu baskı kaynak metne azami ölçüde sadık kalmayı, dolayısıyla azami çevirmen görünürlüğünü zorunlu kılmıştır. Bu hususlar doğrultusunda çalışmamızda son dönemde dilimizde yayımlanmış en kapsamlı hadis eserlerinden biri olan Hadislerle İslam (2013) adlı eser ve Islam Through Hadiths (2020) ismiyle yayımlanan İngilizce çevirisinin İsmail Eriş tarafından çevrilen 1. Cildi, dinî terimlerin çevirisi özelinde Venuti'nin çevirmen görünürlüğü ve yerlileştirme/yabancılaştırma stratejileri ışığında incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda eserdeki yerlileştirme/yabancılaştırma oranları ve çevirmen görünürlüğü oranı belirlenmiş, ayrıca tek strateji kullanımının yeterli olmadığı durumlarda çevirmenin nasıl bir yol izlediği ortaya konmuştur. Çeviribilim ve İlahiyat alanlarını bir araya getirecek bu tür çalışmalar, Çeviribilim açısından yeni kuramsal açılımlara zemin hazırlayabileceği gibi İlahiyat alanına da dinî çeviri kalitesini ve anlaşılırlık düzeyini arttırmak ve böylelikle sahih dinî bilginin aktarımını kolaylaştırmak noktasında katkı sağlayacaktır.

Özet (Çeviri)

Considering the fact that the first written sources about translation were recorded in the process of translation of religious texts, it is possible to state that religion, as an indispensable element of human life since the first periods of history, is also the origin of the translation activities. History has witnessed the translators who were declared heroes as well as the ones who have lost their lives by being executed due to religious translations that have been the focus of discussions for a long time. Venuti, on whose strategies the theoretical framework of this study is based, criticizes the environment through the Anglo-American world, which forces the translator to be invisible, arguing that the pressure to produce fluent texts affects the translator and causes the assimilation of the source culture. As a solution, he suggested the foreignization strategy that would make the translator more visible. On the contrary, in the translation of religious texts, fluency has been replaced with the pressure to be loyal to the source texts, which necessitated maximum loyalty to the source text and thus forced translator's visibility at maximum level. In line with these issues, this study analyzes the first volume of Hadislerle İslam (2013), one of the most comprehensive hadith works published in Turkish recently, and its English translation Islam Through Hadiths (2020) translated by İsmail Eriş, in terms of religious terms and in light of translator's visibility as well as the strategies of domestication and foreignization put forward by Venuti. As a result of the study, the rate of domestication/foreignization strategies and that of translator's visibility were determined. It was also revealed which methods the translator applied in cases when use of a single strategy was insufficient. The studies that will bring the fields of Translation Studies and Islamic theology together shall pave the way for new theoretical initiatives in terms of Translation Studies as well as increasing the quality and clarity of religious translations and thus facilitating transmission of authentic religious knowledge in terms of Islamic Theology.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    462103

    A.S. Puşkin'in 'Maça Kızı'' adlı eseri üzerinden Rusçadan Türkçeye çeviride transformasyon teorisi

    The transformation theory in Russian-Turkish translation through an analysis of A. S. Pushkin's 'The Queen of Spades

    REŞAT YILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    DilbilimGazi Üniversitesi

    Rus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GAMZE ÖKSÜZ

  2. Tez No

    231692

    An analytical approach to equivalency in Orhan Pamuk's English translated novel, My Name is Red, with pedagogical implications

    Orhan Pamuk'un İngilizce'ye çevrilmiş romanı Benim Adım Kırmızı'da eşdeğerliliğe eğitimsel uygulamalarla analitik bir yaklaşım

    NİLGÜN MÜFTÜOĞLU

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2008

    Batı Dilleri ve EdebiyatıKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA NACİ KAYAOĞLU

  3. Tez No

    98520

    Proverbes et locutions dans The Clown and His Daughter de Halide Edib et sa traduction en Français rue de l'epicerie auxmouches

    Proverbs and idioms in The Clown and Daughter by Halide Edib and their comparison with their translations into French

    HANDE SİPAHİ

    Yüksek Lisans

    Fransızca

    Fransızca

    2000

    Fransız Dili ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesi

    Fransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SİBEL BOZBEYOĞLU

  4. Tez No

    189122

    Wirkungsbreite der übersetzungsrelevanten ausgangstextanalyse von Christiane Nord -dargestellt anhand des literarischen werkes el greco malt den großinquisitor von Stefan Andres-

    Christiane Nord'un çeviriye yönelik kaynak metin çözümleme modelinin yazınsal metinler bağlamında geçerliliği -Stefan Andres'in 'El Greco Malt Den Großinquisitor' eseri örneğinde bir inceleme-

    EMEL YİĞİT

    Yüksek Lisans

    Almanca

    Almanca

    2006

    Alman Dili ve EdebiyatıMersin Üniversitesi

    Alman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET GÜNDOĞDU

  5. Tez No

    412094

    İdeolojik çeviri: Tanzimat ve Cumhuriyet Dönemi örneğinde

    Ideological translation: In the example of Tanzimat and Republican Period

    MUHAMMED ZAHİT CAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Mütercim-TercümanlıkSakarya Üniversitesi

    Çeviribilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ŞEREF ATEŞ

Geri Dön