Leâlî Ahmed'in Şerhu Kasîdeti'n-Nûniyye bağlamında kelamcılığı
Theology of Leâlî Ahmed Çelebi in the context of Sharh al-Qasida al-Nūniyya
- Tez No: 749838
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA YILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 147
Özet
Elinizdeki çalışmamız, XVI. yy.'da yaşayan akâid, kelâmi mantık, felsefe, fıkıh, tasavvuf, divan, edebiyat, tefsir alanlarında eserler telif eden ve iyi derecede Farsça ve Arapça bilen Leâlî Ahmed'in görüşlerini Şerhu Kasîdeti'n-Nûniyye eseri bağlamında ortaya koymayı amaçlamaktadır. İstanbul'un ilk kadısı Hızır Bey'in (ö. 863/1459) ilgili dönemde tartışılan felsefî meselelere gönderme yapılarak Hanefî - Mâturîdî anlayış çerçevesinde yazdığı Kasîde-i Nûniyye, şiir şeklinde olan akâid eseridir. Döneminde ve sonrasında ses getiren bir eser olan Kasîde-i Nûniyye hem talebeleri tarafından hem de günümüze değin sonraki asırlarda şerhlere konu olmuş bir metindir. Çalışmamıza konu olan eser, İbn Kemalpaşa'nın talebesi, Manisa'nın Saruhan ilçesinde dünyaya gelen, birçok diyarı gezen, İbn Kemalpaşa'nın emriyle kadılık görevlerinde bulunup Amasya'da vefat eden Leâlî Ahmed Çelebi'nin Kasîde-i Nûniyye üzerine yazılan şerhlerden biridir. Bu çalışmamızda XVI. yy.'da yaşamış güzide bir Osmanlı âlimi ve eserleri gün yüzüne çıkarma, şerh - hâşiye döneminin anlaşılmasına katkıda bulunma, Eşarî - Mâturîdî mezheplerinin söz konusu dönemdeki ilişkilerine ışık tutma hedeflenmektedir. Bu tezimizde, Leâlî Ahmed'in kaynaklarda kendisi hakkında detaylı bilgi olmadığından dolayı kısa bir şekilde hayatı ve muhtevası hakkında özet bir şekilde eserleri hakkında bilgi verip, kelâmî görüşleri, atıfta bulunduğu âlimler, mezhepler, dinlere temas ettik, mezhebi, Ehl-i Bidat'a karşı tavrı, şerh yöntemi izâh etmeye çalıştık, Şerhu Kasîdeti'n-Nûniyye'nin tek nüshası mevcut olduğundan dolayı bu nüshanın özellikleri, âlimimize aidiyeti ve bulunduğu mecmua hakkında bilgi verdik, daha önceki asırlarda akâid metinleri mevcut iken, hatta el-Fıkhu'l-ekber, el-Akîdetü'n-Nesefî, Emâlî, el-Akîdetü't-Tahâvî gibi akâid metinleri üzerine şerhler yazıldığı halde Kasîde-i Nûniyye'nin yazılmasına neden olan hususu belirtmeye gayret ettik ve XVI. yy.'da tartışılan konular beyân etmeye çalıştık.
Özet (Çeviri)
This study aims to reveal the views of Leālī Ahmad, who lived in the 16th century and wrote works in the fields of aqā'id, kalām, logic, philosophy, fiqh, mysticism, divan, literature, tafsīr, and who was fluent in Persian and Arabic, in the context of his work Sharh al-Qasida al-Nūniyya. Written by Hızır Bey, the first qadi of Istanbul, within the framework of the Hanafi - Mâturîdî perspective by referring to the philosophical issues discussed in the relevant period, Qasida al-Nūniyya is an aqâid work in the form of poetry. Having left a great mark both during and after its period, Qasida al-Nūniyya is a text that has been the subject of sharhs both by the master's students and in the following centuries until today. This work is a sharh on the Qasida al-Nūniyya written by Ibn Kemalpaşa's student Leālī Ahmed Çelebi, who was born in Saruhan, Manisa, traveled to many lands, served as a qadi under Ibn Kemalpaşa's orders, and died in Amasya. In our study, we aimed to bring to light a distinguished Ottoman scholar who lived in the XVIth century and his works, to invalidate the negative opinions in the sharh - hashiya period, and to shed light on the relations between the Ashari and Māturīdī madhhabs in this period. Since the sources do not provide detailed information about Leālī Aḥmad, in this thesis, we have briefly given information about his life, the content of the work, and his other works, and touched upon his theological views, the scholars, madhhabs, and religions to which he refers. We also tried to explain the madhhab, its attitude towards Ahl al-Bidat, and its method of sharh. Moreover, since there is only one copy of Sharh al-Qasida al-Nūniyya, we have given information about the characteristics of this copy, its belonging to our scholar, and the collection in which it is included. Although there were aqāid texts in previous centuries, and even sharhs were written on aqāid texts such as al-Fiqh al-Akbar, al-Aqīda al-Nasafī, al-'Amālī, and al-Aqīda al-Tahāwī, we have endeavored to indicate the reason for the writing of Qasida al-Nūniyya and tried to explain the issues discussed in the 16th century.
Benzer Tezler
- Seyyid Ahmed b. Mustafa es-Sârûhânî El-Leâlî'nin Şerhü Kasîdeti'l Münferice'si
By Seyyid Ahmed b. Mustafa es-Sârûhânî el-Leâlî commentary Qasideti'l Münferice
RABİA ALTUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinSivas Cumhuriyet Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİM YILDIZ
- Kaside-i Bürde'nin Türkçe şerh ve tercümeleri
The Turkish explanations and translations of Qaseedah al-Burdah
EBUBEKİR SIDDIK ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA İSEN
- Mustafa Bin Şuca'nın Nesrü'l-Leali şerhi (İnceleme-metin)
Mustafa Bin Şuca'nin Nesrü'l-Leali şerhi
AHMET OĞUZ ALTUNAĞA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıCelal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM CEYHAN
- Seyyid Ahmed b. Mustafa el-Le'âlî ve Şerhu'l-Emsile adlı eseri (İnceleme ve tahkik)
Sayyıd Ahmed b. Mustafa Es-Saruhânî Al-La'âlî And His work named Sharh Al-Amthila
BAHATTİN ABAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Doğu Dilleri ve EdebiyatıErzincan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN TÜLÜCE
- Le'âlî Ahmed Çelebi B. Mustafa Saruhânî'nin Kânûnu'l-ʿavâmil ve Burhânü'l-mesâil adlı eserinin tahkiki
Le'ālī Ahmed Çelebi B. Mustafa Saruhānī and critical edition his work named Kānūnu'l-ʿavāmil ve Burhānu'l-mesāil
ŞEYMA SAVAŞ DEVECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Doğu Dilleri ve EdebiyatıUşak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN EGE