Terceme-i Şerhu'l Fi Şerh-i Risale-i İbn Zeydun (inceleme-tenkitli metin-sözlük-tıpkıbasım)
Terceme-i Şerhu'l Fi Şerh-i Risale-i İbn Zeydun (review-criticized text-dictionary-likeprint)
- Tez No: 751528
- Danışmanlar: PROF. İBRAHİM HALİL TUĞLUK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: İbn Zeydûn, İbn Nübâte, Karahalil-zâde, Hezl, Şerh, Tercüme, İbn Zeydûn, İbn Nübâte, Karahalil-zâde, Hezl, Şerh, Translation
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Adıyaman Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 947
Özet
Hezliyyât kelimesi şaka, mizâh manasında Arapça hezl kökünden türemiştir. Hezliyyât ciddi mevzuların mizahî bir üslûpla ele alındığı bir türdür. Arap, Fars ve Türk edebiyatlarında bu türde kaleme alınmış eserler vardır. Bu eserlerden biri de İbn Zeydûn er-Risâletü'l-Hezliyye risâledir. İbn Zeydûn er-Risâletü'l-Hezliyye risâlesini, vezir Âmir b. İbn Abdûs'a hitaben sevgilisi Vellâde'nin ağzından alaycı bir dille kaleme almıştır. Memlükler döneminin önemli âlim ve ediplerinden olan İbn Nübâte el-Mısrî Endülüs edebiyatına küçük yaşlarda ilgi duymaya başlamış ve Endülüs edebiyatıyla ilgili ürünler ortaya koymuştur. Serhu'l-'uyûn isimli eserinde İbn Nübâte, Endülüslü şair İbn Zeydûn'un yazdığı hezliyyât türü risâleyi şerh etmiştir. Karahalil-zâde diye anılan Mehmed Said Efendi İbn Zeydûn'un risâlesine İbn Nübâte el-Mısrî'nin yaptığı şerhin tercümesi olan aynı zamanda bizim de tez çalışmamız olan Terceme-i Şerhu'l-'Uyûn Fî Şerh-i Risâle-i İbn Zeydûn eseriyle ünlüdür. Terceme-i Şerhu'l-'Uyûn Fî Şerh-i Risâle-i İbn Zeydûn adlı tez çalışmamız giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Eserimizin Giriş bölümde genel olarak Klâsik Türk Edebiyatı'nda şerh geleneğinden, Klâsik Türk edebiyatı'nda hezlden, İbn Zeydûn'un hayatı, edebî kişiliği, eserlerinden bahsedildikten sonra İbn Nübâte'nin hayatı, edebî kişiliği ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmamızın birinci bölümünde Mehmed Said Efendi'nin hayatı, edebî kişiliği ve eserleri ele alınmıştır. İkinci bölümde ise eser üslûp, muhtevâ ve şekil olarak incelenmiştir. İnceleme bölümünden sonra metnin transkripsiyon alfabesinden yararlanarak çevirisi yapılmıştır. Metnin çevirisinin ardından tıpkıbasımına da yer verilmiştir. Metnin tıpkıbasımından sonra Terceme-i Şerhu'l-'Uyûn Fî Şerh-i Risâle-i İbn Zeydûn eserinde geçen kelime düzeyinde yapılan veriler metnin lügâti olarak eklenmiştir. Çalışmanın sonunda, tezi hazırlarken istifade edilen çalışmalar ve eserler kaynakça bölümünde sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The Word“Hezliyyât”derived from the Arabic stem“hezl”in the meaning of joke, humor. Hezliyyât is a genre which handles serious matters in a humorous manner. Arabic, Persian and Turkish Literature have some works in the mentioned genre and one of these works is“İbn Zeydûn er-Risâletü'l-Hezliyye epistle. İbn Zeydûn er-Risâletü'l-Hezliyye was written addressed to vizier Âmir b. İbn Abdûs by his love ”Vellâde“ in a humorous manner. İbn Nübâte el-Mısrî who was one of the notable scholar and literary man of Mamluk Period had an interest in the literature of al- Andalus since his childhood and produced Andalusi literary works. In his own work work ”Serhu'l-'uyûn“, İbn Nübâte paraphrased the epistle which is written in the genre ”hezzliyat by the Andalusian poet İbn Zeydun“. Mehmet Said Efendi mentioned as Karahalil-zâde is well-known for his translation ”Terceme-i Şerhu'l-'Uyûn Fî Şerh-i Risâle-i İbn Zeydûn“ which is also the subject of our thesis study. The mentioned work is the translation of the paraphrase made by İbn Nübâte el-Mısrî for the epistle of İbn Zeydun. Our thesis study ”Terceme-i Şerhu'l-'Uyûn Fî Şerh-i Risâle-i İbn Zeydûn“ consists of introduction and two chapters. The Introduction includes paraphrasing tradition and ”hezl“ in the Classical Turkish Literature, life of İbn Zeydûn, his literary characteristics and his works. The first chapter of our thesis study handles the life of Mehmed Said Efendi, his works and literary characteristics, while the wording, content and form of the work are analyzed in the second chapter. After the analysis, the text was translated with the help of transcription alphabet. Our thesis also gives place to facsimile beside the translation. Following facsimile, a glossary consisting of the words in the work ”Terceme-i Şerhu'l-'Uyûn Fî Şerh-i Risâle-i İbn Zeydûn“ were added to the text. The works and studies used for the thesis are found in the ”references" part .
Benzer Tezler
- Ahmed bin Muhammed Mağnîsînin Terceme-i Cezerî isimli eserinin tecvid literatüründeki yeri
The place of Ahmed bin Muhammed Magnisi's 'Terceme-i Cezerî'in tajwid literature
MUSTAFA GÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ ÇİFTCİ
- Kitâb-i Fârsî fî Fenni'l-Elhân ve 15.yy mûsikî nazariyâtındaki yeri ve önemi
Kitab Farsi fi Fan al-Alhan and its place and importance in 15th century music theory
SAYED MOHAMMADTAGHI HOSSEİNİ
Doktora
Türkçe
2021
Müzikİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UBEYDULLAH SEZİKLİ
- Muhammed Nûru'l-Arabî'nin el-Envâru'l-Muhammediyye fî Şerhi Risâleti'l-Vücûd adlı eserindeki tasavvufî görüşleri
The sufistic views of Muhammed Nûru'l-Arabî in el-Envâru'l-Muhammediyye fî Şerhi Risâleti'l-Vucûd
ERKAN ALAGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinAkdeniz ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ÖGKE
- Keşan'lı Süleyman Zâti ve XVIII. asırda celvetilik
Suleyman Zati from Keşan and jilwatiyya path in the eighteenth century
SELAMİ ŞİMŞEK
- Çerkeşîzâde Mehmed Tevfîk Efendi'nin Risâletü'l-Hamîdiyye-Risâle Fî' Kabûli't-Tevbe adlı eserinin tahlil, tercüme ve ilmi neşri
Analysis, translation and scientific publication of Çerkeşîzâde Mehmed Tevfîk Efendi's work named Risâletü'l-Hamîdiyye-Risâle Fî Kabûli't-Tevbe
KADİR İNCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinTrakya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET FATİH SOYSAL