Çocuk romanlarındaki çocuk kahramanların toplumsal cinsiyetbağlamında sosyal beceri temsillerinin incelenmesi
Investigation of social skills representations of child heroes in children's novels in context of gender
- Tez No: 753052
- Danışmanlar: DOÇ. YASEMİN ESEN, DOÇ. MUSTAFA SEVER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitimin Kültürel Temelleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Güzel Sanatlar Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 255
Özet
Çocuk kitapları, çocuğa erken yaşta toplumsal normların ve değerlerin sunulduğu bir araç niteliği taşıdığı için toplumsal cinsiyetin inşasında önemli bir rol oynar. Toplumsal cinsiyet kimliğinin gelişiminde önemli rol oynayan çocuk kitaplarında toplumsal cinsiyete ilişkin kalıpyargılarla yüklü açık ve örtük iletiler olduğu, özellikle kadınların ve kız çocukların sınırlı rollerle ve özelliklerle betimlendiğini ortaya koyan çok sayıda araştırma söz konusudur. Çocuklar için yetişkinler tarafından hazırlanan kitapların, çocukların toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin kalıplarını güçlendirebilme ya da kalıplaşmış toplumsal cinsiyet rollerine meydan okuyacak seçenekler sunarak bu kalıpları kırabilme işlevleri, alanyazındaki önemli tartışma konularından biri olmaya devam etmektedir. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasında çocukların, toplumsal cinsiyet rollerini ve kalıpyargılarını sorgulayabileceği nitelikli çocuk kitapları ile buluşturulması önemlidir. Bu çalışmanın amacı, çocuk romanlarındaki çocuk kahramanların toplumsal cinsiyet bağlamında sosyal beceri temsillerinin incelenmesidir. Nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde doküman analizi deseninde gerçekleştirilen bu araştırmanın veri kaynağını ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenen 2010-2017 yılları arasında basılan ve 8-10, 10-12 yaş aralığındaki çocuklarına seslenen 32 telif ve 32 çeviri olmak üzere toplam 64 çocuk romanı oluşturmaktadır. Verilerin çözümlenmesinde içerik çözümlemesi tekniği kullanılmıştır. Araştırmada bağlam birimi olarak“izlek”(tema) seçilmiştir.“Atılganlık becerileri”,“sosyal uyum becerileri”ve“eleştirel düşünme becerileri”ana temaları ve alt kategorilerin yorumlanmasında sıklık (frekans) ve yüzde puanlarından yararlanılmıştır. 8 Bu araştırmadan elde edilen bulgulara göre, çalışma kapsamında incelenen telif çocuk romanlarında kız çocuk kahramanlar, atılganlık becerilerinde daha etkin temsil edilirken sosyal uyum becerileri ile eleştirel düşünme becerilerinde kız ve oğlan çocuk kahramanlar benzer özellikler taşımaktadır. Çeviri çocuk romanlarında kız çocuk kahramanlar, sosyal uyum becerilerinde daha etkin temsil edilirken atılganlık ve eleştirel düşünme becerilerinde kız ve oğlan çocuk kahramanlar benzer özellikler taşımaktadır. Çeviri çocuk romanlarındaki kız çocuk kahramanlar sosyal uyum becerilerinde, telif çocuk romanlarındaki kız çocuk kahramanlar ise eleştirel düşünme becerilerinde daha etkin temsil edilmiştir. Atılganlık becerilerinde telif ve çeviri çocuk romanlarındaki kız çocuk kahramanlar arasında farklılık bulunmamaktadır. Çeviri çocuk romanlarındaki oğlan çocuk kahramanları, atılganlık becerileri ile sosyal uyum becerilerinde daha etkin temsil edilmiştir. Eleştirel düşünme becerilerinde telif ve çeviri çocuk romanlarındaki oğlan çocuk kahramanlar arasında farklılık izlenmemektedir.
Özet (Çeviri)
Children's books play an important role in the construction of gender, as they are tools through which social norms and values are presented to children at an early age. There are many studies revealing that there are explicit and implicit messages loaded with gender stereotypes in children's books, which play an important role in the development of gender identity, and that especially women and girls are depicted with limited roles and characteristics. The functions of books prepared by adults for children to strengthen the stereotypes of children or to break these stereotypes by offering options to challenge stereotypical gender roles continue to be one of the important topics of discussion in the literature. Bringing children together with quality children's books where they can question their gender roles and stereotypes is important in ensuring gender equality. The aim of this study is to examine the representations of social skills of child heroes in children's novels in the context of gender. The data source of this research, which was carried out in the document analysis design within the framework of the qualitative research approach, consists of a total of 64 children's novels, 32 copyrighted and 32 translated, published between 2010-2017 and addressed to children aged 8-10, 10-12, determined by criterion sampling method. Content analysis technique was used to analyze the data. In the research,“track”(theme) was chosen as the context unit. Frequency (frequency) and percentage scores were used to interpret the main themes and sub-categories of“assertiveness skills”,“social adaptation skills”and“critical thinking skills”. According to the findings obtained from this research, while the girl heroines are represented more effectively in assertiveness skills in the copyrighted children's novels examined within the scope of the study, the girl and boy heroines have similar characteristics in social adaptation skills and critical thinking skills. In translated children's novels, girl heroines are represented more effectively in social adaptation skills, while girls and boys have similar characteristics in assertiveness and critical thinking skills. Girl heroines in translated children's novels were represented more effectively in social adaptation skills, and girl heroines in copyrighted children's novels were more effectively represented in critical thinking skills. There is no difference between the heroines in copyright and translated children's novels in terms of assertiveness skills. Heroes in translated children's novels were represented more effectively in assertiveness skills and social adaptation skills. There is no difference in critical thinking skills between boy heroes in copyright and translated children's novels.
Benzer Tezler
- Türk ve Batı çocuk edebiyatı yapıtlarının karakter çerçevesi bağlamında incelenmesi
Examination of Turkish and Western children's literature books in the context of character
SUPHİ GÜNEŞ ALAMDAR
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitimin Kültürel Temelleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDAT SEVER
- Gabrielle Wohmann'ın romanlarına eleştirel yaklaşım (tematik-teknik bir araştırma)
Eine temastic -technische untersuchung zu den romanen von Gabriele Wohmann
GÜRSEL UYANIK
- Das frauenbild in den werken 'Kadının Adı Yok', 'Aslında Aşk da Yok' von Duygu Asena und in den werken 'Die Liebhaberinnen' und 'Die Klavierspielerin' von Elfriede Jelinek
Duygu Asena'nın 'Kadının Adı Yok' ve 'Aslında Aşk da Yok' eserleriyle Elfriede Jelinek'in 'Die Liebhaberinnen' ve 'Die Klavierspielerin' adlı eserinde kadın imajı
DİLEK AKAY
Yüksek Lisans
Almanca
1998
Alman Dili ve EdebiyatıUludağ ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HİKMET UYSAL
- Ahmet Mithat Efendi'nin romanlarında çocuğa görelik ilkesi ve erdemler
The principle of child relativity and virtues in Ahmet Mithat Efendi's novels
ÖMER TİMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimSiirt ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAHİT EPÇAÇAN