Erken modern ve modern dönemde (1644-1911) Çin'de bilimsel metin çevirilerinin gelişimi
The development of scientific text translations in China in the early modern and modern period (1644-1911)
- Tez No: 754034
- Danışmanlar: PROF. DR. GİRAY FİDAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çeviri ve Kültürel Çalışmalar Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 270
Özet
Dil, kültürün güçlü bir yansımasıdır. Dolayısıyla çeviri olgusu, sadece diller arası değil kültürler arası olarak da gerçekleşen sözlü ve yazılı aktarımların tümüdür. Çin, köklü tarihi ve kültürünü diline yansıtan ülkelerin başında gelmektedir. Çeviri tarihi açısından ele alındığında Çin'de üç önemli çeviri dönemi göze çarpmaktadır. Bunların ilki Budizm'in Çin'e gelişiyle birlikte dini metin çevirileriyle başlamıştır. İkinci dönem, 16. ve 17. yüzyıllarda Cizvit misyonerlerin Katolik inancını yayma çabalarıyla devam etmiştir. Bu dönemde dini metinlerin yanı sıra bilimsel metin çevirileri de yapılmaya başlanmıştır. Üçüncü dönem 19. ve 20. yüzyıllarda ağırlıklı olarak Batı bilimsel metinlerinin çevrilmesinden oluşmaktadır. Böylece ülkede Batılılaşma/modernleşme sürecinin başladığı kabul edilmektedir. Merkez ülke anlamındaki“zhongguo (中国)”kelimesiyle Çinliler uzun yıllar kendilerini“göğün altındaki tek ulus”, imparatorlarını“göğün oğlu”ilan etmiş ve Çinli olmayanlara“yabancı, el”anlamında“barbar”ifadesini kullanmışlardır. Tek ulus olduğunu iddia eden ülke, yabancılara ve onların fikirlerine de kendini kapatmıştır. Zamanla yönetimin zayıflaması ve savaşlarda alınan ağır yenilgiler ülkeyi dış dünyaya açılmaya zorlamıştır. Bu süreçte Çin, Batı bilimini kendi geleneksel değerleriyle harmanlayarak ondan faydalanmayı uygun bulmuştur. Kısacası Çin'in modernleşme sloganı“temel olarak Çin öğretisi, uygulama için Batı öğretisi”anlamında“Zhongti Xiyong (中体西用)”şeklinde ifade edilmiştir. Böylece erken modern ve modern dönemde (1644-1911), Çin'de bilimsel çalışma ve araştırmalarda ileri düzey gelişmeler yaşanmıştır. Yeni araştırmalar eski bilgilerin tekrar incelenmesine yol açmış, Çinliler bir dönem Batı öğretisini yaymak, sonraki dönem de Çin öğretisini savunmak için bilimin Çin kökenli olduğunu belirttikleri“Xixue Zhongyuan (西学中源)”iddiasını ortaya atmışlardır. Bu çalışmanın amacı, modern bilimin oluşumunu ve“西学中源”iddiasını Çin'de çeviri tarihi üzerinden ele almaktır. Bu amaca uygun şekilde çalışma araştırmasında konu ile ilgili basılı, online kitaplardan, tezlerden, veri tabanları ve açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılarak Çin'de bilimsel metin çevirilerinin gelişimi incelenmiştir. Bu doğrultuda, Çin'in çeviri aracılığıyla bilimde modernleşmeye başladığı, Batı'yı belirli çerçevede kendi özünü kaybetmeden kabullendiği ve“西学中源”iddiasını ilk olarak kendi gelenekselci halkına Batı bilimini kabul ettirme fikriyle ortaya attığı sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Language is a strong reflection of culture. Therefore, the phenomenon of translation is the totality of oral and written transmissions that take place not only between languages but also between cultures. China is one of the countries that intensively reflects its long history and culture in its language. Looking at Chinese translation history, three important translation periods stand out in this country. The first period began with the translation of religious texts with the arrival of Buddhism in China. The second period continued with the efforts of Jesuit missionaries to spread Catholicism in the 16th and 17th centuries. In this period, scientific texts were translated in addition to religious texts. The third period consists mainly of the translation of Western science in the 19th and 20th centuries. So, it is considered that the process of Westernization/modernization started in the country. Using the word“zhongguo (中国)”, which stands for the central country, the Chinese for many years declared themselves“the only nation under heaven”, their emperor“the son of heaven”, and used the term“barbarian”to mean“foreign”for non-Chinese. The country -that claims to be the only nation-, has also closed itself to foreigners and their ideas. The weakening of the government over time and heavy defeats in wars forced the country to open up to the outside world. In this process, China found it appropriate to combine Western science with its own traditional values and benefit from it. In other words, China's modernization motto is“Zhongti Xiyong (中体西用)”, which means“Chinese learning as substance, Western learning for application.”Thus, in the early modern and modern periods (1644-1911), there were advanced developments in scientific research and teaching in China. New researches led to re-examine old informations, and the Chinese made the claim of“Xixue Zhongyuan (西学中源)”, which states that science is of Chinese origin, to spread Western learning for one period and defend Chinese learning in the next period. The purpose of this study is to investigate the origin of modern science and the assertion“西学中源”through the history of translation in China. To this end, the development of scientific text translations in China was examined using information from printed and online books, dissertations, databases and open sources on the subject of the study. In this direction, it was found that China has begun to modernize science through translation and accept the West without losing its essence in a certain framework, and in fact“西学中源”with the idea of claiming that Western science is accepted by its own traditionalist people.
Benzer Tezler
- Modernite ve hareket kavramlarının yolun tanımladığı mekânsal oluşumlar üzerinden irdelenmesi
The evaluation of modernity and mobility concepts over the spatial formations described by road
CEMRE ŞAHİN KAZICI
- The formation of the European culture in the early modern period and the interaction between Europe and ottoman art
Erken modern dönemde Avrupa kültürünün oluşumu ve Avrupa ile osmanlı sanatı arasındaki etkileşim
ZEYNEP DİKMEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Università degli studi di Roma Tor VergataSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARNOLD NESSELRATH
- Erken modern Avrupa'da diplomasinin gelişiminde Osmanlı İmparatorluğu'nun etkisi
The influence of the Ottoman Empire on the development of diplomacy in early modern Europe
ENES YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Uluslararası İlişkilerİstanbul ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAMIK SİNAN TURAN
- Public and private property claims in the Ottoman Empire: The Beytülmal and its institutionalization in the early modern period
Osmanlı İmparatorluğu'nda kamu ve özel mülkiyet hakları: Beytülmal ve erken modern dönemde kurumsallaşması
AYŞEGÜL ÇİMEN
- Uygulamalı etik başlığı altında tıbbi araştırmalarda etiğin rolü ve tabibin ahlaki değerinin tarihi
The role of ethics in medical research as part of applied ethics and the history of moral values for physicians
RABİA TUBA GÜÇEL PİRİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Deontoloji ve Tıp TarihiPamukkale ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİKRİ GÜL