Diyarbakır şehrinin kültürel coğrafyası (Maddi kültür ögelerine göre)
Cultural geography of Diyarbakir city (According to material culture elements)
- Tez No: 757047
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALPEREN KAYSERİLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 229
Özet
Diyarbakır, Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Dicle Bölümünde yer almaktadır. Diyarbakır şehri Karacadağ'dan çıkan bazaltlarla kaplı platonun kenarı ile Dicle Nehrinin yanında kurulmuştur. İlin batısında Adıyaman, Şanlıurfa, Malatya; doğusunda Muş ve Batman, güneyinde Mardin; kuzeyinde Elâzığ ve Bingöl ili ile çevrilidir. İlin kuzey kesiminde Güneydoğu Toroslar, güneyinde Mardin-Midyat eşiği, batısında Karacadağ yer almaktadır. Diyarbakır Anadolu ile Mezopotamya arasında geçiş özelliğine sahip olduğu için birçok uygarlığa ev sahipliği yaparak önemli bir ticaret merkezi olmuştur. Bugün Diyarbakır şehri, geleneksel evlerin olduğu yer ve yeni Diyarbakır olmak üzere iki kesimden oluşmaktadır. Şehrin ilk yerleşim yeri daha çok surlarla çevrili alandan oluşurken, yeni şehir ise Cumhuriyet döneminde surların dışında şehrin kuzeyinde gelişme göstermiştir. Türkiye Cumhuriyeti döneminde demiryolu ve karayollarının yapılması ile şehir hızlı bir şekilde gelişmeye başlamıştır. Bu çalışma Diyarbakır Şehri'nin kuruluş yerinin fiziki coğrafya şartları ve bu şartları kendi lehine çevirebilmek için, Diyarbakır'da yaşayan insanların geçmişten günümüze kadar getirmiş olduğu kültürel birikimin ve kültürel peyzajın ortaya konulmasını amaçlamaktadır. Nitel araştırma yöntemleri kapsamında gerçekleştirilecek olan bu çalışmada Etnografik araştırma yöntemlerinden faydalanılmıştır. Veri toplama araçlarından olan yerinde gözlem metodu ile sözlü ve yaşayan kültürden faydalanabilmek amacıyla yapılandırılmamış görüşme formları kullanılmıştır. Saha araştırmaları tamamlandıktan sonra gözlem ve görüşmeden elde edilen veriler içerik analizi ile yazılı kaynaklardan elde edilen veriler doküman analizi verileri ile değerlendirilip yorumlanmıştır. Diyarbakır Şehri'nin, kendine özgü olan geleneksel evleri Türk evi ve Mezopotamya kültürünün harmanlanması ile oluşturulduğu ve kendi içerisinde özgün bir değere sahip olduğu ortaya çıkmaktadır. Genel olarak İslam dini ve Türk kültürünün izlerinin görüldüğü bu geleneksel meskenlerde, sıcak iklimin olumsuz şartlarına karşı alınan tedbirler ve bölgenin fiziki yapısı ile uyum içinde olan mimari yapılarda fiziki ve beşerî coğrafya şartlarının etkili olduğu görülmektedir. Giyim kuşam kültürü ve Gastronomi Kültürü de doğa şartlarının etkisi ve insanlarının kültür birikimiyle şekillendiği görülmektedir.
Özet (Çeviri)
Diyarbakir is located in the Tigris Section of the Southeastern Anatolia Region. The city of Diyarbakir was established next to the side of the plateau covered with basalts originating from Karacadağ and next to the Tigris River. In the west of the province, Adıyaman, Şanlıurfa, Malatya; Muş and Batman to the east, Mardin to the south; It is surrounded by the provinces of Elazig and Bingol in the north. Southeastern Taurus Mountains are located in the northern part of the province, Mardin-Midyat threshold is located in the south, and Karacadağ is located in the west. Diyarbakir has been an important trade center by hosting many civilizations as it has the feature of transition between Anatolia and Mesopotamia. Today, the city of Diyarbakir consists of two parts, the traditional houses and the new Diyarbakir. While the first settlement of the city consisted mostly of the area surrounded by walls, the new city developed in the north of the city outside the walls during the Republican period. The city started to develop rapidly with the construction of railways and highways during the Republic of Turkey. This study aims to reveal the cultural accumulation and cultural landscape that the people living in Diyarbakir have brought from the past to the present, in order to turn these conditions in their favor and the physical geographical conditions of the place of establishment of the City of Diyarbakir. Ethnographic research methods were used in this study, which will be carried out within the scope of qualitative research methods. Unstructured interview forms were used in order to benefit from oral and living culture with the on-site observation method, which is one of the data collection tools. After the field studies were completed, the data obtained from the observation and interview were evaluated and interpreted with the content analysis and the data obtained from the written sources with the document analysis data. It turns out that the city of Diyarbakir was created by blending its unique traditional houses, Turkish house and Mesopotamian culture, and it has a unique value in itself. It is seen that physical and human geography conditions are effective in the measures taken against the negative conditions of the hot climate and the architectural structures in harmony with the physical structure of the region in these traditional dwellings, where the traces of Islamic religion and Turkish culture are generally seen. It is seen that the culture of clothing and the culture of gastronomy are shaped by the influence of natural conditions and the cultural accumulation of its people.
Benzer Tezler
- Diyarbakır tarihi ve kitabeleri (VII. ve XVI. yüzyıllar arası)
History and writings of Diyarbakır (Between the VII. and XVI. centuries)
AHMET CULUM
- 293 Numaralı Diyarbekir Şer'iyye Sicili transkripsiyon ve değerlendirmesi
Transcription and evaluation Court Records (293 Numbers) of Diyarbekir
VAHYETTİN ÖNER
- Somut olmayan kültürel miras değerlerinin Diyarbakır ve Mardin turizmine etkisi: Tur operatörleri ve rehberler üzerinden bir araştırma
The effect of intangible cultural heritage values on Diyarbakır and Mardin tourism: Research on tour operators and guides
AYŞE GÜL ÖNCÜLOKUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TurizmBatman ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA DOĞAN
- Tarihsel süreçte Silvan (Meyyafarikin) şehrinin gelişimi
The development of the city Silvan (Meyyafarikin) in historical process
AMİNE KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sanat Tarihiİstanbul ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE DENKNALBANT ÇOBANOĞLU