Yoksul ve başarılı öğrenciler: akademik direncin oluşumundaki sosyolojik etkenler
Poor and successful students: sociological factors in the formation of academic resilience
- Tez No: 757467
- Danışmanlar: PROF. DR. ZAFER ÇELİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
Eğitimde fırsat eşitsizliği çalışmaları yoksul öğrencilerin büyük oranda akademik alanda başarısız olduğunu gösterse de akademik dirençliliğe ilişkin çalışmalar istatistiki olarak azınlıkta olan hem yoksul hem de başarılı olan öğrenciler üzerine odaklanmaktadır. Bu araştırmada dirençli öğrencilerin yoksulluklarından kaynaklı dezavantajlarına rağmen içinde bulundukları eşitsizlik sarmalından nasıl çıktıkları sosyolojik bir perspektifle incelenmiştir. Araştırmanın katılımcı grubunu LGS'de ilk yüzde beşlik dilime girerek Ankara'da fen lisesi kazanmış olan ve ekonomik olarak yoksul bir aileden gelen 10 dirençli lise öğrencisi oluşturmaktadır. Yaşanmış farklı tecrübeleri keşfetmek ve derinlemesine analizler yapabilmek adına amaca yönelik örneklem kullanılan bu nitel araştırmada sorular yarı yapılandırılmış görüşme tekniğiyle hazırlanmış ve süreç içerisinde katılımcılardan alınan yanıtlar doğrultusunda yeni sorular tasarlanmıştır. Temel nitel araştırma olarak tasarlanan bu çalışmada MAXQDA programı aracılığıyla kodlamalar yapılmıştır. Çalışmanın teorik çerçevesinin oluşturulmasında öğrenci dirençliliğine ilişkin literatürün sağladığı teorik çerçeveden ve Bourdiue'nun sermaye türlerinden yararlanılmıştır. Katılımcıların aile içerisinde anneleriyle kurdukları samimi ilişkilerin ve annelerin çocuklarının ders çalışmalarına yönelik izledikleri stratejilerin akademik dirençliliği olumlu yönde etkilediği görülmüştür. Bununla birlikte katılımcıların bir kısmının kendileri gibi akademik başarısı yüksek kardeşlere sahip olduğu ve bu dirençli abilerin veya ablaların evde bir öğretmen rolü üstlenerek katılımcıların akademik birikimlerini arttırdıkları gözlemlenmiştir. Bazı ebeveynlerinin çocuklarını oturdukları mahalledeki olumsuz akran etkisinden korumak adına onların arkadaş çevresini farklı şekillerle kısıtlama stratejileri geliştirdikleri bulgulanmıştır. Genellikle okul ve öğretmenlerle iyi ilişkiler geliştiren bu öğrencilerin kendileri gibi başarılı olan akranlarıyla arkadaşlık kurdukları ve başarı üzerine inşa ettikleri sosyal kimliğin getirdiği statüyü kaybetmemek adına daha çok ders çalıştıkları görülmüştür. Sosyal sermaye ağında yer alan insanların özellikle ebeveyn vefatı veya ebeveyn mahkumiyeti gibi zor durumlarda sağladıkları maddi desteklerin katılımcıları daha derin bir yoksulluğun getireceği riskler karşısında koruduğu tespit edilmiştir. Araştırmada en temelde akademik dirençliliğin tesadüfi bir şekilde ortaya çıkmadığı; ders çalışma alışkanlığı kazanmalarında etkili olan aile, okul ve sosyal çevre gibi toplumsal etkenlerin akademik dirençliliğin oluşmasına zemin hazırladığı sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Studies dealing with the academic resilience focus on the statistically minority students who are both poor and successful whereas studies concerning inequality of opportunity in education show that poor students are mostly unsuccessful in the academic domain. This investigation analyzes how resilient studensts save tehmselves from the inequality spiral in spite of experienced disadvantages stemming from their poverty. The participant group of the research covers 10 resilient high school students, who come from economically poor families and won a science high school in Ankara by entering the top five percentile in High School Entering Exam (LGS). To make in-depth analyses and explore various experiences, a purpose-based sample was defined, and semi-structured interview method was adopted in this qualitative reserach. In direction with the responses of participants, new questions were designed and added into the interviews during the process. The semi-structured interviews was coded via MAXQDA program. Theoretical framework of the study rests on the basis of student resilience literature and Bourdiue's capital types. The study has observed that the participants' close relationships with their mothers and strategies followed by mothers for study of their children positively affect the academic resilience. Furthermore, it has been explored that some participants have sisters/brothers with high academic success similar to themselves, and these resistent sisters/brothers increase academic knowledge by undertaking the role of a teacher. The findings also showed that some parents attempts to limitate friendships of their children and develop different strategies in order to protect their cildren from negative peer influence. In the research, it has been found that these students, who generally establish good relations with the school and teachers, have frienships with those successful students and work hard in order not to lose the status brought by the social identity constructed on the success. Another fundamental finding is that the financial support of the people that take place in social capital network protects the participants against the risk of a deeper poverty, especially for the ones who experiences difficult situations such as death of a parent or parental conviction. The study basically reveals that the academic resilience does not adventitiously emerge, rather social factors such as the family, the school and social environment that influence study habits establish the bases for academic resilience.
Benzer Tezler
- Türkiye'de yoksul çocukların akademik dirençliliğinde sosyal politikaların ve seçicilik uygulamasının rolü
The role of social policies and tracking in the academic resilience of poor children in Turkey
SEMA BÖLÜKBAŞ
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEKİR S. GÜR
- Ortaöğretime geçişte kapsamlı akademik gruplama ve eşitsizliğin yeniden üretimi
Extensive academic grouping at the secondary school placement and reproduction of inequalities
MERYEM ÖZOĞLU
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEKİR S. GÜR
- Ankara ili Çankaya ilçesindeki lise öğrencilerinin görüşlerine göre dershanelerin işlevlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of the functions of the private teaching institutions according to the opinions of high school students in district of Çankaya in Ankara
MEHMET M. AKGÜNDÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEJLA KURUL
- An experimental study on the effects of automated feedback on writing achievement, writing motivation and anxiety
Yabancı dil bağlamında otomatik geri bildirimin yazma başarısı, yazma motivasyonu ve anksiyetesi üzerine etkileri üzerine deneysel bir çalışma
GÜLNİHAN ALTINAY
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Medeniyet ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAMİ AYDIN
- Yoksulluk kültürünün öğrencilerin eğitim yaşantılarına ve gelişim alanlarına yansımalarının incelenmesi (Annelerin deneyimleri)
Examination of the reflections of poverty culture on the students' education lives and development areas (Mothers' experiences)
DÖNDÜ SAĞLAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimDüzce ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TANER ATMACA