İlkokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi
Examination of primary school students' critical thinking skills
- Tez No: 760104
- Danışmanlar: PROF. DR. RABİA SARIKAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sınıf Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 305
Özet
Bu çalışmanın amacı ilkokul öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin tespit edilmesi ve mevcut düzeylerinin nedenlerinin keşfedilmesidir. Bu amaç doğrultusunda çalışmada karma yöntem desenlerinden açımlayıcı desen tercih edilmiştir. Araştırmanın nicel aşaması için tabakalı örnekleme tekniği kullanılmıştır. Bu kapsamda çalışma Ankara'nın merkez ilçelerinde (Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Gölbaşı, Keçiören, Mamak, Pursaklar, Sincan, Yenimahalle) okuyan ilkokul birinci sınıf seviyesinde 234 öğrenci, ilkokul ikinci sınıf seviyesinde 269 öğrenci, ilkokul üçüncü sınıf seviyesinde 296 öğrenci, ilkokul dördüncü sınıf seviyesinde 250 öğrenci olmak üzere toplamda 1049 öğrenciyle yürütülmüştür. Araştırmanın nicel aşamasında ilkokul öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin tespit edilebilmesi amacıyla araştırmacı tarafından Eleştirel Düşünme Testi (EDT) geliştirilmiştir. Bir senaryo ve 8 sorudan oluşan bu test eleştirel düşünmenin sekiz kategorisini (amaç, problem, bilgi, kavram, varsayım, çıkarım, ima ve bakış açısı) ve bu kategorilerdeki alt standartları karşılayacak şekilde tasarlanmıştır. EDT açık uçlu sorulardan oluştuğu için öğrencilerin teste verdikleri cevapların analizinde araştırmacı tarafından geliştirilen Eleştirel Düşünme Rubriği (EDR) kullanılmıştır. Nicel verilerin analizi sonucunda ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin hiç eleştirel düşünme becerisi sergilemeyen düzeyinde (0,55), ilkokul ikinci sınıf öğrencilerinin zayıf eleştirel düşünme becerisi sergileyen düzeyinde (0,67), ilkokul üçüncü sınıf öğrencilerinin zayıf eleştirel düşünme becerisi sergileyen düzeyinde (0,73) ve ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin zayıf eleştirel düşünme becerisi sergileyen düzeyinde (0,68) olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel aşamasında öğrencilerin EDT sonuçlarına göre aykırı amaçlı örnekleme yöntemi kullanılarak en yüksek ve en düşük performans sergileyen ilçeler belirlenmiştir. Daha sonra en yüksek ve en düşük performans sergileyen ilçelerin her sınıf seviyesinde bir erkek ve bir kız öğrenci seçilerek toplamda 16 öğrenciyle görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmelerde veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen“Yarı Yapılandırılmış Eleştirel Düşünme Görüşme Formu”kullanılmıştır. Bu araştırmada öğrencilerin EDT ile ilişkili yanıtları betimsel analiz tekniğiyle incelenmiş ve öğrencilerin eleştirel düşünür özellikleri ortaya çıkarılmıştır. İlkokul öğrencilerinin en fazla zayıf eleştirel düşünür kategorisi altındaki kodları (38) içeren özelliklere sahip oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca öğrencilerin gerçek yaşam durumlarına yönelik ifadeleri öğrenci, öğrenci-arkadaş, öğrenci-aile, öğrenci-öğretmen çerçevesinde içerik analizi tekniğiyle incelenmiştir. Gerçek yaşam durumlarında; birinci sınıf öğrencilerinin deneyimlere güvenme (6) kodunu, ikinci sınıf öğrencilerinin manipülasyon (6) kodunu, üçüncü manipülasyon (4) kodunu ve dördüncü sınıf öğrencilerinin manipülasyon (6) kodunu diğer kodlara göre daha sık kullandıkları görülmüştür. Bununla birlikte gerçek yaşam durumlarında öğrencilerin arkadaşlarının; manipülasyon (15), problemi görmezden gelme (11), farklı bakış açılarına kapalı olma (9), otoriteye itaat (7) kodlarını, öğrencilerin ailelerinin; manipülasyon (8), otoriter davranma (7), problemi görmezden gelme (5), adil olmayan düşünme (5) ve ortak noktada buluşma (5) kodlarını ve öğrencilerin öğretmenlerinin; deneyimlere güvenme (9), otoriter davranma (8), adil olmayan düşünme (4) kodlarını diğer kodlara göre daha sık kullandıkları bulunmuştur. Sonuç olarak ilkokul öğrencilerin eleştirel düşünme düzeylerinin hiç eleştirel düşünme becerisi sergilemeyen ve zayıf eleştirel düşünme becerisi sergileyen düzeylerinde olduğu görülmektedir. Öğrencilerin eleştirel düşünür özellikleri, eleştirel düşünme davranışları ve çevreleriyle olan ilişkileri eleştirel düşünme durumlarıyla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmanın sonucunda ilkokul öğrencilerinin eleştirel düşünme durumlarına yönelik öneriler sunulmuştur. Bu tez kapsamında yürütülen çalışmalar BİDEB 2211/A Yurtiçi Doktora Burs Programı kapsamında TÜBİTAK tarafından desteklenmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to determine the critical thinking levels of primary school students and to discover the factors that cause their current levels. In order to achieve this, the exploratory design, one of the mixed method approach, was preferred. The study was conducted (with a total of 1049 students) in the central districts of Ankara (Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Gölbaşı, Keçiören, Mamak, Pursaklar, Sincan, Yenimahalle). 234 students at the first grade, 269 students at the second grade, 296 students at the third grade, 250 students at the fourth grade participated the study. In the quantiative part, the Critical Thinking Test was developed by the researcher in order to determine the critical thinking levels of the students. Consisting of a scenario and eight questions, this test was designed to meet the eight categories of critical thinking (purpose, problem, knowledge, concept, assumption, inference, implication, and perspective) and the sub-standards in these categories. Since the test contains short open-ended answers, a Critical Thinking Rubric was also prepared by the researcher. In this context, it has been determined that first grade students performed at no critical thinking skills level (0.55), second grade students performed at weak critical thinking skills level (0.67), third grade students performed at weak critical thinking skills level (0.73), and fourth grade students performed at weak critical thinking skills level (0.68). According to these data obtained from quantitative part of the study, a total of 16 students were interviewed at each grade level, with the highest and lowest performance, by using excessive or contrary sampling method. For the interviews, the researcher developed the Semi-Structured Critical Thinking Interview Form. The answers of the students related to the Critical Thinking Test were analyzed using the descriptive analysis technique and it was found that the students performed the codes (38) under the category of weak critical thinkers the most. In addition, the statement of the students about real life situations were analyzed within the framework of student, student-friend, student-family, student-teacher with content analysis technique. In real life situations; It was observed that first-year students used the code of trusting experiences (6), second-year students used the code of manipulation (6), third-year students used the code of manipulation (4), and fourth-year students used the code of manipulation (6) more often than other codes. Also, in real-life situations, students' friends; manipulation (15), ignoring the problem (11), being closed to different perspectives (9), obedience to authority (7), students' families; manipulation (8), authoritarian behavior (7), ignoring the problem (5), unfair thinking (5) and meeting at the common point (5) and the students' teachers; trusting experiences (9), acting authoritatively (8) and unfair thinking (4) were found to be used more frequently than other codes. As a result, it is observed that the critical thinking levels of primary school students are at the levels that show no critical thinking skills and weak critical thinking skills. It is thought that this situation is affected by students' critical thinking habits and their relationships with their environment. Based on these results, suggestions were presented to strengthen students' critical thinking levels. The studies carried out in this thesis were supported by TÜBİTAK within the scope of the BİDEB 2211/A National PhD Scholarship Program.
Benzer Tezler
- İlköğretim 4.sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ile matematik başarılarının incelenmesi
Analysing 4th grade students' critical thinking abilities and math success level
BELKIZ YÜKSEKBİLGİLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimGaziantep ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MELİKE ÖZYURT
- Sınıf öğretmenleri ve ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma-anlama düzeyleri ve eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi
Examination of reading-understanding levels and critical thinking skills of primary school teachers and primary school 4th grade students
MERYEM USTA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DERYA ÇINAR
- İlkokul öğrencilerinin bütünleşik FeTeMM eğitimi yoluyla bilgi işlemsel düşünme becerilerinin geliştirilmesi
Developing computational thinking skills of primary school students through integrated STEM education
SEVDE HİLAL ŞENSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimManisa Celal Bayar ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİLİZ MUMCU
- İlkokulda okuduğunu anlama yaratıcı okuma eleştirel düşünme ve üstbilişsel farkındalık: İlişkisel tarama modelinde bir araştırma
Reading comprehension creative reading critical thinking and metacognitive awareness in primary school: A research in scanning model
AYKUT YETGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimKırıkkale Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KATRANCI
- İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin bilişsel matematiksel modelleme yeterliklerinin geliştirilmesi
Development of cognitive mathematical modeling competencies of elementary school fourth grade students
HATİCE BEYZA ALBAYRAK
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiSınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUZAFFER SENCER ÖZSEZER
PROF. DR. KAMURAN TARIM