Erken dönem uyumsuz şemaların ortoreksiya nervoza üzerindeki yordayıcı etkisi ve sağlık anksiyetesi ile ilişkisinin incelenmesi
The predictive effect of early maladaptive schemas on orthorexia nervosa and the examination of their relationship with health anxiety
- Tez No: 762064
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA KAHRAMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Erken Dönem Uyumsuz Şemalar, Ortoreksiya Nervoza, Sağlık Anksiyetesi, Yeme Bozuklukları, Early Maladaptive Schemas, Eating Disorders, Health Anxiety, Orthorexia Nervosa
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Günümüz koşullarında insanların sağlıklarına verdikleri önem giderek artmakta ve bu durum da sağlıklı beslenme takıntısı anlamına gelen ortoreksiya nervozanın ve sağlıkla ilgili aşırı kaygıyı ifade eden sağlık anksiyetesinin yaygınlaşmasına sebep olabilmektedir. Bu kavramların daha iyi anlaşılmasına, önleme ve tedavi çalışmalarına katkı sağlamak için bu araştırmada, erken dönem uyumsuz şemalar, ortoreksiya nervoza ve sağlık anksiyetesi arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, 211 kadın ve 72 erkek olmak üzere toplamda 283 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara Demografik Bilgi Formu, ORTO-15, Sağlık Anksiyetesi Ölçeği Kısa Versiyon ve Young Şema Ölçeği Kısa Form-3 ölçekleri çevrimiçi ortamda uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, yüksek standartlar şeması ve sağlık anksiyetesinin ortoreksiya nervoza ile ilişkili olduğu ve sağlık anksiyetesinin ortoreksiya nervozayı yordadığı bulunmuştur. Sağlık anksiyetesinin ise“duygusal yoksunluk, terk edilme, kötüye kullanılma, sosyal izolasyon, kusurluluk, başarısızlık, bağımlılık, dayanıksızlık, iç içe geçme, boyun eğicilik, kendini feda, duyguları bastırma, yüksek standartlar, yetersiz özdenetim, onay arayıcılık, karamsarlık”şemaları ile ilişkili olduğu;“dayanıksızlık, kendini feda ve onay arayıcılık”şemaları tarafından yordandığı bulgusuna ulaşılmıştır. Ayrıca araştırma sonucunda, ortoreksiya nervoza eğiliminin, kişinin bir yeme bozukluğuna sahip olma düşüncesine, diyet yapmasına, egzersiz yapmasına, beden memnuniyetine ve medya araçları kullanım sıklığına göre; sağlık anksiyetesi düzeyinin ise kişinin cinsiyetine, psikiyatrik tanıya sahip olmasına, tıbbi tanıya sahip olmasına, bir yeme bozukluğuna sahip olma düşüncesine, egzersiz yapmasına, beden memnuniyetine ve yakın çevrede kronik hastalığa tanıklık etmesine göre farklılaştığı görülmüştür. Bulgular literatür çerçevesinde tartışılmış, sınırlılıkları ve gelecek araştırmalar için öneriler belirtilmiştir.
Özet (Çeviri)
Nowadays, the importance that people give to their health is increasing, and this may lead to the spread of orthorexia nervosa, which means the obsession with healthy eating, and health anxiety, which means inappropriate and excessive anxiety about health. In order to contribute to the understanding, prevention and treatment of these concepts, this study aimed to examine the relationships between early maladaptive schemas, orthorexia nervosa and health anxiety. There are 211 female and 72 male participants in the study. Demographic Form, ORTO-15, Health Anxiety Scale Short Version and Young Schema Scale Short Form-3 scales were administered to the participants online. According to research findings, it was found that unrelenting standards schema and health anxiety were associated with orthorexia nervosa and orthorexia nervosa tendency was predicted by health anxiety. It was found that health anxiety is associated with schemas of emotional deprivation, abandonment, abuse, social isolation, defectiveness, failure, dependence, vulnerability, enmeshment, subjugation, self-sacrifice, emotions inhibition, unrelenting standards, insufficient self-control, approval-seeking, and pessimism. It was found that health anxiety is predicted by vulnerability, self-sacrifice, and approval-seeking schemas. As a result of the research, it is seen that the tendency of orthorexia nervosa differs according to the thought of having an eating disorder, dieting, exercising, body satisfaction and frequency of media use. It is seen that the level of health anxiety differs according to the gender of the person, having a psychiatric diagnosis, having a medical diagnosis, having an eating disorder, exercising, body satisfaction and witnessing a chronic disease in the close circle. The findings were discussed within the framework of the literature. The limitations of the study and suggestions for future research were specified.
Benzer Tezler
- Erken dönem uyumsuz şemaların yalnızlık ve psikolojik dayanıklılıkla ilişkisi
Relationship of loneliness and psychological resiliency with early maladaptive schemas
DAMLA ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZ TAN
- Erken dönem uyumsuz şemaların başa çıkma tutumları ve kişilerarası ilişkiler üzerine etkisi
Erken dönem uyumsuz şemalarin başa çikma tutumlari ve kişilerarasi i̇lişkiler üzerine etkisi
BEYZA GENÇELLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK MELTEM TAŞDEMİR ERİNÇ
- Erken dönem uyumsuz şemaların ve şema modlarının saldırganlık türleri üzerindeki etkilerinin incelenmesi
The effect of early maladaptive schemas and schema modes on types of aggression
LERZAN TUĞDEM BERNA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Kent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU SEVİM
- Erken dönem uyumsuz şemaların evlilik doyumu ile ilişkisi: Duygulanımın aracı değişken rolü
The relationship between early maladaptive schemas and the marital satisfaction: The mediating role of affectivity
ŞERİFE AKSOY BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
PsikolojiHasan Kalyoncu ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP BENGİ SEMERCİ SÖZÜER
- Intergenerational transmission of paternal early maladaptive schemas through intergenerational transmission of parenting styles
Babaların erken dönem uyumsuz şemalarının kuşakaşkın aktarımı: Ebeveynlik biçimlerinin kuşakaşkın aktarımı ve aracı rolü
MEHMET GÖRKEM OCAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
PsikolojiTED ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAĞMUR AR KARCI