Erken dönem uyumsuz şemaların ortoreksiya nervoza üzerindeki yordayıcı etkisi ve sağlık anksiyetesi ile ilişkisinin incelenmesi
The predictive effect of early maladaptive schemas on orthorexia nervosa and the examination of their relationship with health anxiety
- Tez No: 762064
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA KAHRAMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Erken Dönem Uyumsuz Şemalar, Ortoreksiya Nervoza, Sağlık Anksiyetesi, Yeme Bozuklukları, Early Maladaptive Schemas, Eating Disorders, Health Anxiety, Orthorexia Nervosa
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Günümüz koşullarında insanların sağlıklarına verdikleri önem giderek artmakta ve bu durum da sağlıklı beslenme takıntısı anlamına gelen ortoreksiya nervozanın ve sağlıkla ilgili aşırı kaygıyı ifade eden sağlık anksiyetesinin yaygınlaşmasına sebep olabilmektedir. Bu kavramların daha iyi anlaşılmasına, önleme ve tedavi çalışmalarına katkı sağlamak için bu araştırmada, erken dönem uyumsuz şemalar, ortoreksiya nervoza ve sağlık anksiyetesi arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, 211 kadın ve 72 erkek olmak üzere toplamda 283 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara Demografik Bilgi Formu, ORTO-15, Sağlık Anksiyetesi Ölçeği Kısa Versiyon ve Young Şema Ölçeği Kısa Form-3 ölçekleri çevrimiçi ortamda uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, yüksek standartlar şeması ve sağlık anksiyetesinin ortoreksiya nervoza ile ilişkili olduğu ve sağlık anksiyetesinin ortoreksiya nervozayı yordadığı bulunmuştur. Sağlık anksiyetesinin ise“duygusal yoksunluk, terk edilme, kötüye kullanılma, sosyal izolasyon, kusurluluk, başarısızlık, bağımlılık, dayanıksızlık, iç içe geçme, boyun eğicilik, kendini feda, duyguları bastırma, yüksek standartlar, yetersiz özdenetim, onay arayıcılık, karamsarlık”şemaları ile ilişkili olduğu;“dayanıksızlık, kendini feda ve onay arayıcılık”şemaları tarafından yordandığı bulgusuna ulaşılmıştır. Ayrıca araştırma sonucunda, ortoreksiya nervoza eğiliminin, kişinin bir yeme bozukluğuna sahip olma düşüncesine, diyet yapmasına, egzersiz yapmasına, beden memnuniyetine ve medya araçları kullanım sıklığına göre; sağlık anksiyetesi düzeyinin ise kişinin cinsiyetine, psikiyatrik tanıya sahip olmasına, tıbbi tanıya sahip olmasına, bir yeme bozukluğuna sahip olma düşüncesine, egzersiz yapmasına, beden memnuniyetine ve yakın çevrede kronik hastalığa tanıklık etmesine göre farklılaştığı görülmüştür. Bulgular literatür çerçevesinde tartışılmış, sınırlılıkları ve gelecek araştırmalar için öneriler belirtilmiştir.
Özet (Çeviri)
Nowadays, the importance that people give to their health is increasing, and this may lead to the spread of orthorexia nervosa, which means the obsession with healthy eating, and health anxiety, which means inappropriate and excessive anxiety about health. In order to contribute to the understanding, prevention and treatment of these concepts, this study aimed to examine the relationships between early maladaptive schemas, orthorexia nervosa and health anxiety. There are 211 female and 72 male participants in the study. Demographic Form, ORTO-15, Health Anxiety Scale Short Version and Young Schema Scale Short Form-3 scales were administered to the participants online. According to research findings, it was found that unrelenting standards schema and health anxiety were associated with orthorexia nervosa and orthorexia nervosa tendency was predicted by health anxiety. It was found that health anxiety is associated with schemas of emotional deprivation, abandonment, abuse, social isolation, defectiveness, failure, dependence, vulnerability, enmeshment, subjugation, self-sacrifice, emotions inhibition, unrelenting standards, insufficient self-control, approval-seeking, and pessimism. It was found that health anxiety is predicted by vulnerability, self-sacrifice, and approval-seeking schemas. As a result of the research, it is seen that the tendency of orthorexia nervosa differs according to the thought of having an eating disorder, dieting, exercising, body satisfaction and frequency of media use. It is seen that the level of health anxiety differs according to the gender of the person, having a psychiatric diagnosis, having a medical diagnosis, having an eating disorder, exercising, body satisfaction and witnessing a chronic disease in the close circle. The findings were discussed within the framework of the literature. The limitations of the study and suggestions for future research were specified.
Benzer Tezler
- Erken dönem uyumsuz şemaların oluşumunun incelenmesi: Bir fenomenoloji çalışması
An investigation of early maladapti̇ve schemas: A phenomenological study
NUR FUNDA BAŞER BAYKAL
- Erken dönem uyumsuz şemaların psikolojik belirtiler üzerindeki yordayıcı etkisinin cinsiyet değişkenine göre incelenmesi
Examination of the predictive effect of early maladaptive schemas on psychological symptoms by gender variable
ASİYE DURMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF BİLGE
- Erken dönem uyumsuz şemaların duygusal yeme tutumuna etkisinde algılanan ebeveyn tutumunun rolü
The role of perceived parental attitude in the effect of early maladaptive schemas on emotional eating
MİNE DİDEM ARULAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GİZEM TURGUT
- Erken dönem uyumsuz şemaların çatışma çözüm stilleri ve ilişki doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between early maladaptive schemas, conflict resolution styles, and relationship satisfaction
ERDİ TETİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Kent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELİN ERYÜREK
- Erken dönem uyumsuz şemaların ve şema modlarının saldırganlık türleri üzerindeki etkilerinin incelenmesi
The effect of early maladaptive schemas and schema modes on types of aggression
LERZAN TUĞDEM BERNA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Kent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU SEVİM