Erken Osmanlı dönemi Bursa ve İznik anıtsal yapılarının teşekkülünde kültürel etkiler
Cultural effects in the formation of Bursa and Iznik monumental buildings in the Early Ottoman period
- Tez No: 765176
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ANAR AZİZSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Bizans, Selçuklu, Akdeniz, Memlûk, Bursa, İznik, Ottoman, Byzantine, Seljuk, Mediterranean, Mamluk, Bursa, Iznik
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 320
Özet
Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarından itibaren mimaride ve sanatta izlediği yol, yüzyıllarca sürecek Osmanlı sanatını var etmiştir. Henüz bir beylik iken fethettiği topraklarda varlığını ve gücünü kanıtlama ideolojisiyle, cihan hakimiyetini amaçlayan Osmanlı, topraklarına en yakın devlet olan Bizans'la siyasi, sosyal ve ekonomik etkileşim içerisinde bulunmuştur. Aynı tür siyasi ve kültürel etkileşim dönemin Doğu Akdeniz'deki güçlü devleti olan Memlûk ile de yaşanmıştır. Mimaride Memlûk sanatı ile etkileşim bezeme teknikleri ve mimari ayrıntılarla sınırlı kalmıştır. Memlük ile yapılan siyasi ilişkiler kültürel etkide sınır komşusu olan Bizans ile etkileşimi kadar büyük olmamıştır. Osmanlılar, Anadolu Selçuklularının dağılmasından sonra kendisini Selçuklu Devleti'nin mirasçısı ve fethettiği Bizans topraklarının da varisi olarak görmüştür. Osmanlı'nın Selçuklu ya da Bizans'ın mirasçıları olarak görüldüğü düşüncesi de yerli ve yabancı araştırmacılar tarafından tartışılan bir konu olmuştur. Osmanlı'nın ele geçirdiği Hristiyan bir devletin topraklarında geçmişten beri var olan kültürü yok saymaması ve kendi kültür ve sanatında hissettirmesini Türk araştırmacıların kabul gördüğü bir durum olduğu kadar, Osmanlı mimarisinde ve sanatında Bizans Devleti'nin sanatının sentezini kabul etmeyen araştırmacılar da olmuştur. Yabancı araştırmacıların Osmanlı mimarisinin Bizans sanatının devamı olduğu şeklindeki görüşler ise yerli araştırmacılar tarafından kabul edilmemiştir. Osmanlı ile diğer kültürler arasında mimari alanda bir sentezin varlığından söz edilebilmesi için pek tabii somut verilere ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak ne yazık ki bu konuda biz araştırmacılara aktarılan kaynak sınırlı ve az sayıdadır. Bu bağlamda kültürel etkileşimin mimarideki yansımalarına ilişkin araştırmada tarafsız ve açık görüşlü bir tavır takınmak, araştırmada ölçüt olmuştur. Çalışmada Bizans ve Selçuklu ile Memlûk etkilerinin Osmanlı'nın erken evresindeki etki ve sentezinden bahsedilirken, çeşitli araştırmacıların görüşlerine yer verilmesi ile varlığı tartışılabilecek olgular üzerine yoğunlaşılmıştır. Sonuç olarak bu tezin amacında yapılar arasındaki sentezin varlığı düşünüldüğü anıtsal yapılarla birlikte, tüm detaylarıyla tartışmalar tek bir bütün halindeki bir araştırmada toplanmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The path followed by the Ottoman Empire in architecture and art since its foundation years has created the Ottoman art that will last for centuries. The Ottoman Empire, which aimed to dominate the world with the ideology of proving its existence and power in the lands it conquered while still a principality, was in political, social and economic interaction with Byzantium, the closest state to its lands. The same kind of political and cultural interaction was experienced with the Mamluks, the powerful state of the period in the Eastern Mediterranean. Interaction with Mamluk art in architecture was limited to decoration techniques and architectural details. The political relations with the Mamluks were not as great as the interaction with the Byzantine, which was a border neighbor in cultural influence. After the collapse of the Anatolian Seljuks, the Ottomans saw themselves as the heir of the Seljuk State and the heir of the Byzantine lands they conquered. The idea that the Ottomans were seen as the heirs of the Seljuk or Byzantine Empire has also been a subject discussed by local and foreign researchers. While it is accepted by Turkish researchers that a Christian state captured by the Ottomans does not ignore the culture that has existed since the past and makes it felt in their own culture and art, there were also researchers who did not accept the synthesis of the art of the Byzantine State in Ottoman architecture and art. The views of foreign researchers that Ottoman architecture is the continuation of Byzantine art were not accepted by local researchers. In order to talk about the existence of a synthesis in the field of architecture between the Ottoman and other cultures, of course, concrete data is needed. However, unfortunately, the resources given to us researchers on this subject are limited and few. In this context, taking an impartial and open-minded attitude has been the criterion in the research on the reflections of cultural interaction in architecture. In the study, while the effects and synthesis of Byzantine, Seljuk and Mamluk influences in the early phase of the Ottoman Empire were mentioned, it was focused on the facts that can be discussed by including the opinions of various researchers. As a result, in the aim of this thesis, the monumental structures, where the synthesis between the structures is considered, together with the discussions in all their details, have been tried to be gathered in a single research.
Benzer Tezler
- Osmanlı Vîlâyet-i Rûm'unun inşası (baniler-vakıflar-mimari aktörler): Yörgüç Paşa ailesinin mimari etkinliği (1429-1494)
Construction of Ottoman Vîlāyet-i Rûm (patrons-vaqfs-actors of architecture): Yorguc Pasha family's patronage (1429-1494)
MUSTAFA ÇAĞHAN KESKİN
Doktora
Türkçe
2017
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA İLKNUR KOLAY
- XIV.-XV. yüzyıl Osmanlı ve Timurlu çinilerinin karşılaştırılması
XIV.-XV. of the century Ottoman tile and Timur comparison
SURAYYO KHODJOEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sanat TarihiBursa Uludağ ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DOĞAN YAVAŞ
- Osmanlı'da kubbe gelişimi ve Osmanlı mimarisinde görülen kubbe içi süslemenin plastik değerler açısından incelenmesi
Examination of plastic values in dome development and its interior decoration in Ottoman architecture
CEMİLE EREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sanat TarihiGiresun ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLCAN BAŞAR
- Bursa ve İznik'deki Erken Dönem Osmanlı yapılarında devşirme malzeme kullanımı
The use of spoil/transformed materials in the Early Period Ottoman buildings in Bursa and İznik
BÜKE YOSUNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NUR URFALIOĞLU
- Bursa'da erken dönem Osmanlı Mimarisi'nde Kemer
Başlık çevirisi yok
ESRA DURMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiSakarya ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMZA GÜNDOĞDU