Türkiye'de döviz kuru oynaklığı ve dış ticaret: ARDL analizi
Exchange rate volatility and foreign trade in Turkey: ARDL analysis
- Tez No: 765784
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FERDA NAKIPOĞLU ÖZSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Döviz Kuru, Şok, Risk, Uluslararası Ticaret, Exchange Rate, Shock, Risk, International Trade
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret Ve Finansman Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret ve Finansman Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 150
Özet
Küreselleşen dünyada, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için kritik bir ekonomik sorun olan dış ticaret açığı ve bu açığa neden olan faktörler, araştırmalara konu olmuş ve günümüzde de olmaya da devam etmektedir. Döviz kurlarında yaşanan dalgalanmalar ekonomide fiyat değişikliklerine yansımakta bu durum ise insanlığın var olduğu sürece devam edecek olan dış ticaret ve iktisadi büyüme kavramları açısından göz önünde bulundurulması gereken önemli bir konu haline gelmektedir. Bu nedenle çalışmanın en temel amacı döviz kuru ile dış ticaret dengesi arasındaki bu ilişkiyi incelemektir. Çalışmanın birinci bölümünde para miktarının dolaylı ve doğrudan olmak üzere ödemeler dengesi üzerinde etkisi olması sebebi ile öncelikle para politikası şokları aktarılmıştır. İkinci bölümünde döviz kuru riski ve yönetimi ile ilgili bilgilendirme yapılmış, üçüncü bölümde uluslararası ticaret ile ilgili bilgiler belirtilmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünde ise literatür araştırmasına yer verilmiş ve çalışmanın temel amacı olan ekonometrik uygulama bölümü aktarılmıştır. Türkiye'de 2006: Q1-2021: Q3 dönemi ele alınmış, durağanlık analizleri yapılmış, kısa ve uzun dönem analizleri için ARDL yönteminden faydalanılmıştır. TÜFE bazlı (2006=100) reel efektif döviz kuru, ekonomik büyüme ve mal dengesi değişkenleri ARDL analiz yöntemine dâhil edilmiştir. Elde edilen analiz sonuçlarına göre, değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğu saptandığından ve ARDL modeli kurulmuş olup, modelin açıklama gücü 0.91 gibi yüksek bir değer çıkmış ve istatistiki olarak anlamlı bulunmuştur. Uzun dönemde RDK (Reel Efektif Döviz Kuru) serisi ile DA (Dış Ticaret Dengesi) bağımlı değişkeni arasında anlamlı bir ilişki olsa da kısa dönemde bu ilişki anlamlı bulunamamıştır. DA değişkeni uzun dönemde RDK' dan etkilense de kısa dönemde etkilenmemektedir. Modelin kararlılığına bakmak için de CUSUM ve CUSUMSQ grafikleri incelenmiş ve değişkenlere yönelik herhangi bir kırılmanın olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Literatürde bu konu üzerine birçok çalışma yapılmıştır ancak bu çalışmayı özgün kılan 2006:Q1-2021:Q3 döneminde, ARDL analiz yöntemiyle DA değişkeni üzerinde GSYH ve RDK ilişkisinin test edilmesidir.
Özet (Çeviri)
In the globalizing world, the foreign trade deficit, which is a critical economic problem for developing countries such as Turkey, and the factors causing this deficit have been and continue to be the subject of research. Fluctuations in exchange rates are reflected in price changes in the economy and situation becomes an important issue to be considered in terms of the concepts of foreign trade and economic growth, which will continue as long as humanity exists. For this reason, the main purpose of the study is to examine this relationship between the exchange rate and the foreign trade balance. In the first part of the study, monetary policy shocks are explained. The amount of money has an indirect and direct effect on the balance of payments. In the second part, information about exchange rate risk and management is given , and in the third part , information on international trade is given. In the fourth part of the study, literature research is included and the econometric application part, which is the main purpose of the study, is presented. In Turkey, the period of 2006:Q1-2021:Q3 was considered, stability analyzes were made, ARDL method was used for short and long term analysis. CPI-based (2006=100) real effective exchange rate, economic growth and goods balance variables are included in the ARDL analysis method. According to the results of this analysis, since it was determined that there was a cointegration relationship between the variables and the ARDL model was established, the explanatory power of the model was found to be as high as 0.91 and it was found to statistically significant. Although there is a significant relationship between the RDK (Real Effective Exchange Rate) series and the DA (Foreign Trade Balance) dependent variable in the long run, this relationship was not found to be significant in the short run. DA variable is affected by RDK in the long run, it is not affected in the short run. Finally, CUSUM and CUSUMSQ graphs were examined and it was concluded that there was no break for the variables. There have been many studies on this subject in the literature review, but what makes this study unique is the testing of the relationship between GDP and EER on the foreign trade balance variable ARDL in the period 2006:Q1:2021:Q3.
Benzer Tezler
- Dış ticaretin döviz kuru değişmelerine karşı duyarlılığı: Türkiye ve gelişmekte olan ülkeler üzerine bir inceleme
The sensitivity of foreign trade to exchange rate changes: A study on Turkey and developing countries
ÖZLEM ZEYBEK TEKİN
Doktora
Türkçe
2022
EkonomiManisa Celal Bayar Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CÜNEYT YENAL KESBİÇ
- Dış ticaret açığı ve Türkiye ekonomisi örneğinde döviz kuru oynaklığına duyarlılığı
Sensitivity to exchange rate volatility in the case of foreign trade deficit and the Turkey's economy
FATMA DAHIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Ekonometriİzmir Demokrasi Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEDRİYE TUNÇSİPER
- Türkiye açısından döviz kuru oynaklığı ihracat ilişkisi
Foreign exchange rate in exports in terms of Turkey relations
DAVUT KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Ekonomiİstanbul Ticaret ÜniversitesiUluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLDENUR ÇETİN
- Makroekonomik göstergeler ile döviz kuru arasındaki ilişkinin analizi:(2005:01-2019:10) Türkiye uygulaması
Analysis of the relationship between macroeconomic indicators and exchange rate: Case study of Turkey
MOHAMMAD AYOOB MAKHDOM
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İşletmeAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN KAMİL ERCAN
- ЕВРАЗИЯ ЭКОНОМИКАЛЫК БИРЛИГИ: КЫРГЫЗСТАН МИСАЛЫНДА
Avrasya Ekonomik Birliği: Kırgızistan örneği / The Eurasian Economic Union: The Case Of Kyrgyzstan
ŞAMİL BALCI
Doktora
Kırgızca
2024
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CUSUPCAN PİRİMBAYEV