Mehdiliğin İran toplumundaki yeri
The place of Mahdism in Iranian society
- Tez No: 767186
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ COŞKUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Mehdilik, Kurtarıcılık, Şii İslam, İran Toplumu, Velayet-i Fakih, Mahdism, Messianism, Shia Islam, Iranian Society, Guardianship of the Islamic Jurist
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Din Sosyolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 240
Özet
Tüm uluslar tarih boyunca bulundukları jeopolitik konum, tarihsel birikim, din, dil, ortak korkular ve kendilerine has özellikler ve kolektif umutlar üzerinden konsolide olmuşlardır. Bu bağlamda din ve mezhep unsuru bilhassa Kurtarıcı veya Mehdilik anlayışı İran toplumunda müstesna bir yere sahip olmuştur. Mehdilik anlayışı ve inanışı geçmişten bu güne dek büyük değişimlere uğramasına karşın, günümüz İran toplumunda halen önemini ve ağırlığını korumaktadır. Mehdiliğin etkisi İran toplumunda öylesine güçlü olmuştur ki, ülkede yeni dini hareketlerin ve daha önce eşi görülmemiş siyasal düzenlerin ortaya çıkmasına sebebiyet vermiştir. Mehdilik kavramı Velayet-i Fakih teorisinin ana teolojik kaynağı olma mahiyetine sahip olmakla birlikte 1979 İran Devrimi'nin ardından kendine has ve özgün özellikleri bünyesinde bulunduran İran İslam Cumhuriyeti düzeninin kurulmasının da yolunu açmıştır. Bu nedenle Mehdiliğin tarihsel süreç ve günümüz İran toplumundaki yerinin ele alınması bu ülkeyi daha iyi tanıyabilmek adına önem arz etmektedir. Bu çalışmada Mehdiliğin tarihsel süreç ve muasır dönemde İran toplumu üzerindeki yeri ve etkisi, Umut Sosyolojisi üzerinden açıklanmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda çalışma kapsamında tarih boyunca İran'da Mehdilik kaynaklı binyılcı ve ütopyacı toplumsal ve siyasal hareketler de ele alınmıştır. Bununla birlikte Mehdiliğin devrimden sonraki süreçte İran devletinin uyguladığı iç yönetişim ve dış siyaset sahalarındaki etkisi de ele alınmıştır. Günümüz İran toplumunun Mehdilik inancına yaklaşımı ve bu kavramın halk arasındaki yerini ortaya koymak için tarama yöntemi ve anket uygulaması gerçekleştirilmiş ve anketten elde edilen veriler istatiksel testlerle tahlil edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Throughout history of all nations, geopolitical position, historical background, religion, language, collective fears, hopes and other unique characteristics have cemented them as a conglomerate. In the Iranian context, the elements of religion and sect, especially the idea of Messianism, i.e. the coming of a savior (Mahdi), has played a key and exceptional role. Although the understanding of Mahdism has undergone great changes since the past, it still maintains its importance and influence in contemporary Iranian society. The sway of Mahdism in Iranian society is so strong that it helped to fashion new unparalleled and unprecedented political system in the country. While the concept of Mahdism is the main theological source of the theory of Guardianship of the Islamic Jurist, following the 1979 İran Revolution, it also paved the way for the establishment of the İran Islamic Republic, which has its own and completely original features. For these reasons, it is important to examine the historical path Mahdism has taken its place in contemporary Iranian society to gain a better understanding of the country at large. This study is an attempt to explore historical trajectory of Mahdism and its place in modern Iranian society, drawing upon the principles of the sociology of hope. Relevant to this subject matter is refutal of millenial and utopian collective and social movements which heavily relied on the theory of Mahdism during the Iranian history. In addition, after the revolution of 1979, the important place of Mahdism has occupied in Iran's domestic and foreign policy has been all but evident. To that end, contemporary Iranian society's approach to the belief of Mahdism, and to characterize its importance among the public, a survey has been carried out and the data has been analyzed through statistical and quantitative methods.
Benzer Tezler
- Sosyal inşacılık teorisi ve güvenlikleştirme yaklaşımı çerçevesinde İran İslam Cumhuriyeti'nde kimlik inşası süreci ve Mehdilik
The identity building process and Mahdism in the Islamic Republic of Iran within the frame of constructivism and securitisation
CENK TAMER
Doktora
Türkçe
2022
SosyolojiGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SEYFETTİN EROL
- ABD dış politikası'nda Mesihçi anlayış: Orta Doğu örneği
Messianic understanding in USA foreign policy: The example of the Middle East
NAZAN ÇAĞMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Uluslararası İlişkilerUfuk ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SEYFETTİN EROL
- Müslüman gelenekte beklenen kurtarıcı inanışının kökleri ve ilk tezahürleri
Origins and the early manifestations of the belief in awaited saviour in Muslim tradition
MUHAMMED CİHAT ORUÇ
- Türk-İslam düşüncesinde Mehdîlik: Osmanlı Devleti'nde Şahkulu örneği
Mahdilik in Turkish-Islamic thought: The example of Şahkulu in the Ottoman State
MİHRİBAN ARTAN
Doktora
Türkçe
2022
TarihNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METİN ZİYA KÖSE