Irak'ta Şii Merciliğinin siyasi rolü
Political role of Shia Authority in Iraq
- Tez No: 310943
- Danışmanlar: PROF. DR. TÜREL YILMAZ ŞAHİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Uluslararası İlişkiler, Public Administration, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Irak, Şiiler, Şii Merciliği, Iraq, Shiites, Shia Authority
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 312
Özet
İslamiyet'in ilk yıllarından beri Şiiliğin beşiği, kutsal toprakları ve merkezi olan Irak Şiilikle özdeşleşmiş bir ülkedir. Şiiler, Kerbela olayından sonra ikinci sınıf vatandaş muamelesi görmüş ve Şiilik tarih boyunca bir muhalefet hareketine dönüşmüştür. Yakın çağda Şii Merciliğin siyasette aktif rol oynama eğiliminin artması 19. yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkmaya başlamış ve 20. yüzyılın başlarında Şii Merciliği politikada temel güç olmuştur.Şiiler, Irak nüfusunun çoğunluğunu oluşturduklarından dolayı Şii Merciliği her zaman Irak'ta stratejik dengenin baş faktörü olarak algılanmıştır. Dünya Şiilerinin ruhani liderliğinin yanı sıra Şii Merciliği Irak Şiilerinin siyasal davranışlarının belirleyicisi ve Irak'ta siyasi denklemi sağlayan ana unsurların başında gelmektedir.Irak ulus devleti sınırları içinde yasayan Şiiler, Birinci Dünya Savası'n bitiminden 2003 yılının başına kadar, siyasi iktidarı elinde bulunduran müteakip Sünni Arap iktidarlarının baskısı altında yaşamışlar, Sünni Arapların Şiilere karsı uyguladıkları politikler nedeniyle Şiilerin Irak'ın siyasal hayatından dışlanmışlardır. Baskıcı politikalar Baas iktidarının yönetime gelmesiyle daha vahim bir hal almıştır. Bu dışlayıcı politikalar Şiilerin muhalif bir güç olarak Sünni iktidarlara karsı örgütlenmelerine neden olmuştur. Önce sivil mücadele tarzında tepkisini koyan Şiiler, Baas iktidarı döneminde baskıların artmasıyla şiddet eğilimlerine de başvurmuşlardır.Şiiler, 2003 yılında ABD'nin Irak'ı işgali ve sonrasındaki yapılandırma sürecinde baş aktör olarak yer almaktadırlar. Irak Şiileri, 2003 sonrası elde ettikleri kazanımlarıyla ülkenin kuruluşundan bu yana merkezi yönetimde ilk kez bu denli güçlü bir konuma sahip olmuşlardır. Şii Merciliği, Irak'ın yeniden yapılanması, işgalin bir an önce sona ermesi, güvenlik ile istikrarın sağlanması ve tüm etnik ve dini kesimlerin adil bir şekilde temsil edilmelerinin yanı sıra haklarının anayasal, demokratik, çoğulcu bir sistemle korunmasını savunmuştur. Bu hedeflerin gerçekleşmesi için daha rasyonel bir tavır takınmış ve pragmatist bir siyasi söylem çerçevesi içinde bir tutum sergilemiştir.ABD'nin Irak'ı işgal etmesinden sonraki gelişmelerde başarılık oranı, ülkenin güvenliği, siyasi istikrarı, iç savaşa sürüklenmemesi, yeniden yapılanması ve bütünlüğünün korunması konularında Şii Merciliğinin takındığı tavır büyük önem arz etmiştir ve Sistani'nin Necef'teki mütevazı evinde tüm Iraklı siyasetçiler kendisinden görüş alma ihtiyacı duymuşlardır. Siyasal ve toplumsal açıdan büyük etkinliğe sahip olmasından dolayı siyasal istikrar ile güvenliğin olmadığı 2003 sonrası Irak'ta Şii Merciliği emniyet subabı rolünü üstlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Iraq, which is cradle, holy lands and center of Shiism since the first years of the Islam, is identified with Shiism. Shiites were treated as second-class citizens after Kerbela incident and Shiism transformed into an opposition movement throughout the history. In the near future, increase in tendency of Shia Authority to have an active role in politics emerged towards the end of 19th century, and Shia Authority became dominant power in the country in the early of 20th century.Since Shiites form the majority of population of Iraq, Shia Authority is always seen as primary factor for strategic balance in Iraq. As well as spiritual leadership of Shiites in the world, Shia Authority is determiner of political behaviours of Iraq?s Shiites and is principal factor that forms political balance in Iraq.Shiites living within the borders of Iraq nation-state lived under suppression of successive Sunni Arab rulers holding the political power from end of First World War to early 2003, and despotic policies performed by Sunni Arabs against Shiites caused Shiites to be excluded from political life of Iraq. Oppressive policies became more severe when Baas party came to the power. These exclusionary policies triggered Shiites to organize against Sunni rulers as an opposing power. Shiites, reacting as civic struggle at first, resorted to violence since the suppression was intensified during Baas power.Shiites are principal actors during invasion of Iraq by USA in 2003 and during restructuring process after the invasion. Iraq?s Shiites has had such a powerful position for central administration since foundation of the country through the gains obtained after 2003 for the first time. Shia Authority advocated protection of the rights through a constitutional, democratic, pluralist system, as well as restructuring of Iraq, termination of the invasion immediately, providing security and stability and representation of all ethnic and religious groups. It assumed a more rational attitude to realize these objectives and exhibited a attitude within the frame of a pragmatist political discourse.The attitude of Shia Authority has a highly important place on success rate of USA in the development after the invasion of Iraq, security, political stability of the country, not falling into civil war, restructuring and protection of integrity, and all İraqi politicians need opinions from the modest Sistani?s house at Nejaf. In Iraq where there has not been political stability and security after 2003, Shia Authority has served as a relief valve in Iraq, due to its high political and social strength.
Benzer Tezler
- The evolution of the shiite politics and militancy in Iraq: The case of Hashd al-Shaabi
Irak'ta Şii siyasi ve milis hareketlerin dönüşümü: Hashd al Shaabı örneği
TAYLAN ÇÖKENOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOrtadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ŞEN
- 2003 Irak işgali sonrası Irak'ta Şii kimliğinin değişim sürecinde iç ve dış faktörlerin etkisi
The implications of domestic and foreign factors on the transition process of Shia identity in Iraq after 2003 invasion
ALİ SEMİN
Doktora
Türkçe
2021
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYDAR ÇAKMAK
- An empirical analysis of sectarian conflict in Iraq during the period of 2004-2016
Irak'ta 2004-2016 yılları arasında meydana gelen mezhepsel çatışmaların ampirik bir analizi
MUHAMMET AKKUŞ
- Saddam Hüseyin sonrası Irak'ın yapılanmasında İran'ın mezhepsel etkisi
Iran's sectarian influence in Iraq's construction after Saddam Hussein
MURAT YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Uluslararası İlişkilerYalova ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜL TUBA DAĞCI
- İran'ın dengeleme motivasyonları ve stratejileri çerçevesinde Irak Kürtleriyle ilişkileri
Iran's relations with the Iraqi Kurds in the framework of balancing motivations and strategies
MUHAMMET FATİH ÖZKAN
Doktora
Türkçe
2019
Uluslararası İlişkilerÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜROL BABA