İşe yabancılaşmanın akademisyen örnekleminde ve ilişki düzenleme kuramı çerçevesinde karma yöntemle incelenmesi
Examining work alienation on the basis of relationship regulation theory with mixed methods in academician sample
- Tez No: 767541
- Danışmanlar: PROF. DR. SEVİM CESUR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: İşe yabancılaşma, ilişki modelleri, ilişki uyumu, işte otantiklik, orantılılık-eşitlik ilişkisi, Work alienation, relational models, relational fit, authenticity at work, market pricing-equality matching relationship
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 196
Özet
İnsan yaşamında azımsanmayacak ölçüde bir yer kaplayan iş deneyimi, farklı ilişki kurma biçimleriyle bezelidir. Bu çalışmanın odak noktası da işinde farklı ilişki biçimlerini yoğun olarak kullananların işe yabancılaşma seyrini incelemek olmuştur. İlişki uyumu ve işte otantiklik değişkenleri, bu tabloyu daha iyi anlamada katkı sunacağı düşünülen yordayıcı değişkenler olarak çalışmada yer almıştır. Çalışma, Türkiye'de sayıları giderek fazlalaşan özel üniversiteler ve devlet üniversitelerindeki akademisyenlerle gerçekleştirilmiştir. İki aşamadan oluşan bu çalışmanın ilk kısmında nicel yöntem, ikinci kısmında ise nitel yöntem kullanılmıştır. Çalışmanın nicel aşamasında Türkiye'nin farklı şehirlerindeki üniversitelerde çalışan, yaşları 23 ile 79 arasında değişen farklı unvanlardaki 1147 akademisyen yer almıştır.“İşe Yabancılaşma Ölçeği”,“İlişki Uyumu Ölçeği”,“İş Bağlamındaki Kişisel İlişki Modelleri Ölçeği”ve“İşte Otantiklik Ölçeği”kullanılarak katılımcılardan veri toplanmıştır. İlişki uyumu ve işe yabancılaşma arasındaki ilişkide kişisel ilişki modellerinin biçimlendirici etkisine ilişkin analizler, sadece orantılılık-eşitlik ilişkisinin biçimlendirici etkisine işaret etmiştir. İşte otantiklik ve işe yabancılaşma arasındaki ilişkide ise kişisel ilişki modellerinin etkisi görülmemiştir. Bu durumu daha derinlemesine anlamak adına işte otantiklik boyutlarıyla gerçekleştirilen analiz sonuçları ise otantik yaşam boyutu ile işe yabancılaşma arasındaki ilişkide hem müşterek paylaşım ilişkisinin hem de orantılılık-eşitlik ilişkisinin biçimlendirici etkisi olduğunu göstermiştir. Çalışmanın nitel aşamasında ise ilk kısımda katılımcılara uygulanan ölçüm araçları sonucu, her bir ilişki modelini ağırlıklı olarak kullanma ve işe yabancılaşma düzeyi yüksek olan 15 akademisyenle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Orantılılık-eşitlik ilişkisini ağırlıklı olarak kullanan 8 akademisyen, müşterek paylaşım ilişkisini ağırlıklı olarak kullanan 4 akademisyen ve otorite ilişkisini ağırlıklı olarak kullanan 3 akademisyen, bu aşamada yer almıştır. Çalışma bulguları, ağırlıklı olarak farklı ilişki modellerini kullanan akademisyenlerin işe yabancılaşma deneyimlerinde orantılılık-eşitlik ilişkisinin baskın yönünü göstermiştir. Bir diğer deyişle akademisyenler için bu ilişki modeli çoğunlukla, adaleti sağlayan bir konuma sahip gözükmektedir. Bu yönüyle, ilişki uyumu ile işe yabancılaşma arasında orantılılık-eşitlik ilişkisinin biçimlendirici rolüne işaret eden ilk aşama bulguları daha anlaşılır gözükmüştür. Bununla beraber akademisyenler, müşterek paylaşım ilişkisiyle bağlantılı işe yabancılaşma deneyimlerinde ise daha çok bölüm içi, kurum içi ya da tüm akademisyenler arası birlik algısının önemini vurgulamışlardır. Otorite ilişkisiyle bağlantılı işe yabancılaşma deneyimlerinde ise özellikle otoritenin yozlaşması işaret edilmiştir. Son olarak, orantılılık-eşitlik ilişkisiyle ilgili işe yabancılaşma deneyimlerinde çabanın karşılığını alma ya da eşit davranılma beklentisi gibi kişisel vurgular ile müşterek paylaşım ilişkisindeki ortak sorumluluk alma, birlik içinde hareket etme gibi grup vurgusu, çalışmanın ilk aşamasında otantik yaşam boyutu ile işe yabancılaşma arasındaki ilişkide bu iki ilişki modelinin biçimlendirici rolünü anlaşılır kılmaktadır. Nihayetinde, akademisyenlerin işe yabancılaşma deneyimlerini azaltmada orantılılık-eşitlik ilişkisini geliştirici düzenlemeler önemli gözükmektedir.
Özet (Çeviri)
Work experience, which has a substantial place in human life, involves different relationship types. The focus of this study is to examine the work alienation progress of those who use intensively different forms of relationships at work. Two variables, relational fit, and authenticity at work, were included in this study as predictive variables that are thought to contribute to a better understanding of this framework. There is a reality in Turkey that the number of private and state universities is increasing and this study was carried out with academicians in these universities. The study consisted of two phases. The quantitative method was used in the first part, and the qualitative method was used in the second part. One thousand one hundred and forty-seven academicians aged between 23 and 79 from different cities and titles participated in the quantitative phase of the study. Data were collected using the“Work Alienation Scale”,“Relational Fit Scale”,“Personal Relational Models in the Work Context Scale”and“Authenticity at Work Scale”. The analysis regarding the moderator effect of personal relational models on the relationship between relational fit and work alienation showed that market pricing-equality matching relational model was the only one that had the moderator effect. Besides, none of the relational models had the moderator effect on the relationship between authenticity at work and work alienation. In order to understand this finding in detail, the results of the analysis carried out with the dimensions of authenticity at work showed that both communal sharing and market pricing-equality matching relational models had the moderator effect on the relationship between authentic life dimension and work alienation. In the qualitative phase, participants were chosen based on the results of the measurement tools applied to the participants in the first part of the study. That is, semi-structured interviews were made with 15 academicians who had a high degree of using each relational model and work alienation. According to the predominantly used relationship models, the number of participants was as follows: 8 academicians used market pricing-equality matching relationship, 4 academicians used communal sharing relationship, and 3 academicians used authority ranking relationship. The findings showed the dominant aspect of the market pricing-equality matching relationship in the work alienation experiences of academicians who predominantly use different relationship models. In other words, this relational model mostly seemed to ensure justice for the academicians. In this respect, the first phase findings pointing to the moderator role of market pricing-equality matching on the relationship between relational fit and work alienation seemed more comprehensible. In addition, academicians emphasized the unity within the department, institution, or among all academicians in their work alienation experiences regarding communal sharing relationship. Corruption of authority was also addressed in the experience of work alienation related to authority ranking relationship. Lastly, we can mention some contents of market pricing-equality matching and communal sharing relationships to understand the moderator role of these two models on the relationship between authentic living dimension and work alienation. This finding is understandable considering the individual emphases, such as getting rewards proportional to effort or equal treatment in the market pricing-equality matching relationship, and the group emphases, such as taking joint responsibility and acting in unity in the communal sharing relationship. In conclusion, regulations that improve the market pricing-equality matching relationship seem essential in reducing the work alienation experiences of academicians.
Benzer Tezler
- İşin anlamlılığı ve işe yabancılaşmanın proaktif davranış ile ilişkisi: İşte kendini geliştirmenin aracılık etkisi
The relationship between meaning at work, job alienation and proactive behaviour: The intermediatory effect of thriving at workplace
FEVZİYE BEKAR
- Liderlik davranışının çalışanların öznel iyi oluşları ve işe yabancılaşmaya etkisi: Bir alan araştırması
The effect of leadership behaviour on employees' subjective well being and work alienation: A field research
IŞIL USTA
- Örgüt ikliminin çalışan performansına etkisinde iş yeri yalnızlığı ve işe yabancılaşmanın aracı rolü
The mediating role of workplace loneliness and work alienation in the effect of the organizational climate on employee performance
AYLİN TÜRE ORHAN
- İşe yabancılaşmanın sosyal sermaye veçalışan performansı ilişkisindeki aracılıkrolü: Kamu sektöründe bir araştırma
The mediating role of work alienation in the relationship between socialcapital and employee performance: A Study in the public sector
YAŞAR ERKOÇ
- İşe yabancılaşmanın mesleki tükenmişlik üzerindeki etkisi: Yalova özel güvenlik sektörü üzerine bir araştırma
The effect of job alignment on occupational burnout: A research on Yalova private security sector
MUSTAFA SERHAT ERKANAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Savunma ve Savunma TeknolojileriİSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİGüvenlik Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET GÖRGEN
