Investigating mechanisms of social desirability bias in self-administered surveys
Kendi kendi yönetimindeki anketlerde sosyal istenilirlik yanlılığının mekanizmalarının incelenmesi
- Tez No: 768805
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET SİNAN TÜRKYILMAZ, DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞBA ADALI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyal Hizmet, Sosyoloji, Social Work, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Nüfus Etütleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Araştırma Yöntemleri Anabilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 328
Özet
Bu tez, sosyal istenirlik yanlılığı olarak adlandırılan, kimi anket katılımcılarının sosyal olarak daha uygun bulunacağını düşündükleri yanıtları verme eğilimlerini ele almaktadır. Sosyal istenirlik yanlılığı cevaplayıcıların anketleri kendi kendilerine doldurdurmaları durumda ise daha düşüktür olmasına rağmen, fakat cevaplayıcıların kendi kendilerine anket doldurdukları yaklaşımlarda sosyal istenirliği yönlendiren mekanizmalar çok net değildir. Cevaplayıcıların kendi kendilerine anket doldurdukları yaklaşımlarda sosyal istenirlik etkilerini daha iyi anlayabilmek için bu tezde anket özelliklerinin ampirik olarak incelenmesi amaçlanmaktadır. Tezin üç temel amacı vardır: Birincisi, anketin tanıtımına duyulan ilginin, anket konusunun, anketi yaptıran kişi/kuruluşun ve anket konusunun ne kadar hassas algılandığının sosyal olarak istenen yanıt kategorilerini seçmeye yönelik sistematik bir eğilimi teşvik edip etmediğini incelemek; ikincisi, yanıt kategorilerinin sunulduğu sıranın sosyal olarak istenen yanıt kategorilerini seçme eğilimine etkisini incelemek; son olarak da, sorular hassaslaştıkça sosyal istenirlik etkilerinin artıp artmadığını incelemek. İlk iki amaca odaklanmak için 386 Hacettepe Üniversitesi öğrencisinden 2×2×2'lik bir deney tasarımıyla çevrimiçi anket verisi toplanmıştır. Üçüncü amacın analizini desteklemek için ayrıca 2012 Arjantin Küresel Okul Temelli Öğrenci Sağlık Anketi'nin verilerinden yararlanılmıştır. 2012 Arjantin anketinin örneklem büyüklüğü 28,368' tir. Tezin sonuçlarına göre, tez konusunu hassas bulan katılımcıların sistematik olarak sosyal istenirliği olan yanıtları seçme eğilimininin görece daha fazla olduğu, ancak anket konusunun ve anketi yaptıran kişi/kuruluşun herhangi bir etkisinin olmadığı görülmüştür. İlgi çekici bir şekilde, anket tanıtımını daha ilginç bulan katılımcıların sosyal istenirliğe yönelik eğilimlerinin de daha yüksek olduğu görülmüştür. Yanıt seçeneği sırasının etkisi istatistiksel olarak anlamlı bulunmuşturve sosyal olarak istenen yanıt kategorileri üst sırada oldukları zaman daha yoğun biçimde seçilmişlerdir. Ayrıca, anket sorularinin hassaslığı arttıkça sosyal olarak istenen yanıtların seçimi yoğunlaşmıştır ve ayrıca daha fazla eksik veri sağlayan katılımcıların sosyal olarak istenen yönde yanıt verme olasılıkları daha yüksek bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
This dissertation addresses social desirability bias, also known as socially desirable responding (SDR), a tendency of some respondents to provide responses they consider to be socially favorable. Though SDR declines in self-administered modes, the mechanisms behind SDR in self-administered modes are not fully understood. To improve the understanding of SDR in a self-administered setting, this dissertation aims to empirically investigate the effects of survey attributes and has three-fold objectives: First, to examine whether introduction interest, survey topic, survey sponsor, and perceived topic sensitivity prompt a systematic tendency to choose socially desirable response categories; second, to examine whether the order in which the response categories are presented precipitates the tendency to choose socially desirable response categories; and finally, to investigate whether the increment of item-related sensitivity prompts the tendency to SDR. To achieve the first two objectives, primary data were collected through a 2×2×2 online survey experiment from Hacettepe University students, with a sample size of 386. To achieve the third objective, a combination of primary and secondary data was used. The secondary dataset used in the dissertation is from the 2012 Argentina Global School-Based Students Health survey with a sample size of 28,368. Respondents who perceived the survey topic as sensitive marginally tended more to choose socially desirable response categories but the survey topic and sponsor are insignificant. Intriguingly, respondents who rated the survey introductory statement interesting demonstrated more tendency to SDR. The response order effect was significant and socially desirable response categories were more frequently chosen when they appeared first on the list. Also, responding in the socially desirable direction intensified as the sensitivity of survey items increased, and respondents with more missing responses tended to respond in the socially desirable direction.
Benzer Tezler
- Sevgi Soysal'ın yapıtlarında kadın kimliğinin kuruluşu
Formation of female identity in Sevgi Soysal's work
ELİF ERGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SosyolojiDokuz Eylül ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURCAN ŞEN
- Motivators of mothers' engagement in their preschoolers' education regarding the influence of media
Okul öncesi dönem çocukları annelerinin eğitimde aile bağlılığını belirleyen faktörlere dair medyanın etkisi
RABİA FİLİK UYANIK
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOkul Öncesi Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASİBE ÖZLEN DEMİRCAN
- Geniş otizm fenotipi gösteren erişkinlerde sosyal biliş: Bir göz hareketleri izleme çalışması
Social cognition in adults with broad autism phenotype: An eye tracking study
ÖYKÜ MANÇE ÇALIŞIR
Doktora
Türkçe
2018
PsikiyatriAnkara ÜniversitesiDisiplinlerarası Sinir Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EŞREF CEM ATBAŞOĞLU
- Rethinking agricultural communication in the context of power/knowledge: Socialization of digital agriculture in Geyve
Tarımsal ı̇letı̇şı̇mı̇ bilgi/iktidar bağlamında yenı̇den düşünmek: Geyve'de dı̇jı̇tal tarımın sosyalleşmesı̇
KÜBRA SULTAN YÜZÜNCÜYIL
Doktora
İngilizce
2024
İletişim BilimleriGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİME YÜCEL BOURSE
- Sosyal medya kullanımı ve beden algısının savunma mekanizmaları kapsamında incelenmesi
The examination of social media usage and body image in the context of defense mechanisms
DİLARA SAÇAL