Geri Dön

Tâ-hâ Suresinin anlambilim yönünden incelenmesi

Semantic analysis of Surah Tâ-hâ

PDF İndir

  1. Tez No: 771076
  2. Yazar: EBRAR DEMİRBAŞ
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMED ALDYAB
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Arap Dili ve Edebiyatı, Delalet, Anlambilim, Semantik, Arabic Language and Literature, Indication, Semantic
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Arap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 107

Özet

Kelimeler ve taşıdıkları anlamlar dilin temel yapı taşlarıdır. Kelimelerin anlamları üzerinde duran ve Türkçede“anlambilim”olarak adlandırılan“ilmu'd-delale”, bir lafzı birçok yönden inceleyerek, lafzın manasının tespitine katkı sağlayan dil bilimi dalıdır. Batıda ise bu kavram,“semantics”kavramı ile eşdeğerdir. Semantik; nesnelerle bu nesneleri karşılayan sözcüklerin arasındaki bağı inceler. Bir sözcüğü salt anlamı ile değerlendirmekten ziyade, kültürel açıdan ya da tarih boyunca uğradığı değişikliklere kadar sözcüğe verilen anlamı her açıdan değerlendirir. Bu kavramların ortaya çıkma sebeplerinden biri de her toplumun anadilini öğrenme isteğinin yanında dinlerinin dillerini öğrenme isteğinden kaynaklıdır. Buna sebeple Araplarda tefsir çalışmalarının başladığı dönemde delalet ilmi üzerinde özellikle durulmuştur. Batıdaysa semantik kavramı ile ilişkilendirilen lafız-mana çalışmalarını ilk olarak Alman dilbilimcisi K. Reisig“semosiologie”kavramı ile bağdaştırmış, sonrasında ise Breal, Trier, Ullmann, Guiraudd, Chomsky, Katz-Fodor gibi pek çok isim bu konuda çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmada anlambilim,“delalet”kavramı altında sessel, sarfi, sözlüksel, dilbilgisel ve sosyolojik olarak beş kısımda incelenmiştir. Çalışmanın devamında her bir delalet kavramı kendi içinde incelendikten sonra, tezin ilerleyen bölümleri tefsir ilmiyle ilişkilendirildiğinden tefsir ilminde önemli bir role sahip olan“bağlam”ilmi ele alınmıştır. Lafzın manaya delaletinde bağlamın önemine vurgu yapılmış, tarihsel ve toplumsal bağlam üzerinde durulmuştur. Tezin ikinci bölümünde“delalet”kavramı somut örneklemeyi sağlamak amacıyla Zemahşerî- el-Keşşâf, Muhammed Alî Sabûnî- Safvetü't-Tefâsîr, Ebu'l-Fidâ İsmâîl İbn-i Kesîr- Muhtasar İbn Kesîr Tefsiri, Fahreddîn er-Râzî - Tefsîr-i Kebîr Mefâtîhu'l-Gayb tefsirlerinde Tâ-hâ suresi incelenmiş delalet kavramına örneklik teşkil eden kelimeler tespit edilmiş ve incelenmiştir. Bunun yanı sıra araştırma sırasında lafızların manasını tespit için Fîyûmî- Misbâh Munîr, İbn Fâris- Muʿcemu Makâyîsi'l-Luğa, Ibn Cinnî- el-Hasâis, Cevherî, es-Sıhâh, gibi sözlüklerden faydalanılmıştır.

Özet (Çeviri)

Words and their meanings are the basic building blocks of language.“Ilmu'd-delale”, which is called“anlambilim”in Turkish focuses on the meanings of words. It is a branch of linguistics that contributes to the determination of the meaning of a word by examining it in many ways. In the West, this concept is equivalent to the concept of“semantics”. Semantics; examines the link between objects and the words that correspond to those objects. Rather than evaluating a word with its mere meaning, it evaluates every aspect of the meaning given to the word, from the cultural point of view or to the changes it has undergone throughout history. One of the reasons for the emergence of these concepts is the desire to learn the languages of their religions as well as the desire of every society to learn their mother tongue. For this reason, in the period when the tafsir studies in Arabs began, the science of signification was especially emphasized. In the West, word-meaning studies which is associated with the concept of semantics were firstly associated with the concept of“semosiologie”by German linguist K. Reisig and then many names such as Breal, Trier, Ullmann, Guiraudd, Chomsky, Katz - Fodor conducted studies on this subject. In this study, semantics has been examined under the concept of“indication”in five parts as phonological, lexical, grammatical and sociological. In the continuation of the study, after examining each signification concept in itself, the science of“context”, which has an important role in the science of tafsir, is discussed since the following parts of the thesis are associated with the science of tafsir. The importance of context has been emphasized in the meaning of the wording, and historical and social context has been emphasized. In the second part of the thesis, in order to provide a concrete example of the concept of“semantic”, al-Kashshaf – Zamakhshari, Safwat al-Tafasir - Muhammed Ali Sabuni, Mukhtasar Ibn Kathir Tafsir - abu'l-Fida İsmail ibn-i Kathir, Tafsir Kebir Mefatih al-Gayb - Fakhraddin al Razi, the Surah Tâ-hâ has been examined and the words that are examples for the concept of signification have been identified and examined. In addition to this, dictionaries such as Fiyumi - Misbah Munir, Ibn Faris - Mujam Maqayis al-Lugha, ibn Jinni - al-Hasais, Javhari, es-Sıhah, were used to determine the meaning of the words during the research.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    518092

    Multipl miyelom hastalarında ortalama trombosit hacminin (mpv), sağ kalım ve tromboembolik olay ile ilişkisinin değerlendirilmesi

    Evaluation of the relationship of mean platelet volume (mpv) with survey and thoromboembolic event in mm patients

    TAHA İHSAN ÖZDENKAYA

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    HematolojiAtatürk Üniversitesi

    İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YUSUF BİLEN

  2. Tez No

    615972

    Kronik sürekli hipoksi boyunca beyin sapı NTS bölgesi üzerinde plastisite bağımlı inflamatuar sinyal mekanizmasının sıçanlarda araştırılması

    Investigation of plasticity dependent inflammatory signaling mechanism in brainstem nts region during chronic continuous hypoxia in rats

    SEHER BERNA KIRDÖK TANŞU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    FizyolojiErciyes Üniversitesi

    Fizyoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ KEMAL ERDEM BAŞARAN

    DR. ÖĞR. ÜYESİ TAHA KELEŞTEMUR

  3. Tez No

    505458

    20/Ta-Ha Suresinin filolojik ve tematik incelemesi

    A philological and thematic analysis of Surah al-Taha

    TUBA HAŞİMOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA GÖZELER

  4. Tez No

    755844

    حاشية جمال الدين، اسحاق بن محمد القرماني على تفسير البيضاوي ( من أول سورة طه إلى نهاية سورة الأنبياء )دراسة وتحقيق

    Hâşiyetu Cemâleddin Ishak b. Muhammed el-Karamanî'ın alâ Tefsîri'l-Baydâvî': ( Tâhâ Suresinin başından El-Enbiya Suresinin sonuna kadar) isimli elyazmasının tahkîki ve incelenmesi

    ALI RASHID JASIM ALJUMAAH

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2022

    DinÇankırı Karatekin Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP YÜKSEL

  5. Tez No

    517620

    Aquaporin z eklentili düz plaka nanofiltrasyon membranların üretimi, karakterizasyonu ve organik madde giderimi

    Aquaporin z embedded flat sheet nanofiltration membranes production, characterization and removal of organic matter

    ENİSE PEKGENÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMAİL KOYUNCU

Geri Dön