Türkiye'de sosyal parafiskal gelirlerin gelirin yeniden dağılımına etkisi
The effect of social parafiscal incomes on income redistribution in Turkey
- Tez No: 771536
- Danışmanlar: PROF. DR. NURİ SEMİH ÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Maliye, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Finance, Labour Economics and Industrial Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 245
Özet
Türkiye'de sosyal güvenlik sistemi kapsamında elde edilen sosyal parafiskal gelirler ve sağlanan karşılıklar ile ekonomik sistem içindeki gelir akımları yeniden dağılım üzerinde mikro ve makro düzeyde farklı etkiler yaratmaktadır. Söz konusu yeniden dağılım etkilerinin hem sosyal sigorta kolları bakımından yani mikro seviyede hem de Gini Katsayısı üzerinde yani makro düzeyde analiz edilmesine ek olarak mikro ve makro katmanlar arasındaki ilişkinin ortaya çıkarılması parafiskal gelirlerin yeniden dağılım üzerindeki tüm etkilerinin doğru tespit edilmesi bakımından oldukça önemlidir. Ayrıca sosyal parafiskal kurumların topladığı sosyal parafiskal gelirlere ek olarak devletin sosyal parafiskal kurumlara yaptığı farklı kalemler altında yer alan katkılar vergi gelirlerinden elde edilmekte, toplanma biçimlerine ve toplandıkları gelir grupları ile kullanıldıkları alanlara göre yeniden dağılım üzerinde etki alanı meydana getirmektedir. Söz konusu etkilerin toplu bir biçimde değerlendirilmesi sistemin yeniden dağılım kapasitesinin etki büyüklüğünün tespiti için oldukça önemlidir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, sosyal güvenlik sistemindeki sosyal sigortaların finanse edilmesinde kullanılan sosyal parafiskal gelirlerin hayata geçirilen reformlarla toplanması ve harcanması aşamaları ile birlikte söz konusu gelirlerle oluşturulan nakit akımlarının ve sosyal güvenlik kurumu gelirlerinin önemli kısmını oluşturan vergi gelirlerinin yeniden dağılımına olan pozitif/progresif veya negatif/regresif etkisinin analiz edilmesiyle meydana gelen yeniden dağılım seviyesinin mikro ve makro düzeyde hem teorik hem de ampirik olarak tetkik edilmesi ile genel denge modelinin oluşturulmasıdır. Bu çerçevede öncelikli olarak sosyal güvenlik, sosyal parafiskal gelirler ve yeniden dağılım kavramları değerlendirilmiştir. İzleyen kısımda Türkiye'de hayata geçirilen reformların kısa ve uzun vadeli sigorta kolları harcamalarında oluşturduğu etkiler ile birlikte işsizlik sigortasının yeniden dağılım üzerindeki etkileri incelenmiştir. Yapılan reformların sosyal parafiskal gelirlerin toplanmasında oluşan etkilerin yanı sıra sosyal güvenlik sistemine devlet tarafından yapılan katkıların etkisinin analiz edilebilmesi için vergi gelirlerinin gelirin yeniden dağılımında oluşturduğu etki değerlendirilmiştir. Ampirik analiz kısmında ise kısa ve uzun vadeli sigorta kollarından yapılan harcamaların, sosyal parafiskal gelirler ile vergi gelirlerinin ve kayıtdışı ekonominin Gini katsayısı üzerindeki etkisi korelasyon ve regresyon analizleri ile incelenmiştir. Yapılan teorik ve ampirik analiz sonuçları Türkiye'de kısa ve uzun vadeli sigorta kollarından yapılan harcamaların regresif yapısı ile birlikte sosyal parafiskal gelirlerin toplanmasındaki regresif etki yanında sosyal güvenlik bütçesinin önemli kısmını oluşturan vergi gelirlerinin de dolaylı vergilere dayanması ve dolaysız vergilerin progresif özelliklerinin çok düşük düzeyde olması sonucu meydana gelen yeniden dağılımın düşük seviyede kalmasına neden olduğunu göstermektedir. Özellikle uzun vadeli sigorta kollarından sağlanan karşılıklarda reformlarla artan regresif etkisine ek olarak kısa vadeli sigorta kollarından yapılan karşılıkların asgari ücrete olan oranının önemli seviyede azaltılması yeniden dağılımın kümülatif etkisinin azalmasına ve regresif etkinin derinleşmesine neden olmuştur. Bu kapsamda uzun vadeli sigorta kollarından yapılan karşılıkların progresif bir biçimde düzenlenmesine ek olarak kısa vadeli sigorta kollarının yararlanma şartlarının kolaylaştırılarak daha fazla kişinin karşılık almasının sağlanması yeniden dağılım üzerinde olumlu etkiler yaratma potansiyeline sahip olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In Turkey, income flows within the economic system and social parafiscal earnings and provisions offered within the framework of the social security system have various effects on the redistribution at the micro and macro levels. In addition to analyzing the aforementioned redistribution effects both at the micro level in terms of social insurance branches and on the Gini Coefficient, that is, at the macro level, revealing the relationship between micro and macro layers is very important in terms of accurately determining all the effects of parafiscal incomes on redistribution. In addition to the social parafiscal revenues collected by the social parafiscal institutions, the contributions made by the state to the social parafiscal institutions under different items are obtained from tax revenues, creating an area of influence on the redistribution according to the way they are collected, the income groups they collect and the areas where they are used. Evaluation of these impacts collectively is very important for the determination of the effect size of the system's redistribution capacity. The purpose of the study in this context, used in the financing of social insurance in the social security system implemented reforms social stages of parafiscal revenues and expenditure of the income in question in conjunction with the collection of cash flows generated by the Social Security Institution and with the distribution of tax revenues, which forms the major portion of the revenues of positive/negative or progressive/regressive impact that occurred by analyzing the re-distribution must be examined both theoretically and empirically with the level of micro and macro levels is the creation of a general equilibrium model. In this paradigm, redistribution, social parafiscal earnings, and social security were principally assessed. In the following section, the effects of the reforms implemented in Turkey on the expenditures of short-term and long-term insurance branches, as well as the effects of unemployment insurance on redistribution, are examined. In order to analyze the effects of the reforms made on the collection of social parafiscal revenues, as well as the effects of state contributions to the social security system, the effect of tax revenues from the redistribution of income was evaluated. In the empirical analysis section, the effect of expenditures made from short-term and long-term insurance branches, social parafiscal revenues, tax revenues and the informal economy on the Gini coefficient was examined by correlation and regression analyses. The results of the theoretical and empirical analysis made in Turkey, together with the regressive nature of the expenditures made from short and long-term insurance branches, the regressive effect in the collection of social parafiscal revenues, the fact that tax revenues, which constitute an important part of the social security budget, are based on indirect taxes and the progressive characteristics of direct taxes are low. This shows that the resulting redistribution remains at a low level. Especially long term insurance branches in addition to the effect provided in the provision of short term insurance branches made of regressive reforms increasing the minimum wage rate provisions of the significant reduction of the re-distribution and reduce the impact caused the deepening of the cumulative impact of regressive. In this context, it has been determined that, in addition to the progressive regulation of the provisions made from the long-term insurance branches, it has the potential to create positive effects on the redistribution by facilitating the conditions for the benefit of the short-term insurance branches, enabling more people to receive provisions.
Benzer Tezler
- OECD ülkelerinde vergi yükü ve Türkiye uygulaması
Tax imposition in OECD countries and application of it in Turkey
NEFİSE ÖZLEM UÇKUN
- Türkiye'de sosyal parafiskal yükümlülüklerin yerine getirilmesine ilişkin usul hukuku hükümlerinin incelenmesi ve değerlendirilmesi
The review and evaluation of the provisions on procedural law relating to the fulfillment of social parafiscal obligations in Turkey
MEHMET BULUT
- Türkiye'de vergi kayıp ve kaçaklarının önlenmesi açısından vergi denetim müessesesinin değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA ATTAROĞLU
- Türkiye'de parafiskal bir gelir olarak sosyal sigortalar kurumu primleri ve bunların tahakkukunda etkinliğin sağlanması
As a parafiscal revenues SII premiuses in Turkey and providing efficiency in their accruales
OĞUZ KARADENİZ
