Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının uyguladığı geleneksel olmayan para politikalarının enflasyon ve büyümeye etkileri: 2008-2020 dönemi zaman serisi yöntemiyle analizi
The effects of non-traditional monetary policies implemented by the Central Bank of the Republic of Turkey on inflation and growth: Analysis of the 2008-2020 period by time series method
- Tez No: 776892
- Danışmanlar: PROF. DR. LEVENT GÖKDEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Finansal Kriz, Para Politikası, Merkez Bankası, Enflasyon, Büyüme, Financial Crisis, Monetary Policy, Central Bank, Inflation, Growth
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 207
Özet
Ekonomi tarihinde krizlerin önemli bir yeri vardır. Bu krizler mevcut teorilerin gelişmesine ve teorilerdeki yetersizliklerin ortaya çıkmasına yardımcı olmaktadır. Bu durum 2008 yılında başlayıp dünyanın diğer ülkelerine yayılan finansal krizde de böyle olmuştur. Krizden sonra ilk önce, geleneksel para politikaları uygulanmaya başlanmış fakat bu politikaların istenilen sonuçları vermemesi üzerine geleneksel olmayan para politikalarının uygulanmasına başlanılmıştır. Başlıca politikalar arasında İleriye Yönelik Rehberlik, Nicel Genişleme, Sıfır Alt Sınır veya Negatif faiz politikası ve Faiz Koridoru uygulaması sayılabilir. FED, ECB ve BOE'nin önderlik ettiği bu politikalar diğer ülkeleri de etkilemiştir. TCMB'de gelişmiş ülke merkez bankalarının uyguladıkları politikaların olumsuz yansımalarını engellemek için geleneksel olmayan para politikası uygulamalarına başvurmuştur. Çalışmada, TCMB'nin uyguladığı bu politikaların sonuçlarının izlenmesi amacıyla merkez bankasının kullanıdığı araçlar tek tek incelenmiştir. TCMB'nin açık piyasa işlemlerini politika faizlerinde bir istikrar sağlamak amacıyla kullandığı görülmüştür. İnceleme dönemimizde başlangıcında istenilen hedeflere ulaşılırken, dönemin sonlarında faizler yükselmiştir. Merkez bankası zorunlu karşılık oranlarını da aktif olarak kullanmıştır. Örneğin 2010 yılında zorunlu karşılıklara faiz ödenmesi uygulamarına ara verilmiş fakat 2014 yılında tekrar faiz ödenmesine başlanmıştır. Merkez Bankası faiz koridoru ve rezerv opsiyon mekanizması uygulamasına birlikte kullanmıştır. Geniş koridor sistemi kullanan merkez bankası rezerv opsiyon mekanizmasını da aktif olarak kullanmıştır. Çalışmanın uygulama kısmında ise; 2008-2020 yılları arasında uygulanan politikaların parasal tabanda ortaya çıkardığı artışın enflasyon ve büyüme üzerindeki etkisi zaman serisi ile test edilmiştir. Kurulan SVAR modeli yardımıyla etki tepki analizi yapılmış ve elde edilen sonuçlar fiyatlar ile para arzı arasında çift yönlü etkinin olduğunu ileri süren yapısalcı görüşü doğrular nitelikte çıkmıştır. Tüketici fiyatları ile üretici fiyatları arasındaki ilişki incelenmesi sonucunda ise Tüketici fiyatlarındaki artışın üretici fiyatları üzerinde ilk önce negatif daha sonra pozitif ekti doğurduğu ve çift yönlü etkileşim doğurduğu görülmüştür. Yapılan varyans ayrıştırmasında ise parasal tabandaki en önemli değişikliğin sebebinin üretici fiyatları olduğu tespit edelirken, tüketici fiyatları ile üretici fiyatları kıyaslandığında tüketici fiyatlarını daha etkili olduğu, talep enflasyonunun baskınolduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Crises have an important place in the history of economy. These crises help the development of existing theories and reveal the inadequacies in the theories. This was the case with the financial crisis that started in 2008 and spread to other countries in the world. After the crisis, traditional monetary policies started to be implemented, but when these policies did not give the desired results, non-traditional monetary policies were started to be implemented. Major policies include Forward-Looking Guidance, Quantitative Expansion, Zero Lower Limit or Negative interest rate policy and Interest Rate Corridor implementation. These policies, led by the FED, ECB and BOE, also affected other countries. The CBRT has resorted to unconventional monetary policy practices in order to prevent the negative reflections of the policies implemented by the central banks of developed countries. In the study, the tools used by the central bank in order to monitor the results of these policies implemented by the CBRT were examined one by one. It has been observed that the CBRT uses open market operations to stabilize policy rates. While the desired targets were achieved at the beginning of our review period, interest rates increased at the end of the period. The central bank has also actively used reserve requirement ratios. For example, the practice of paying interest on required reserves was suspended in 2010, but interest was re-paid in 2014. The Central Bank has used the interest rate corridor and the reserve option mechanism together. Using the wide corridor system, the central bank also actively used the reserve option mechanism. Ask in the application part of the study; The increase in the monetary base caused by the policies implemented between 2008-2020 has been tested with the time series on inflation and growth. With the help of the established SVAR model, impulse response analysis was carried out and the results obtained confirm the structuralist view, which claims that there is a bidirectional effect between prices and money supply. As a result of examining the relationship between consumer prices and producer prices, it has been seen that the increase in consumer prices has a negative and then a positive effect on producer prices and creates a two-way interaction. In the variance decomposition, it was determined that the most important change in the monetary base was the producer prices, and when consumer prices and producer prices were compared, it was concluded that consumer prices were more effective and demand inflation was dominant.
Benzer Tezler
- Geleneksel olmayan para politikası araçlarının gelişimi
Development of unconventional monetary policy instruments
SERDAR ÖNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Bankacılıkİstanbul Ticaret ÜniversitesiUluslararası Bankacılık ve Finans Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HİCABİ ERSOY
- Türkiye ekonomisinde para politikası uygulamalarında dönüşüm: 1923-2013 Dönemi
The transformation in the monetary policy applications in the Turkish economy: 1923-2013 Period
SEVGİ KUMSARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
EkonomiÇankırı Karatekin Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZEKAYİ KAYA
- Para politikası aracı olarak faiz koridorunun etkinliği: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası örneği
Effectiveness of the interest rate corridor as a monetary policy tool: Example of the Central Bank of the Republic of Turkey
ARZU YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiHasan Kalyoncu Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEHRA VİLDAN SERİN
- Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası'nın uyguladığı geleneksel olmayan para politikasının Türkiye ekonomisine etkisi
The effects of the unconventional monetary policy implemented by The Federal reserve system on the Turkish economy
MUSA BAYIR
- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın bağımsızlığı ve 2008 küresel finans krizi sonrası Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın uyguladığı yeni para politikası araçlarının değerlendirilmesi
Central Bank of Republice of Turkey independence and 2008 after the global financial crisis,CBRT 's the apply evaluation of new monetary policy instruments
ERSİN YURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
EkonomiAvrasya ÜniversitesiYönetim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER GÜRKAN