Modernist yazının farklı örneklerinin yeniden çevirilerinin çeviri stratejileri bağlamında incelenmesi
An analysis of translation strategies in retranslations of selected works of modernist literature
- Tez No: 777060
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN YURTDAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çeviribilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 341
Özet
Bu tez çalışmasında, çeviribilimde son dönemde oldukça yoğun araştırılan bir konu olan yeniden çeviriler, modernist edebiyat bağlamında ele alınır. Yeniden çeviri kavramı, tarihsel süreçte yeniden çeviri hipotezine dayandırılsa da günümüzde hem kavramın sınırları hem de yeniden çeviri hipotezinin geçerliliği sorgulanmaktadır. Türk çeviri edebiyat piyasasında yeniden çevirilerin baskınlığı, yeniden çeviri hipotezine ait savların Türkiye bağlamında geçerliliğinin sorgulanmasını gerektirir. Bu çalışma kapsamında, modernist eserlerin yeniden çevirilerinin Türk yazınsal dizgesindeki rolü sorgulanmıştır. Bu sorgulama, modernizm akımının başlangıç dönemi, en parlak dönemi ve son dönemine ait üç eserden oluşan bütünce üzerinden yapılır. Bu eserler, Joseph Conrad'ın Karanlığın Yüreği, Virginia Woolf'un Deniz Feneri ve Vladimir Nabokov'un Lolita adlı eseridir. Eserlerin bir diğer ortak yönü, tabu kabul edilen feminizm, savaş, sömürgecilik, çocuk istismarı gibi konuları işlemeleridir. Modernite ve modernizmin doğrudan ilişkili olduğu kültür, yeniden çeviri ile ilişkilendirilerek yapılan karşılaştırmalı metin incelemesinde, bütünceyi oluşturan eserlerde yer alan kültüre özgü öğeler incelenir. Böylelikle, yeniden çeviri- modernizm- kültür arasındaki döngüsel ilişki merkeze alınarak modernist eserlerin erek kültürdeki konumlanışı incelenebilir. Kültüre özgü öğeler, Peter Newmark (1988) tarafından belirtilen sınıflandırma baz alınarak incelenir. Bu incelemede, iki kuramsal çerçeveden yararlanılır. Lawrence Venuti'nin (2012) yerlileştirme ve yabancılaştırma stratejilerinin yanında, kaynak odaklılık ve erek odaklılık ele alınacaktır. Karşılaştırma incelemede kaynak- erek metin incelemesinin yanında yeniden çevirilerin birbiriyle ilişkisi de incelenir. Bu sayede, yeniden çevirilerin hem ilk çevirilere göre hem de birbirlerine göre konumlanışı ortaya çıkarılır. Çalışmanın amacı, yeniden çeviri hipotezinin Türkiye'de modernist eserler bağlamındaki geçerliliğini sorgulamaktır. Yapılan inceleme sonucunda, yeniden çeviri hipotezinin mevcut yeniden çevirilerin ortaya çıkışını ve piyasadaki konumunu anlamlandırmada yetersiz kaldığı bulgulanmıştır. Böylelikle tarafımızca alternatif bir yeniden çeviri hipotezi sunularak, mevcut hipotezin eksik ya da yetersiz kalan yönlerine odaklanılmıştır. Bu alternatif yeniden çeviri hipotezi, yeniden çeviriye hem ürün hem de süreç olarak odaklanırken bu sürece dahil olan ideolojileri ve aktörleri de göz önünde bulundurmayı hedefler.
Özet (Çeviri)
Retranslations, a subject that has been researched extensively in translation studies recently, are discussed in the context of modernist literature in this thesis. Although the notion of retranslation has been based on the retranslation hypothesis in the historical process, the limits of the notion and the validity of the retranslation hypothesis are questioned today. The dominance of retranslations in the Turkish translated literature market requires questioning the validity of the claims within the scope of the retranslation hypothesis in the Turkish context. The role of retranslations of modernist works in the Turkish literary system is questioned within the scope of the study. This examination is made through the corpus consisting of three works belonging to the early period, the brightest period, and the last period of the modernism movement. These are Joseph Conrad's Heart of Darkness, Virginia Woolf's Lighthouse, and Vladimir Nabokov's Lolita. Another common aspect of these works is that they deal with topics such as feminism, war, colonialism, and child abuse which are considered taboo. The culture-specific items in the works composing the corpus are examined in the comparative textual analysis made by associating the culture, which modernity and modernism are directly related, with retranslation. Thus, it is possible to analyze the position of modernist works by focusing on the cyclical relationship between retranslation-modernism-culture. The culture-specific items are examined based on the classification outlined by Peter Newmark (1988). In this analysis, two theoretical frameworks are utilised. In the first place, Lawrence Venuti's (2012) domestication and foreignization strategies are focused, while the second framework is composed of source-oriented and target-oriented translation strategies. Along with source text-target text analysis, the relationship between retranslations is also analyzed in comparative textual analysis. In this way, the position of retranslations relative to the first translation and each other is revealed. The aim of the study is to question the validity of the retranslation hypothesis in the context of modernist works in Turkey. As a result of the examination, it has been found that the retranslation hypothesis is insufficient to explain the appearance of retranslations and their positions in the market. Thus, by presenting an alternative retranslation hypothesis, we focused on the missing or inadequate aspects of the current hypothesis. This alternative retranslation hypothesis focuses on retranslation as both a product and a process, it also aims to take into account the ideologies and actors involved in this process.
Benzer Tezler
- Bedensel bir deneyim olarak yazı: yazı-mekanlar ve okunma halleri
Lettering as a bodily experience: letter-spaces and their reading attitudes
ÖZGE ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PELİN DURSUN ÇEBİ
- Modernist sürecin Bauhaus okuluna etkileri ve Eichler evleri örneklemesi
Başlık çevirisi yok
SONAY KARADEMİRLİDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dokümantasyon ve Enformasyonİstanbul Kültür Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ARZU ERÇETİN
- Nationalisme et Identité au Japon-Une Etude de Cas: L'Epoque de Meiji en cadre des théories sur le nationalisme
Japon milliyetçiliği ve kimliği-vaka çalışması: Milliyetçilik teorileri çerçevesinde Meiji Dönemi
MERİN SEVER
Yüksek Lisans
Fransızca
2013
Uluslararası İlişkilerGalatasaray ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ FAİK DEMİR
- Meta bolluğunun fantazmagorik teşhiri: Dünya fuarlarının emsali niteliğindeki İzmir Enternasyonal Fuarı'nda tüketim kültürü ve gösterinin tezahürleri
The phantasmagorical display of commodity abundance: The consumer culture's and the spectacle's manifestations in the Izmir International Fair
EMRE HAÇAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SosyolojiGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜN GÜVENLİ
- Miras yapı komplekslerinin yeniden kullanımı: Ankara Saraçoğlu mahallesi için yeniden kullanım stratejileri
Adaptive reuse of heritage building complexes: Adaptive reuse strategies for Ankara Saraçoğlu neighborhood
DİLAY ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesiİç Mimari Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGE CORDAN