Çeviri sosyolojisi bağlamında çevirmenler ve yayınevlerine yönelik eleştirel bir inceleme
A critical review of translators and publishing houses in thecontext of sociology of translation
- Tez No: 777750
- Danışmanlar: PROF. DR. SERGÜL VURAL KARA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Makro kozmos, Çevirmen, Habitus, Çeviri Sosyolojisi, Çeviri Eleştirisi, Macrocosm, Translator, Habitus, Sociology of Translation, Translation Criticism
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çeviribilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 187
Özet
Bu çalışma çeviri alanındaki hareketlilikleri, çeviri süreçlerine dâhil olan eyleyenleri ve bu eyleyenlerin çeviri süreçlerine bireysel ve makro kozmos düzeydeki tesirlerini araştırmaktadır. Çalışmanın kuramsal çerçevesini Pierre Bourdieu'nün makro kozmos, mikro kozmos, alan, habitus, sermaye, illusio ve doxa kavramları oluşturmaktadır. Bu kavramlar ışığında çeviri sürecinde görmezden gelinen hareketlilikler çalışmaya dâhil edilmiş ve çevirmen, genel yayın yönetmeni ve editör gibi eyleyenler görünür hale getirilmiştir. Bu eyleyenlerin çeviri süreçlerine etkileri anlaşılmaya çalışılmıştır. Çeviriyi kolektif bir eylem olarak ele alan ve çeviri süreçlerindeki hareketlilikleri hesaba katmayı hedefleyen bu çalışmanın özünde çevirinin üretimi ve eleştirel değerlendirilmesinde makro kozmoslar arasında metnin içine yönelik bir değerlendirmenin ötesinde makro kozmos, eyleyen habitusları gibi metnin dışında yer alan hususlara odaklanma düşüncesi bulunmaktadır. Çalışma makro kozmosta konumlanan eyleyenleri ve yapıları; makro kozmos, mikro kozmos, mezo kozmos ve eyleyen ilişkiselliğini kuram-uygulama boyutuyla, Bourdieu bakış açısının sunduğu dönüşümsel/düşünümsel çerçevede ele almıştır. Kuramsal boyutta çevirmen habitusunun ve yayınevlerinin işleyişinin derinlemesine analiz edilmesinin amacı bağlantısal düşünmeyi sağlamaktır. Uygulama bölümünün ilk kısmında çevirmen, genel yayın yönetmeni ve editör gibi farklı eyleyen habitusları ikili görüşme tekniği ile çıkarılmıştır. Farklı çevirmen habituslarının analiz edilmesinin nedeni, farklı eyleyen profillerinin çeviri olgusuna nasıl yaklaştığını gözlemleyebilmektir. Genel yayın yönetmeni ve editörlerle yapılan görüşmeler yayın alanındaki işleyişe yönelik fikir sahibi olunulmasına yardımcı olmuştur. Uygulama bölümünün ikinci kısmı ise uygulama örneği olarak seçilen eserlerin metin dışı bağlamlarıyla sosyolojik bakış açısıyla eleştirilmesine yöneliktir. Yazar koltuğuna Stefan Zweig'ın oturtulduğu, Dünün Dünyası Bir Avrupalının Anıları ve Amok Koşucusu eserlerinin örnek metin olarak seçildiği, çevirmen koltuğuna Kasım Eğit/Yadigar Eğit ve İlknur Özdemir'in oturtulduğu uygulama örneğinde; ilgili eserler makro kozmos, yazar ve çevirmen boyutlarıyla metin dışı bağlamlarıyla irdelenmiştir. Yazar, eserler, çevirmenler, makro kozmoslar göz önünde bulundurularak çeviri eleştirisine yönelik sosyolojik bir yol haritası çizilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study investigates the mobility in the field of translation, the actors involved in the translation processes and the effects of these actors on the translation processes at the individual and macro cosmic level. The theoretical framework of the study consists of Pierre Bourdieu's concepts. The movements that have been ignored in the translation process have been included in the study and actors have been made visible. The effects of these actors on the translation processes have been tried to be understood. The idea of focusing on aspects outside the text such as the macro cosmos, the acting habitus, beyond an internal evaluation of the macrocosm in the production and critical evaluation of translation lies at the core of this study, which considers translation as a collective action and aims to take into account the movements in the translation processes. The study discusses agents and structures located in the macrocosm, microcosm, mesocosm, agent relationality in the transformational/reflexive framework. The purpose of analysis of the translator's habitus and the publishing houses is to provide relational thinking. In the application, different acting habitus such as translator, editor-in-chief and editor were elicited by the bilateral interview technique. The reason for analyzing different translator habitus is to observe how different actor profiles approach the phenomenon of translation. Interviews with the actors helped to have an idea about the operational processes in the field of publication. The second part of the application is aimed at criticizing the works selected as application examples with their non-textual contexts from a sociological perspective. In the application example in which The World of Yesterday-Memoirs of a European and Amok Runner, where Stefan Zweig was seated in the writer's chair, were selected as sample texts, in which Kasım Eğit/Yadigar Eğit, İlknur Özdemir were seated in the translator's seat, the related works are examined in macrocosm, author, translator dimensions with extra-textual contexts. A sociological roadmap for translation criticism has been drawn.
Benzer Tezler
- Tiyatro çevirisi bağlamında Bernard-Marie Koltès oyunlarının Türkiye'deki dolaşımı
Circulation of Bernard-Marie Koltès? dramas in Turkey as a part of drama translation
BEKİ HALEVA
Doktora
Türkçe
2011
Mütercim-TercümanlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE BOGENÇ DEMİREL
- İnsanbilimsel teorik metinlerde bildirişim edimi açısından çeviri sorunları
Başlık çevirisi yok
YAŞAR MEHMET TÜRE
- Ortadoğu'da 1960 sonrası gelişen İslamcı akımların Türkiye'ye aktarımında çevirilerin rolü
The role of translations in the transmission of the post-1960 Islamist movements in the Middle East to Turkey
İSKENDER GÜNEŞ
Doktora
Türkçe
2022
Mütercim-TercümanlıkSakarya ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM TOSUN
- Çeviri sosyolojisi odağında göç olgusu ve güç ilişkileri: Türkiye'de Suriyeli mültecilerin toplum çevirmenleri
The migration phenomenon and power relations at the focus of sociology of translation: Community interpreters of Syrian refugees in Turkey
ÖZGÜR BÜLENT ERDOĞAN
Doktora
Türkçe
2021
Mütercim-TercümanlıkYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE BOGENÇ DEMİREL
- Public service interpreters bridging communication gaps for Syrian refugees in the Turkish context
Türkiye bağlamında Suriyeli mültecilerin iletişim ihtiyaçlarını karşılayan toplum çevirmenleri
ASLI POLAT ULAŞ
Doktora
İngilizce
2021
Mütercim-TercümanlıkDokuz Eylül ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATALAY GÜNDÜZ