The visibility and plausibility of the invented languages in translation: Pravic, Karhidish and Kesh Languages of Ursula K. Le Guin
İcat edilmiş dillerin çeviride görünürlüğü ve inandırıcılığı: Ursula K. Le Guin' in Pravca, Karhidece ve Keş dilleri
- Tez No: 778477
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE SELMİN SÖYLEMEZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çeviri ve Kültürel Çalışmalar Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 211
Özet
Dil icat etmek ilk duyulduğunda alışılmadık gelebilir, ancak dil icat etme olgusu yıllarca birçok çalışma ve tartışmanın konusu olmuştur. Doğal dillerden farklı olarak, icat edilen diller bilinçli olarak üretilen dillerdir. Yüzyıllar boyunca, mükemmel bir dil arayışı kutsal, evrensel ve filozofik dillerin düşünürler ve yaratıcılar tarafından üretilmesine öncülük etmiş, 19. yy da ortaya çıkan küresel iletişim ihtiyacı ise uluslararası yardımcı dillerin hızla üretilmesine aracı olmuştur. Bu dil üretim yıllarına paralel olarak, dil icadı, yazarlar tarafından kurgusal dünyalarda yer alan karakterler için türetilen diller olarak edebiyatta da kendisini göstermiştir. Bilim ve teknolojide yaşanan hızlı gelişmeler, bilim-kurgu roman türüne de çeşitli yenilik ve değişikliklerle yön vermiştir. Dil icat etme, bu hayal edilen dünyaları oluşturmak ve akla yatkınlığını, inandırıcılığını sağlamak için önemli bir metin ögesi olarak kullanılmıştır. Akıcılık ve anlaşılırlığı artırarak daha çok hedef okuyucuya ulaşma çabaları, çeviriler yoluyla hedef metinlerde oluşturulan kurgusal dil yapılarında kayıplara ve dolayısıyla kaynak metnin ve çevirmenin görünmezliğine sebep olabilmektedir. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı, bilim-kurgu roman türünde pek çok eser vermiş olan Ursula K. Le Guin'in üç farklı eserinde yer alan ve bir metin aracı olarak kullanılan kurgusal dil yapılarının (Karanlığın Sol Eli'nde Karhidece, Mülksüzler'de Pravca, Hep Yuvaya Dönmek'te Keş dili) eserlerin Türkçe'ye yapılan çevirilerinde ne ölçüde değiştirildiği ya da korunduğunu ortaya koymak ve böylece çevirmenlerin çeviri süresince aldığı kararlara ve tercihlere odaklanarak, bu dillerin görünür/görünmezlik durumlarını belirlemektir. Bu amaçla, karşılaştırmalı kuramsal analizin temelini, Venuti (1995) tarafından önerilen çevirmenin/çevirinin görünmezliğine yönelik yaklaşımı oluşturmaktadır. Analizleri yapmak için seçilen romanlardaki icat edilmiş diller Cheyne'nin (2008) modeline göre kategorize edilmiştir. Neolojizmler Stockwell (2006) sınıflandırmasına göre gruplandırılmış ve Newmark'ın neolojizmlerin çevirisine ilişkin referansına göre çeviri prosedürleri belirlenmiştir. Araştırmanın bulguları, icat edilen dillerin çevirmenler tarafından çoğunlukla yabancılaştırıldığını ve dolayısıyla yabancılaştırma ve inandırıcılık etkisinin erek metinlere de yansıdığını ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
Inventing a language can sound a bit unusual when heard for the first time, but the phenomenon of language invention has been the topic of many studies and discussions for many years. Unlike natural languages, invented languages are consciously created. For centuries, the search for a perfect language led to the invention of sacred, universal or philosophical languages by thinkers and inventors and the rise of the need for global communication that emerged in the 19th century mediated the invention of international auxiliary languages. In parallel with these years of creation, language invention in literature manifested itself as languages devised by the authors for characters in their fictional worlds. The rapid developments in science and technology encouraged also science-fiction novels in literature. Language invention constituted one of the key text elements to establish the plausibility of imagined worlds in science fiction texts. The loss of these invented languages within the target texts for the sake of fluency and comprehensibility may cause the invisibility of the source text and the translator. In this context, this study aims to reveal the extent to which invented languages in three different works of Ursula K. Le Guin (Karhidish in The Left Hand of Darkness, Pravic in The Dispossessed and Kesh in Always Coming Home) were substituted or conserved in the Turkish translations of the novels. Thus, the study intends to identify the visibility status of the invented languages by focusing on the preferences and decisions taken by the translators during the translation process. For this purpose, the study is based on Venuti's (1995) critical approach to the 'invisibility' status of the translator/translation. To conduct the analyses, invented languages in the selected novels were categorized according to Cheyne's model (2008). The neologisms were grouped according to the classification of Stockwell (2006) and the translation procedures were identified based on Newmark's reference for the translation of neologisms (1998). The findings of the study revealed that the invented languages were mostly foreignized by the translators and thus their estrangement and plausibility effect were reflected also in the target texts.
Benzer Tezler
- Commedia dell'Arte'nin opera üzerindeki dramatik ve müzikal etkilerinin incelenmesi
The dramatic and musical influences of Commedia dell'Arte on opera
BAHADIR NOYAN COŞGUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MüzikANKARA MÜZİK VE GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİSes Eğitimi Ana Sanat Dalı
DOÇ. RAŞİT GÖRKEM AYTİMUR
- Prediction of tumor in mammogram images using data mining models
VERI MADENCILIĞI MODELLERINI KULLANARAK MAMOGRAM GÖRÜNTÜLERINDE TÜMÖRÜN TAHMIN EDILMESI
NOOR RASHID YASIR SARRAY
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolAltınbaş ÜniversitesiBilişim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TİMUR İNAN
- Sosyal sermaye kuramı çerçevesinde Türkye'de özel sektörün kültür ve sanat yatırımları
The Turkish private sector's investments in culture and arts in light of the theory of social capital
İKBAL BEGÜM KÖSEMEN
- Mahkeme çevirmeninin rolü ve görünürlüğü
The role and the visibility of the court interpreter
BİHTER ESİN YÜCEL
Doktora
Türkçe
2018
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TURGUT GÜMÜŞOĞLU
- Dijital insanî bilimler yaklaşımıyla kültür varlıklarının görünürlüğünün ve kullanımının artırılması: Türkiye için kavramsal bir model önerisi
Increasing the visibility and usage of cultural heritage objects with the digital humanities approach: A proposal of a conceptual model for Turkey
SÜMEYYE AKÇA
Doktora
Türkçe
2017
Bilgi ve Belge YönetimiHacettepe ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT YILMAZ